ΤΟΥΑΡΕΓΚ - ΟΙ «ΚΟΥΡΔΟΙ» ΤΗΣ ΣΑΧΑΡΑΣ - ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΔΕΛΑΣΤΙΚ

Του Γ. ΔΕΛΑΣΤΙΚ*

Οι Τουαρέγκ μπορεί να είναι στα μυαλά όλων όσοι έχουν ακούσει το όνομά τους αναπόσπαστα δεμένοι με τη Σαχάρα, αλλά πατρίδα οργανωμένη σε δικό τους κράτος δεν έχουν. Ζουν στην Αλγερία, στον Νίγηρα, στο Μάλι και σε δύο μεθοριακές ζώνες της νοτιοδυτικής Λιβύης και του Βορρά της Μπουρκίνα Φάσο.

Μοιάζουν σ' αυτό με τους Κούρδους. Είναι εκατομμύρια, αλλά είναι διασκορπισμένοι σε μια τεράστια έκταση της ερήμου χωρίς δική τους χώρα. Τώρα, ίσως αυτό να αρχίζει να αλλάζει σταδιακά, καθώς τα δύο τρίτα του εδάφους του Μάλι βρίσκονται στα χέρια των εξεγερμένων Τουαρέγκ.

Ολες οι πόλεις του βόρειου τμήματος του Μάλι, αρχής γενομένης από το θρυλικό στα μυθιστορήματα των αρχών του περασμένου αιώνα Τιμπουκτού, βρίσκονται στα χέρια των ανταρτών Τουαρέγκ. Παράδοξη φαινομενικά εξέλιξη, αν κρίνει κανείς από το γεγονός ότι στον Βορρά ζουν μόλις 1,3 εκατ. άνθρωποι - μόνο το ένα δέκατο δηλαδή των 13,2 εκατομμυρίων που ζουν στο νότιο κομμάτι του Μάλι, το οποίο βρίσκεται όμως όχι στην έρημο, αλλά στην τροπική υποσαχάρια Αφρική.

Το όνομα «Αζαουάντ» αρχίζει να εμφανίζεται στον διεθνή Τύπο. Είναι το όνομα με το οποίο οι Τουαρέγκ αποκαλούν τις περιοχές του Μάλι που ελέγχουν.

Υπάρχουν τρία κινήματα, ένοπλα, φυσικά, που δραστηριοποιούνται εκεί. Το πρώτο είναι λαϊκών καταβολών, μια παρεφθαρμένη μορφή των κλασικών εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα. Ονομάζεται Εθνικό Κίνημα για την Απελευθέρωση του Αζαουάντ - MNLA από το ακρωνύμιό του στα Γαλλικά, καθώς το Μάλι ήταν γαλλική αποικία. Τα άλλα δύο είναι ισλαμιστικά. Το ένα αποκαλείται Ανσάρ Εντίν και το άλλο AQMI - από τα αρχικά της ονομασίας Αλ Κάιντα του Ισλαμικού Μαγκρέμπ.

Οσο και αν ακούγεται παράξενα, η ανατροπή του καθεστώτος του Μουαμάρ Καντάφι στη Λιβύη από τους Αμερικανούς και τους Ευρωπαίους με τη χρήση της στρατιωτικής μηχανής του ΝΑΤΟ έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην αποσταθεροποίηση του... Μάλι!

Αυτό οφείλεται στο ότι χιλιάδες σκληροτράχηλοι πολεμιστές Τουαρέγκ βρίσκονταν στην υπηρεσία του Καντάφι, ο οποίος υποσχόταν να τους βοηθήσει να φτιάξουν δικό τους κράτος. Μόλις το ΝΑΤΟ άρχισε την επίθεση κατά της Λιβύης, οι Γάλλοι συμβούλευσαν τους Τουαρέγκ να γυρίσουν στις χώρες τους. «Πήραμεόσο χρόνο χρειαζόταν για να εξοπλιστούμε καλά και κατόπιν διασχίσαμε την έρημο για να φύγουμε από τη Λιβύη», εξομολογείται στη γαλλική εφημερίδα «Λε Μοντ» ένας από αυτούς.

Ο οπλισμός τους ήταν πολύ βαρύς για τα αφρικανικά δεδομένα. Ιδίως η κατοχή κινητών εκτοξευτήρων πολλαπλών πυραύλων οδήγησε τους Τουαρέγκ του Μάλι σε αλλεπάλληλες στρατιωτικές νίκες επί των κυβερνητικών στρατευμάτων από τις αρχές αυτού του χρόνου. Οι πόλεις του Βορρά έπεφταν η μία μετά την άλλη στα χέρια των ανταρτών, αποκαλύπτοντας παράλληλα πόσο σαθρή ήταν η κυβέρνηση του προέδρου Αμαντού Τουμανί Τουρέ, η οποία χαρακτηριζόταν από εκτεταμένη διαφθορά και ανικανότητα.

Σε συνδυασμό με την ενδημική στα αφρικανικά κράτη έλλειψη οικονομικών πόρων και την απροθυμία των στρατιωτών του Νότου του Μάλι να πηγαίνουν να πολεμούν στη Σαχάρα, στο βόρειο τμήμα της χώρας τους, όπου ήταν παντελώς ξένοι και αντιμετωπίζονταν ως κατακτητές από τον τοπικό πληθυσμό, η κατάσταση επιδεινωνόταν διαρκώς. Οι στρατιωτικές ήττες και απώλειες πολλαπλασιάζονταν. Η δυσαρέσκεια γενικευόταν.

Μέσα στο κλίμα αυτό το στρατιωτικό πραξικόπημα που εκδηλώθηκε την 21η Μαρτίου 2012 στην πρωτεύουσα Μπαμακό έγινε δεκτό σχεδόν με ανακούφιση, παρόλο που διέκοπτε μια εικοσαετή συνεχή πορεία δημοκρατικής διακυβέρνησης, πράγμα πολύ σπάνιο για την Αφρική.

Η χούντα όμως δεν μπορεί να σταματήσει τους Τουαρέγκ. Το Μάλι είναι αδύνατον να επανέλθει στην προηγούμενη κατάσταση. Η πιο λογική λύση θα ήταν να παραχωρηθεί γρήγορα αυξημένη αυτονομία στο Αζαουάντ, πριν οι εξελίξεις στο στρατιωτικό πεδίο οδηγήσουν σύντομα στην πλήρη απόσχιση και ανεξαρτητοποίησή του. Καμία γειτονική χώρα δεν θα αναγνωρίσει ένα ανεξάρτητο Αζαουάντ, καθώς αυτό θα είναι προάγγελος της απόσχισης εδαφών από την Αλγερία, τον Νίγηρα, τη Λιβύη, τη Μαυριτανία, την Μπουρκίνα Φάσο - κάτι που ίσως μετατρέψει την πατρίδα των Τουαρέγκ σε χαίνουσα πληγή αιματοκυλίσματος επί δεκαετίες...

ΝΙΓΗΡΙΑ
Ειρηνοποιοί για... πλιάτσικο

Στρατιωτική επέμβαση στο Μάλι εξετάζει η Οικονομική Κοινότητα των Κρατών της Δυτικής Αφρικής (CEDEAO), με επικεφαλής τη Νιγηρία, καθώς οι μεγάλες χώρες δείχνουν απρόθυμες να εμπλέξουν τονΟΗΕ σε μια τέτοια περιπέτεια - πόσω μάλλον που όσες σφαγές και να γίνουν στο Μάλι, δεν απειλούνται κατά κανέναν τρόπο σημαντικά συμφέροντά τους. Από εκεί και πέρα όμως το παρελθόν των αφρικανικών ειρηνευτικών αποστολών, όπου λόγω πληθυσμιακού μεγέθους και στρατιωτικής ισχύος πρωτοστατεί η Νιγηρία, προκαλεί ανησυχίες. Οπως έδειξαν οι αποστολές στη Λιβερία και τη Σιέρα Λεόνε τη δεκαετία του 1990, οι Αφρικανοί «κυανόκρανοι» πρωτίστως... λεηλατούν, αρπάζουν,καταστρέφουν, βιάζουν, σφάζουν τους τοπικούς πληθυσμούς αντί να τους σώζουν.

*Δημοσιεύθηκε στο "Εθνος" την Πέμπτη, 16 Αυγούστου 2012

ΠΗΓΗ - WWW.ISKRA.GR