Η πρόσφατη απόφαση του πολυεθνικού κολοσσού της«Carrefour» να εκχωρήσει το ποσοστό της στην οικογένεια των Μαρινόπουλων (που ήδη κατείχαν το 50% της «Carrefour Mαρινόπουλος»), «πετώντας την πετσέτα στην Ελλάδα», όπως σχολίασε ο συντάκτης της γαλλικής εφημερίδας «Les Echo», ανέδειξε με αδιάψευστο και κραυγαλέο τρόπο την τυχοδιωκτική, κερδοσκοπική δράση του κεφαλαίου. Χαρακτηριστικό δείγμα κεφαλαιοκράτη - αρπαχτικού, ο γιγαντιαίος όμιλος, της κερδοφορίας των πολλών δισεκατομμυρίων, που καταβροχθίζοντας παραγωγικές δυνάμεις και πλούτο, τσακίζοντας εργασιακά δικαιώματα και εκτοπίζοντας βίαια τους πιο αδύναμους κρίκους στο παιχνίδι του άγριου ανταγωνισμού της ζούγκλας που επιβάλλουν οι κανόνες της «ελεύθερης αγοράς», αφού ξεζούμισε και την ελληνική αγορά, ανακοίνωσε τον προηγούμενο Ιούνη ότι ...ήρθε η ώρα να αποχωρήσει.
Στα 20 χρόνια δραστηριοποίησης στην ελληνική αγορά, ο όμιλος αναδείχτηκε γρήγορα σε κυρίαρχο «παίκτη» στον κλάδο του λιανεμπορίου καθώς κατάφερε να υπερκεράσει, και μάλιστα κατά πολύ, σε κερδοφορία τη δεύτερη πιο κερδοφόρα αλυσίδα σούπερ μάρκετ, βελγικών συμφερόντων, της «ΑΒ Βασιλόπουλος» (ιδιοκτησίας της βελγικής «Delhaize»). Στη διάρκεια αυτών των χρόνων, εκτόπισε εκατοντάδες μικρότερα ή μεγαλύτερα καταστήματα, μετέτρεψε μικροβιοτέχνες και προμηθευτές σε υπαλλήλους της που αναγκάστηκαν να αποδεχτούν τους εκβιαστικούς όρους του ομίλου για μια θέση στα ράφια των καταστημάτων του, «πέταξε» από τα ράφια ντόπια προϊόντα, γεμίζοντας την αγορά εισαγόμενα, συχνά αμφίβολης ποιότητας προϊόντα, καταλήστευσε τα λαϊκά νοικοκυριά με τις ληστρικές τιμές που επέβαλε και τσάκισε εργασιακά δικαιώματα.
Λαμπρό πεδίο κερδοφορίας
Η είδηση για την «Carrefour», που επιβεβαίωσε τους ψιθύρους που πύκνωναν από το προηγούμενο καλοκαίρι, θέλοντάς τη να καθυστερεί να πληρώσει προμηθευτές, να «παγώνει» σχέδια για άνοιγμα νέων καταστημάτων ή να μην ανανεώνει συμβάσεις εκμίσθωσης καταστημάτων που ήδη νοίκιαζε, φαίνεται ότι πυροδοτεί τις εξελίξεις που υποβόσκουν όλο το τελευταίο διάστημα της κρίσης στον κλάδο. Εναν κλάδο που, πάνω από δύο δεκαετίες τώρα, μέσα από αλλεπάλληλες εξαγορές και συγχωνεύσεις που οδήγησαν σε έντονη συγκέντρωση αποδείχτηκε λαμπρό πεδίο κερδοφορίας για το κεφάλαιο.
Από τη δεκαετία του '60, όταν ξεφύτρωσαν τα πρώτα «σούπερ μάρκετ» της εποχής, μέχρι σήμερα έχει κυλήσει πολύ νερό στ' αυλάκι. Ο νόμος της ζούγκλας όπου «το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό» βρήκε στο λιανεμπόριο την απόλυτη έκφανσή του. Στα πρώτα στάδια αυτής της εξέλιξης το ντόπιο κεφάλαιο «κατάπιε» τα μικρά καταστήματα, για να ακολουθήσει ο αδιάλειπτος ανταγωνισμός ανάμεσα στο κεφάλαιο, με τις πολυεθνικές να κερδίζουν έδαφος και να καθιερώνουν την κυριαρχία τους στην αγορά. «Μαρινόπουλος», «ΚΟΝΣΟΥΜ COOP», «Καράογλου», «Αφοί Βερόπουλοι», «ΑΒ Βασιλόπουλος», «Σκλαβενίτης» είναι από τα πρώτα σούπερ μάρκετ που ανοίγουν, άλλο στην Αθήνα, άλλο στη Θεσσαλονίκη, άλλο στη Λάρισα. Στη δεκαετία του '70 συνεχίζεται η ανάπτυξη ανάλογων καταστημάτων και στη δεκαετία του '80 υπολογίζεται ότι ο αριθμός των αλυσίδων προσεγγίζει τις 100 (έκδοση «Σελφ Σερβις, Λιανεμπόριο - Χονδρεμπόριο 1994).
Η Συνθήκη του Μάαστριχτ, που επέβαλε την ελεύθερη διακίνηση εμπορευμάτων και κεφαλαίων, άνοιξε διάπλατα το δρόμο για την επέλαση των πολυεθνικών που είδαν στην αγορά της Ελλάδας πρόσφορο έδαφος για ανάπτυξη της κερδοφορίας τους. Για την ιστορία πρώτα - πρώτα, το 1991, έκαναν την εμφάνισή τους το «Praktiker» και το «Continent», το 1992 το «Μakro» και το 1995 τα «Dia». Αυτή την περίοδο καθιερώνεται ο ανταγωνισμός μεταξύ των πολυεθνικών στην ελληνική αγορά με εκατοντάδες αλλεπάλληλες συγχωνεύσεις και εξαγορές και τον «ανταγωνισμό» για την επικράτηση του ισχυρότερου, για την απόσπαση ολοένα μεγαλύτερων μεριδίων στην αγορά μεταξύ των αλυσίδων, σε πλήρη εξέλιξη. Χαρακτηριστική ήταν η εξαγορά της «ΑΒ Βασιλόπουλος» από τη βελγική «Delhaize» το 1991 και μέσα στην επόμενη διετία του «Μαρινόπουλου» από τo «Continent» και το 1995 τα σούπερ μάρκετ που ανήκαν σε πολυεθνικές αλυσίδες εκτιμάται ότι έφτασαν να κατέχουν το 24% περίπου του κλάδου. Το 1999 κάνει την εμφάνισή της στην Ελλάδα η «Carrefour» που ολοκληρώνει την εξαγορά του «Continent» (και του «Μαρινόπουλου») τον ίδιο χρόνο. Μέσα στην πρώτη δεκαετία του 2000 οι εξαγορές και η συγκέντρωση συνεχίζονται. Ο «Βερόπουλος» εξαγοράζει την «Πανεμπορική», τα «Ατλάντικ» τον «Γαληνό», τον «Λαουτάρη» και τα «Αριστα», η «Πέντε» τον «Καταναλωτή», ενώ στο τέλος του 2001 τα δέκα πρώτα ονόματα καταγράφουν πωλήσεις κοντά στα 5 δισ. ευρώ. Η κερδοφορία συνεχίζεται μέχρι το 2009 όλη τη δεκαετία. Οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ «λύνουν και δένουν» και τα μονοπώλια εδραιώνουν την κυριαρχία τους. Ο τζίρος των 74 αλυσίδων σούπερ μάρκετ έφτασε το 2008 στα 10,24 δισ. ευρώ, σημειώνοντας θετικό πρόσημο όλα τα προηγούμενα χρόνια.
Αντοχές και στην κρίση
Ακόμα και στην περίοδο της κρίσης, τα διαθέσιμα στοιχεία για το 2009 και το 2010, καθώς και για τους πρώτους μήνες του 2011, σε μια περίοδο που τα λαϊκά νοικοκυριά έχουν δει το εισόδημά τους να βυθίζεται ακόμα και πάνω από 40%, σε μια «αγορά» με περισσότερους από 1 εκατ. ανέργους, δείχνουν ότι το λιανεμπορικό κεφάλαιο «αντέχει», όπως συχνά - πυκνά διαπιστώνουν οι έρευνες που δημοσιοποιούνται. Το 2010, σε συνθήκες που η ολομέτωπη επίθεση στα λαϊκά στρώματα βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, ο τζίρος των δέκα μεγαλύτερων ομίλων κατέγραψε αύξηση κατά 73,3 εκατ. ευρώ (ποσοστό 0,92%) με μεγαλύτερη αυτή των «ΑΒ Βασιλόπουλος» κατά 101,3 εκατ. ευρώ (6,88%) , ενώ, αν εξαιρεθεί από τη δεκάδα η «Carrefour Μαρινόπουλος» που για πρώτη χρονιά είχε πτώση τζίρου και τα «Dia» που τη χρονιά αυτή εξαγοράστηκαν από την «Carrefour Μαρινόπουλος», τότε η αύξηση του τζίρου ανέρχεται σε 3,31%. Σύμφωνα με την ICAP την ίδια χρονιά, με τον όγκο των πωλήσεων να καταγράφει επίσημη μείωση κατά 5,5% , 81 σούπερ μάρκετ είχαν αύξηση τζίρου κατά 1,1% (μέσος όρος), ενώ διατήρησαν αλώβητη ουσιαστικά την κερδοφορία τους στα επίπεδα περίπου του 2009 και 3 αλυσίδες να ελέγχουν το 51% της συνολικής αγοράς. Με βάση, δε, τα οικονομικά αποτελέσματα 41 επιχειρήσεων που είχαν δημοσιοποιηθεί μέσα στο πρώτο τετράμηνο του 2012 και επεξεργάστηκε η Direction Business Report, τα μονοπώλια αυτά είδαν τον τζίρο τους να αυξάνεται κατά 3,06%.
Μελίνα ΖΙΑΓΚΟΥ
ΠΗΓΗ - ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟΣ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου