Καπιταλισμός (1).Γράφει ο Νίκος Μπογιόπουλος.

Ο Ένγκελς αναφέρει ότι

«στον καπιταλισμό κάθε βήμα προς την άμβλυνση της κρίσης,

προετοιμάζει την επόμενη φάση της κρίσης».

Αυτό ακριβώς συμβαίνει σήμερα στον καπιταλιστικό κόσμο. Αυτό ακριβώς, με βιωματικό τρόπο, το διαπιστώνουμε στην περίπτωση της Ελλάδας των αστικών κυβερνήσεων, της λιτότητας, των μνημονίων και της τρόικας.

*

Οσα μέτρα έχουν ληφθεί για την αντιμετώπιση - υποτίθεται - της κρίσης, αντί να οδηγήσουν σε ελάφρυνσή της, την έχουν επιβαρύνει ακόμα περισσότερο. Κι όταν κάποια στιγμή αυτή η πολυπόθητη «έξοδος από την κρίση» εμφανιστεί, με δεδομένο τον πρόσκαιρο και αναιμικό χαρακτήρα της «ανάκαμψης» που θα ακολουθήσει, δεν θα αφορά τα λαϊκά στρώματα.

Θα πρόκειται για την απόδραση και την έξοδο από την κρίση των ισχυρότερων μερίδων του κεφαλαίου, η οποία θα έχει συντελεστεί πάνω σε σωρούς κοινωνικών ερειπίων.

*

Η επιβεβαίωση της επιστημονικής ανάλυσης του μαρξισμού είναι απόλυτη:

Ελπίδα διεξόδου του λαού από την κρίση, με τα εργαλεία του καπιταλισμού, δεν πρόκειται να υπάρξει.

***

Το παραπάνω συμπέρασμα προκύπτει αναπόδραστα εφόσον εξετάσει κανείς την καπιταλιστική κρίση στην ουσία της και θέσει το εξής απλό ερώτημα, το οποίο έχει απαντηθεί ιστορικά δεκάδες φορές:

Μπορεί ένα σύστημα που γεννά κρίσεις να τις υπερβεί - και πολύ περισσότερο να τις «καταργήσει» - διά της αναπαραγωγής του;

Μπορεί να υπάρξει φιλολαϊκή διέξοδος από την κρίση μέσω της αναπαραγωγής του συστήματος που γεννά την κρίση και που φορτώνει τα βάρη της στους λαούς;...

*

Μιλώντας κανείς για την ουσία και τα αίτια της καπιταλιστικής κρίσης, δεν μπορεί να μη διαπιστώσει το εξής ολοφάνερο:

Ζούμε σε μια κοινωνία που τα έχει όλα, αλλά η ίδια αυτή κοινωνία που έχει και διαθέτει απ' όλα, δεν τα έχει και δεν τα διαθέτει για όλους.

Στην κοινωνία που έχει απ' όλα, η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων έχει από ελάχιστα έως τίποτα.

Ποιος, λοιπόν, μπορεί πραγματικά να διαφωνήσει ότι πιο παρανοϊκό και σπάταλο σύστημα δεν υπήρξε και δεν μπορεί να υπάρξει ποτέ στην ιστορία;

Εχουμε όλων των ειδών τις μουστάρδες, μόνο που οι άνθρωποι ψάχνουν στους σκουπιδοτενεκέδες στην Αθήνα για ένα κομμάτι ψωμί. Υπάρχει αναρχία στην κατανομή της εργατικής δύναμης, υπάρχει έλλειψη χεριών σε μια σειρά τομείς, αλλά ταυτόχρονα έχουμε έκρηξη ανεργίας. Υπάρχει υπερπληθώρα μέσων παραγωγής και προϊόντων, αλλά ταυτόχρονα η παραγωγή πέφτει και τα προϊόντα μένουν απούλητα.

Γιατί;

Η απάντηση δεν είναι ούτε η «κρίση χρέους», ούτε οι «διαταραχές στο χρηματοπιστωτικό σύστημα», ούτε οι «φούσκες», ούτε τίποτα από όλα όσα συνιστούν παράγωγα, επιφαινόμενα και μορφές εκδήλωσης της κρίσης.

Η απάντηση στην αιτία της κρίσης κρύβεται σε δυο λέξεις:

«Υπερσυσσώρευση κεφαλαίου».

***

Είναι χαρακτηριστικό:

Το 2007, παραμονές εμφάνισης της κρίσης, σύμφωνα με την Εκθεση του ΟΗΕ για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη,

τα πάγια κεφάλαια των θυγατρικών των πολυεθνικών εταιρειών ισοδυναμούσαν με το 125% της παγκόσμιας οικονομίας!

*

Αν θέλουμε να προσεγγίσουμε σχηματικά και «γεωμετρικά» το μέγεθος της υπερσυσσώρευσης του κεφαλαίου που έχει συντελεστεί, δεν έχουμε παρά να φανταστούμε όλη την υδρόγειο, η οποία πια μοιάζει πολύ μικρή για να «χωρέσει» το μέγεθος των κεφαλαίων που έχουν συσσωρευτεί σε ελάχιστα χέρια.

Επαναλαμβάνουμε:

Η κρίση εκδηλώθηκε τη στιγμή που τα συσσωρευμένα κεφάλαια είχαν υπερχειλίσει σε τέτοιο βαθμό, ώστε να ξεπερνούν σε «μάζα» ολόκληρο το μέγεθος της Γης!

Το ανθρώπινο μυαλό δυσκολεύεται, επομένως, ακόμα και να φανταστεί το μέγεθος της υπερσυσσώρευσης για την οποία μιλάμε.

Οταν, λοιπόν, το κεφάλαιο έχει συσσωρευτεί σε τέτοιο βαθμό - χωρίς εδώ να προστίθενται τα πλασματικά κεφάλαια - τότε είναι σαφές ότι δεν υπάρχει κενό σημείο σε αυτόν τον πλανήτη ώστε το κεφάλαιο να «επενδυθεί» και να επιτελέσει την αποστολή του: Μέσω της αγοράς να γυρίσει πίσω στον καπιταλιστή ως κέρδος.

Οταν όμως συμβαίνει αυτό, και μάλιστα μετά από μια 30ετή πορεία πτώσης του ποσοστού κέρδους, τότε πια το κεφάλαιο δεν μπορεί να λειτουργήσει ως κεφάλαιο.

Από τη στιγμή που ο καπιταλισμός εισέλθει σε αυτή τη φάση, από τη στιγμή που αδυνατεί να γυρίσει πίσω στον καπιταλιστή ως κέρδος - αντίθετα κάποιες φορές φέρνει πίσω χασούρα - κι αφού, τελικά, δεν υλοποιείται η υπεραξία, τότε χωρίς αυτήν ο καπιταλισμός δεν μπορεί να λειτουργήσει ως καπιταλισμός.

Και τότε ακριβώς, το σύστημα της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, στην προσπάθειά του να αναπαραχθεί, δεν διστάζει να πάρει κανιβαλικά χαρακτηριστικά.

Τι σημαίνει αυτό, αρκεί κανείς να το καταλάβει ρίχνοντας μια και μόνο ματιά, όχι στον Τρίτο Κόσμο, αλλά εδώ, στην Ελλάδα, στην Πορτογαλία, στην Ιταλία, στην Ισπανία, δηλαδή στον «Πρώτο Κόσμο», της... πολιτισμένης και αναπτυγμένης Ευρώπης.

*

(Συνεχίζεται)...

Πηγή:www.rizospastis.gr

Γράφει:

ο Νίκος ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΣ