KKE,Ιδεολογική κρίση - Προγραμματική ανασυγκρότηση

Το κομμουνιστικό κίνημα διανύει τη 17η δεκαετίατου, αν θεωρήσουμε ως αφετηρία του την πρώτη έκδοση του Κομμουνιστικού Μανιφέστου (1848).

Ωστόσο, θα ισχυριστούμε ότι ουδέποτεάλλοτε το διέτρεξε τέτοια βαθιά ιδεολογική - οργανωτική κρίση, όσο τηντελευταία περίπου 25ετία, με χρονολογία αναφοράς το 1986, έτοςδιεξαγωγής του 27ου Συνεδρίου του ΚΚΣΕ, που υιοθέτησε την πολιτική της«περεστρόικα» (ανασυγκρότησης).

Περίπου από τότε τέθηκε σε κίνησημια διαδικασία ακύρωσης όλων των βηματισμών του 20ού αιώνα στηνοικοδόμηση του σοσιαλισμού (ανώριμου κομμουνισμού), δηλαδή στηδιαμόρφωση του κομμουνιστικού τρόπου παραγωγής, στην κατάργηση τωνκαπιταλιστικών σχέσεων, στην πάλη για την εξάλειψη σχέσεων ατομικήςιδιοκτησίας οποιασδήποτε μορφής, στη διαμόρφωση νέων (κομμουνιστικούχαρακτήρα) νομικών - πολιτικών - πολιτιστικών σχέσεων, συνείδησης και πρακτικής.

Βέβαια, ο βαθμός στον οποίο συντελέστηκαν οι παραπάνω βηματισμοί, οι ιστορικοί σταθμοί και οι καμπές ποικίλλουν σε αυτό τοπρώτο ιστορικά εκτεταμένο εγχείρημα στην οικοδόμηση της νέας κοινωνίας,που τα φύτρα της συναντήσαμε από την πρωτοπόρα περίπτωση στη Ρωσία έως τα βάθη της Ασίας και το ανατολικό τμήμα της, από τα Βαλκάνια και τηνΚεντρική Ευρώπη έως την Καραϊβική.

Στον απολογισμό του ιστορικού κύκλου, θα λέγαμε ότι το καινούριο δεναπέκτησε με ταχύτητα την απαιτούμενη δύναμη και ωριμότητα ώστε ναεξασφαλίσει την ανεπίστρεπτη νίκη του πάνω στο παλιό.

Εχουμεβαθιά συνείδηση ότι η ήττα του είναι ιστορικά πεπερασμένη, ότι ηιστορική νίκη του κομμουνισμού έναντι του καπιταλισμού είναιαναπόφευκτη για την κοινωνική πρόοδο. Αυτή τη συνείδηση είχαμε ως ΚΚΕ και στην πιο δύσκολη φάση του αντεπαναστατικού κύκλου το 1991, χρονιάκρίσης για το ΚΚΕ. Τα γεγονότα, οι εξελίξεις που ακολούθησαν δικαίωσαντις προβλέψεις και εκτιμήσεις του ΚΚΕ, επιβεβαίωσαν τον αντιδραστικόχαρακτήρα των αλλαγών από την ΕΣΣΔ έως την Κίνα, των καπιταλιστικώναναδιαρθρώσεων από τις ΗΠΑ έως την Ελλάδα.

Τα ιστορικά όρια τουκαπιταλισμού, ο βαθύς αντιδραστικός και ανασχετικός χαρακτήρας του στηνκοινωνική ανέλιξη, στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων, φαίνονταιαπό το γεγονός ότι για πρώτη φορά γενικευμένα η εργατική δύναμη, δηλαδήη μισθωμένη απ' το κεφάλαιο εργασία, χάνει απόλυτα σε σχέση με τηνάνοδο της παραγωγικότητας και του όγκου του παραγόμενου υπερπροϊόντος.Οι εξαγωγές κεφαλαίου για άμεσες επενδύσεις, η μαζική εξαγωγή εργατικήςδύναμης (μετανάστευση) στη διεθνή καπιταλιστική αγορά οδηγεί σεαπαξίωση της εργατικής δύναμης, τροφοδοτεί τάση εξομοίωσης τωνικανοποιούμενων κοινωνικών αναγκών προς τα κάτω και με μεγαλύτερηαπόκλιση σε σχέση με τις επιστημονικές και τεχνολογικές κατακτήσεις. Μεαυτή την έννοια το βιοτικό επίπεδο εξισώνεται προς τα κάτω.

Στην ανάλυση αυτής της κατάστασης έχουμε εκτενώς αναφερθεί μεσυλλογικές κομματικές εργασίες, με αρθρογραφία στην ΚΟΜΕΠ, με βιβλίατου εκδοτικού «Σύγχρονη Εποχή».

Η παρούσα αναφοράεπικεντρώνεται σε μια ιστορική ιδιαιτερότητα της ταξικής πάλης κατά τηντελευταία 25ετία. Στο γεγονός ότι ο αντεπαναστατικός κύκλος τηςκαπιταλιστικής οπισθοδρόμησης πραγματοποιήθηκε και πραγματοποιείται υπότην ηγεσία κομμάτων τιτλοφορούμενων ως κομμουνιστικών (π.χ. του ΚΚ στηνΚίνα). Σε αυτό άλλωστε συνίσταται το πρωτόγνωρο βάθος της ιδεολογικής -πολιτικής - οργανωτικής κρίσης του κομμουνιστικού κινήματος.

Αλληόψη του ίδιου νομίσματος είναι το γεγονός ότι ΚΚ που δρουν σεκαπιταλιστικές χώρες «δε βλέπουν ότι κατ' όνομα ΚΚ ηγούνται τηςκαπιταλιστικοποίησης». Πολύ περισσότερο, ιδεολογικά και πολιτικά, μετην αιτιολογία του «εθνικού δρόμου προς το σοσιαλισμό», του«ευρωπαϊκού» (παλιότερα «ευρωκομμουνισμού»), «λατινοαμερικάνικου»,«ασιατικού», σοσιαλισμού - και ακόμα πιο εξειδικευμένα π.χ.«κινεζικού», «γαλλικού», «βραζιλιάνικου», «μεξικανικού»,«βενεζουελάνικου», «βιετναμέζικου» - ΚΚ γίνονται στηρίγματα της μιας ήάλλης αστικής διακυβέρνησης, π.χ. του Ομπάμα ή προηγουμένως του Κλίντονέναντι των αντιπάλων τους στις ΗΠΑ, του Σουλεϊμάν έναντι του Μουμπάρακστην Αίγυπτο. Αλλού με το πρόσχημα της «δημοκρατίας», αλλού της«εθνικής ανεξαρτησίας» κι αλλού της «ευρωπαϊκής συνοχής», ΚΚ απεμπολούντην πεμπτουσία της κομμουνιστικής ταυτότητας: Την ταξική πάλη για τηνκατάργηση της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης.

Εχει ξαναβρεθεί το κομμουνιστικό κίνημα σε τέτοια κατάσταση, δηλαδή στο όνομα του σοσιαλισμού να τον αρνείται;

Τηρουμένωντων αναλογιών έχει ξαναβρεθεί, όταν τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα(τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα - πρώτο τέταρτο του 20ού αιώνα)πρόδωσαν τις επαναστατημένες μάζες στη Γερμανία, στην Τσεχία, στηνΟυγγαρία, συνθηκολόγησαν και υπηρέτησαν την αστική εξουσία. Ωστόσο,αυτή η προδοσία δεν πήρε καθολικό χαρακτήρα, λόγω της στάσης του Λένιν,του μπολσεβίκικου κόμματος, της νικηφόρας επανάστασης στη Ρωσία.

Σεαυτό το μεταίχμιο ανασυγκροτήθηκε ιδεολογικά - πολιτικά - οργανωτικά τοεπαναστατικό κίνημα, διαμορφώθηκε ως κομμουνιστικό κίνημα.

Παρ'όλα αυτά η ιστορία αποδεικνύει ότι δε συγκρούστηκε σε έκταση και βάθοςμε το μετουσιωμένο σε «σοσιαλδημοκρατία» οπορτουνισμό, ώστε νααντιμετωπίσει με επαναστατική ετοιμότητα και ωριμότητα τις μεγάλεςοικονομικές κρίσεις της δεκαετίας του 1930, τους ιμπεριαλιστικούςπολέμους και την έξοδο απ' αυτούς, διεκδικώντας την επαναστατικήεργατική εξουσία. Αντίθετα, πολλά ΚΚ υποτάχθηκαν χωρίς επαναστατικήστρατηγική και ευελιξία τακτικής στα αντιφασιστικά μέτωπα, στήριξανμέσω λαϊκών μετώπων και συμμετοχής σε κυβερνήσεις συνεργασίας τηνκαπιταλιστική μεταπολεμική ανασυγκρότηση.

Αλλά και στην άλληόχθη, της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, τα ΚΚ λύγισαν υπό το βάρος τωνθυσιών της μεταπολεμικής ανασυγκρότησης, του πυρηνικού εξοπλισμού,θεωρητικών λαθών και οπορτουνιστικών πολιτικών επιλογών, παράγοντες πουσταδιακά οδήγησαν σε ωρίμανση νέου τύπου προδοσίας. Προδοσία πουονομάστηκε «σοσιαλιστική ανανέωση» ή «μετάβαση προς το σοσιαλισμό» ή«σοσιαλισμός με αγορά» ή «αγορά με σοσιαλιστικό προσανατολισμό» ή «νέοοικονομικό μοντέλο του σοσιαλισμού».

Ετσι, σήμερα είναιπεριορισμένες οι περιπτώσεις ΚΚ που δικαιώνουν τον κομμουνιστικό τίτλοτους και μάλιστα με κριτήρια όχι της περιόδου 1919 - 1989, αλλά με βάσητην κατασταλλαγμένη σημερινή πραγματικότητα, την πείρα γεγονότωνολοκληρωμένων που αναπόφευκτα δίνουν ώριμα συμπεράσματα.

Ηιδεολογική και στρατηγική ανασυγκρότηση του διεθνούς κομμουνιστικούκινήματος είναι διαλεκτικά συναρτώμενο εθνικό - διεθνιστικό καθήκονκάθε ΚΚ σε μια χώρα, κάθε ομάδας επαναστατών - κομμουνιστών που οφείλεινα διαχωρισθεί από τον οπορτουνισμό στη χώρα του και σε οποιαδήποτεάλλη χώρα, χώρα με ΚΚ στην παρανομία ή στη νομιμότητα ή και στηνεξουσία.

Ακόμα και αν η καπιταλιστικοποίηση γίνει πραγματικότητακαι στο τελευταίο μετερίζι της σοσιαλιστικής οικοδόμησης τουπροηγούμενου αιώνα, οι υλικές συνθήκες για το πέρασμα στον κομμουνισμόθα έχουν γίνει πιο ώριμες. Πάνω σε αυτή τη νέα πραγματικότητα θαεπέλθει απότομη όξυνση των καπιταλιστικών αντιθέσεων, αβάσταχτη φτώχειακαι κοινωνική δυστυχία που θα κυοφορήσει γενικευμένη πολιτική κρίση,επαναστατική κατάσταση. Το κρίσιμο είναι και θα είναι η κατάσταση τουυποκειμενικού παράγοντα, του ΚΚ.

Βέβαια, το κάθε ΚΚ στη χώρα τουξεκινά από διαφορετική κληρονομιά, παρά το γεγονός ότι κοινά καιαδήριτα προβάλλουν δύο καθήκοντα: Η επεξεργασία προγράμματος πάλης γιατην επαναστατική εργατική εξουσία και το οικονομικό - πολιτικόπεριεχόμενό της και οι αγωνιστικοί δεσμοί με τις μάζες, δεσμοί ζύμωσηςκαι δράσης σε προγραμματική κατεύθυνση.

Και για τα δύο παραπάνωκαθήκοντα οι βάσεις έχουν τεθεί στο Κόμμα μας τα τελευταία 15 χρόνια,ενώ σήμερα ατενίζονται στο φως νέων θετικότερων διεργασιών. Αυτές οιδιεργασίες κάνουν επιβεβλημένη την ανάγκη επιτάχυνσης τουπροβληματισμού, των βηματισμών, για να μην πούμε των αλμάτων πουαπαιτούνται.

Στο παρόν άρθρο τίθενται πλευρές δύο σημαντικών ζητημάτων ως έναυσμα προβληματισμού.

α) Κοινωνική και ηλικιακή σύνθεση. Σύνδεση της ιστορικής συνέχειας με τη νεανική ορμή

Θεμέλιοτου ΚΚ είναι η εργατική του σύνθεση, η οποία προβάλλει με μεγαλύτερησυνθετότητα και περιπλοκότητα απ' ό,τι πριν έναν αιώνα εξαιτίας τηςδιεύρυνσης της εργατικής τάξης λόγω επέκτασης της κεφαλαιακής σχέσηςκαι σε νέους κλάδους, όχι μόνο της μεταποίησης.

Επομένως, η εργατική σύνθεση του ΚΚ απαραίτητα πρέπει να αντιπροσωπεύεται από:

1)Μισθωτούς των βιομηχανικών μονάδων συγκέντρωσης εργατικού δυναμικού, ταμέσα παραγωγής των οποίων απευθείας θα μετατραπούν σε κοινωνικήιδιοκτησία και θα ενταχθούν στον κεντρικό σχεδιασμό, με την κατάκτησητης εξουσίας.

2) Μισθωτούς των επιχειρήσεων ενέργειας,τηλεπικοινωνιών, μαζικής μεταφοράς, Κεντρικής Τράπεζας και μεγάλωνεμπορικών τραπεζών (από την άποψη συγκέντρωσης λαϊκών καταθέσεων,στεγαστικών - καταναλωτικών - αγροτικών δανείων κλπ.), δηλαδή κλάδωνστρατηγικής σημασίας στη διαδικασία ρήξης - ανατροπής της αστικήςεξουσίας.

3) Μισθωτούς Κέντρων Υγείας, νοσοκομείων, μεγάλων διαγνωστικών κέντρων, ασφαλιστικών ταμείων, παιδικών σταθμών, εκπαιδευτηρίων.

Μιατέτοια αντιπροσώπευση εξασφαλίζει εκ των πραγμάτων και την κυριαρχίαπαραγωγικών ηλικιών στη σύνθεση του Κόμματος ώστε να πλειοψηφεί τομάχιμο στοιχείο και με δυνατότητα επικοινωνίας στη βάση της εργασιακήςσχέσης.

Ειδικότερα η παραπάνω σύνθεση με στήριξη στις νεότερεςηλικίες έχει ως πλεονέκτημά της την ικανότητα πρόσληψης των εξελίξεων,τη νεανική ορμή - οραματική διάθεση. Επιπλέον, το ειδικό βάρος σεγυναίκες εξασφαλίζει την αμεσότητα της επικοινωνίας του Κόμματος με τιςεργαζόμενες γυναίκες, που απαιτεί πρόσθετη προσπάθεια, γιατίεπιπρόσθετες είναι οι δυσκολίες τους λόγω των πολλαπλών υποχρεώσεώντους, της διαπλοκής της ταξικής εκμετάλλευσης - οικογενειακήςεπιβάρυνσης / ανισοτιμιών εξαιτίας του φύλου.

Στα μειονεκτήματατων νεότερων αλλά παραγωγικών ηλικιών - ακόμη ειδικότερα των γυναικών -είναι η μεγαλύτερη έκθεση στους κινδύνους απότομων αλλαγών - καμπώνστην κοινωνική κίνηση (νέες αιχμές - γεγονότα αντιδραστικοποίησης) ήστην προσωπική κατάσταση (απόκτηση οικογένειας - παιδιών, ανεργία,απειλή απόλυσης κλπ.).

Επομένως, η ιδεολογική θωράκιση και ηκομμουνιστική διαπαιδαγώγηση - αντοχή των νέων κομμουνιστών καικομμουνιστριών είναι στόχοι προτεραιότητας για τα καθοδηγητικά όργανα,ξεπερνώντας ορισμένη στενόμυαλη και στενόκαρδη αντιμετώπιση:Πρακτικισμό, τσιγκουνιά στον απαιτούμενο χρόνο, προχειρότητα στηνεξατομικευμένη καθοδήγηση.

Η καθοδηγητική σχέση στον κρίκο τηςπρος το κομματικό μέλος πρέπει να είναι ιδεολογικά - πολιτικάπλουσιοπάροχη, εξατομικευμένη ανάλογα με την ηλικία, το φύλο, τηνιδιοσυγκρασία, τις ιδιαίτερες ικανότητες και δυσκολίες του καθενός καιτης καθεμιάς.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα μέλη σε κάθε ΚΟΒ συχνάθα καλούνται στην υλοποίηση κεντρικότερα σχεδιασμένων δράσεων, ενιαίωνκαθηκόντων, για την αναγκαιότητα των οποίων θα πρέπει να εμπνέονται.Ομως, η καθοδήγηση προς το κομματικό μέλος δεν μπορεί να εξαντλείταιμόνο στο παραπάνω καθήκον. Στοιχείο της καθοδήγησης, στη συλλογική καιστην εξατομικευμένη μορφή της, είναι να κάνει το κομματικό μέλος ικανόνα δράσει ως επαναστάτης στον τόπο εργασίας του, στον παιδικό σταθμό -σχολείο των παιδιών του, στο μαζικό φορέα στη γειτονιά του, να δράσειως διαφωτιστής και οργανωτής λαϊκών μαζών, χωρίς να απομονώνεται λόγωτης κυριαρχίας αστικών ή οπορτουνιστικών αντιΚΚΕ αντιλήψεων στις μάζεςή να σύρεται άβουλα πίσω από αυτές.

Η ιδεολογική - πολιτική αλλάκαι μαζική ικανότητα καλλιεργείται, κατακτάται μέσα από την οργανωμένησυλλογική παρέμβαση της ΚΟΒ στο χώρο ευθύνης της, διδάσκεται, δεναφήνεται στις περισσότερο ή λιγότερο αναπτυγμένες ατομικές προϋποθέσεις.

Στοιχείοτης συλλογικής παρέμβασης είναι η ιδεολογική συζήτηση, η πολιτικήενημέρωση, η θεματική συνέλευση και σύσκεψη, η ανταλλαγή και αξιολόγησηπείρας, η συζήτηση για τη δράση άλλων πολιτικών δυνάμεων, τους στόχουςδιεκδίκησης με τους οποίους παρεμβαίνουν σε μαζικές οργανώσεις, τησυνειδητοποίηση και αποκάλυψη των ταξικών συμφερόντων που υποστηρίζουν,π.χ. η αντίδραση του ΙΣΑ για τις νομοθετικές αλλαγές στον τομέα τηςΥγείας, αντίδραση με κυριαρχούσες τις θέσεις της ΝΔ από τη σκοπιά ενόςανώτερου τμήματος αυτοαπασχολούμενων γιατρών.

Πλούσιο περιεχόμενοτης ΚΟΒ, καθώς και της ΟΒ με ευθύνη της ΚΟΒ, συνιστά όλος αυτός οπροσανατολισμός. Ενίσχυση της ικανότητας των μελών Κόμματος και ΚΝΕ,ιδεολογική - πολιτική παρέμβαση στις μάζες σημαίνει πολυμορφία στηνπροσέγγισή τους, στην προσπάθεια οργάνωσής τους, ανάδειξη του ταξικού -πολιτικού στοιχείου σε οποιαδήποτε ανάγκη - διεκδίκηση - μορφήοργάνωσης, από το σωματείο μέχρι τον αθλητικό, πολιτιστικό σύλλογο.

Ηκρίση στο κομμουνιστικό κίνημα δεν ήταν μόνο ιδεολογική κρίση, είχε καιοργανωτικές αρνητικές συνέπειες, αφού συχνά οδήγησε σε απώλειεςδιαδοχής ηλικιών - γενιών, απώλεια στη ροή μετάδοσης πείρας στηνεπιστήμη της καθοδήγησης, στη δουλειά με τις μάζες.

Οι συνέπειεςκαι οι απαιτήσεις εξόδου από την πρωτοφανή κρίση του κομμουνιστικούκινήματος οδήγησαν σε δυσκολίες διάταξης στελεχών, σε μονομέρειες,ακόμα και σε πρόωρη κόπωση δυνάμεων έτσι ώστε να δυσκολεύεται ηπολύπλευρη μετάδοση γνώσης και πείρας από κρίκο σε κρίκο, σε όλη τηνέκταση των αχτιδικών στελεχών, των γραμματέων και γραφείων ΚΟΒ και ΟΒ.

Σήμερα,όμως, έχουμε και την κρίσιμη μάζα και την ιδεολογική - πολιτικήπροϋπόθεση και επιρροή για να προχωρήσουμε με ταχύτερο βηματισμό, ηοργανωτική ανασυγκρότηση να γίνει εργαλείο κομμουνιστικής πρωτοπορίαςγια την ανασύνταξη του εργατικού κινήματος, για την επίτευξη της λαϊκήςσυμμαχίας με στόχο την πολιτική εξουσία.

β) Η σχέση κομματικής βάσης - καθοδήγησης

Τοζήτημα της διαλεκτικής σχέσης κομματικής βάσης - καθοδήγησης ίσως είναιαπό αυτά τα ζητήματα στα οποία χρειάζεται να βαθύνουμε, γιατί μάλλονείναι περιορισμένη η πρακτική και η γενίκευση συμπερασμάτων από τηνιστορία του κομμουνιστικού κινήματος, του «κόμματος νέου τύπου» πουκαθιέρωσε ο Λένιν και η Κομμουνιστική Διεθνής.

Ο μπολσεβικισμόςδιαμόρφωσε ΚΚ κυρίως «επαγγελματιών επαναστατών», που δεν αντιμετώπισαντην πίεση και τις συνέπειες της μακρόχρονης αστικής νομιμότητας, ενώ εξαντικειμένου έδρασαν κυρίως σε συνθήκες που τα παιδιά της εργατικήςτάξης και των χωρικών βρέθηκαν με όπλα, σε συνθήκες που η μεν τσαρικήεξουσία είχε φθαρεί η δε αστική δεν είχε διαμορφωθεί. Αλλά και η δράσητων κομμουνιστών στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα είχε κυρίως νααντιμετωπίσει τη μονομέρεια του οικονομικού αγώνα απέναντι στουςκεφαλαιοκράτες και όχι την πλήρη ενσωμάτωσή του στο σύστημα, τηνιδεολογική - πολιτική υποταγή στη σοσιαλδημοκρατία που πλέον έχειαστικοποιηθεί.

Οι αγωνιστικές σχέσεις των κομμουνιστών με τιςμάζες γίνονται πιο δύσκολες σε συνθήκες πολύ ισχυρών - έμπειρων αστικώνκρατών, με μεγάλη υποχώρηση στο εργατικό κίνημα, με ενσωμάτωση τουσυνδικαλιστικού κινήματος, με ηλεκτρονικά μέσα πλατιάς και καθημερινήςδιάδοσης της αστικής πολιτικής ζύμωσης, με πολυδαίδαλο μηχανισμόεξαγοράς συνειδήσεων, με δεκάδες οπορτουνιστικών - αναρχοαυτόνομωνοργανώσεων και άλλα.

Η δραματική αρνητική εμπειρία συνεδρίων,όπως τα 27ο και 28ο του ΚΚΣΕ, που σφράγισαν τη μετάλλαξη κομμουνιστικώνσε αστικά κόμματα, προκαλεί την αγωνία μελών ΚΚ σε άλλες χώρες πουαναρωτιούνται πώς μπορεί να ανέβει η ευθύνη τους στην εσωκομματικήδιαπάλη, στη διασφάλιση του επαναστατικού εργατικού χαρακτήρα τουκόμματος.

Μια τέτοια έκφραση ανησυχίας ήταν, π.χ., οι πολλέςερωτήσεις - παρατηρήσεις που είχαν διατυπωθεί κατά την προσυνεδριακήσυζήτηση του 17ου Συνεδρίου του ΚΚΕ και αφορούσαν την πολιτική του ΚΚΚίνας που οδηγούσε σε ισχυροποίηση των καπιταλιστικών σχέσεων.

Καισήμερα, πολλά μέλη του Κόμματος και της ΚΝΕ διατυπώνουν ερωτήματα γιατις θέσεις της ΚΕ του ΚΚ Κούβας ως προς το χαρακτήρα των προτεινόμενωνοικονομικών - πολιτικών αλλαγών, το λεγόμενο «νέο οικονομικό μοντέλοτου σοσιαλισμού» που δίνει δυνατότητα συσσώρευσης και κατακράτησηςυπερπροϊόντος σε κάθε κρατική επιχείρηση, με διαφοροποίηση τηςπολιτικής μισθών, ενώ ταυτόχρονα ενισχύει την εμπορευματική παραγωγή,την επιβολή φόρων σε τοπικό επίπεδο.

Συχνά η αγωνία εκφράζεται μετο ερώτημα «ποια η αντίδραση της κομματικής βάσης», της ίδιας τηςεργατικής τάξης, αν και πώς μπορεί να πάρει στα χέρια της τηνυπεράσπιση του σοσιαλισμού από λάθη της καθοδήγησης, από ουτοπικέςεπιλογές στις οποίες σπρώχνονται μέλη του καθοδηγητικού οργάνουεπηρεαζόμενα από ένα στενό πυρήνα της καθοδήγησης με συνειδητέςεπιλογές συμβιβασμού απέναντι σε δυνάμεις του καπιταλισμού.

Ανκαι αυτά τα ερωτήματα εκφράζουν επαναστατική διάθεση και υγεία, ωστόσοη ύπαρξή τους είναι δυνατή όταν υπάρχουν οι ανάλογες ιδεολογικές -πολιτικές προϋποθέσεις του Κόμματος ως συνόλου, βάσης και ηγεσίας,ανάλογων αποφάσεων ανώτατων κομματικών σωμάτων (συνεδρίων,συνδιασκέψεων) που κάνουν δυνατή την ανάλογη σκέψη και θέλησηκομματικών μελών. Και ακριβώς αυτές οι προϋποθέσεις είναι πουεκφράζονται στην ύπαρξη συνειδητού πρωτοπόρου τμήματος της εργατικήςτάξης, ικανού να εκφράσει τα γενικά συμφέροντα όλης της τάξης. Με άλλαλόγια, θα λέγαμε ότι κινδυνεύουμε να αναπαράγουμε το ερώτημα «η κόταέκανε το αυγό ή το αυγό την κότα;».

Χωρίς αμφιβολία υπάρχειδιαλεκτική σχέση ανάμεσα στην κομματική βάση και την καθοδήγηση, μεπροβάδισμα στη δεύτερη λόγω δυνατότητας γενίκευσης της πείρας, συνολικάθεωρητικής υποδομής. Το κόμμα ως σύνολο αποτελεί την οργανωμένηιδεολογική - πολιτική πρωτοπορία της εργατικής τάξης, δικαιώνει ή όχιαυτή την ιδιότητά του ανεξάρτητα από τον τίτλο του, επιβεβαιώνει αυτόντον χαρακτήρα του στις πιο διαφορετικές περιόδους της ταξικής πάλης,του συσχετισμού δυνάμεων στη χώρα του και διεθνώς, είτε είναι στηνεξουσία είτε όχι, ακόμη και αν εκπροσωπώντας την εργατική εξουσίακινδυνεύει να τη χάσει λόγω απότομης αλλαγής του συσχετισμού, λόγωπαραγόντων έξω από τη δική του θέληση και δράση.

ΚομμουνιστικόΚόμμα που επιβεβαιώνει αυτό το χαρακτήρα του σημαίνει ότι ενεργεί ωςπρωτοπόρο τμήμα της μαχόμενης εργατικής τάξης, την εμπνέει καικαθοδηγεί και στους πιο σκληρούς ταξικούς αγώνες, αγώνες ζωής όπωςείναι και ο κίνδυνος να χάσει την εξουσία.

Αγώνα ζωής, γιαπαράδειγμα, έδωσε το ΚΚΕ στην Ελλάδα όταν με το ΔΣΕ (1946 - 1949)συγκρούσθηκε με την αστική τάξη και τους ξένους συμμάχους της. Ητανμάχη ζωής σε μια περίοδο που η αστική τάξη έδινε τη μάχη της για ναανατραπεί ο διαμορφωμένος συσχετισμός δυνάμεων το 1944, συσχετισμός πουδε σταθεροποιήθηκε και δεν οδήγησε στην εργατική εξουσία πρώτ' απ' όλαλόγω στρατηγικών λαθών του ίδιου του ΚΚΕ (συμφωνίες Λιβάνου καιΚαζέρτας και στη συνέχεια της Βάρκιζας).

Η Ιστορία επιβεβαιώνειότι ιδιαίτερα σε φάσεις μεγάλων αποφάσεων, σε καμπές, καθοριστικόςείναι ο ρόλος του κόμματος, που προσδιορίζεται από τις αποφάσεις τουκαθοδηγητικού οργάνου.

Οι οπορτουνιστικές εκφορές της αστικήςιδεολογίας αρέσκονται να παραμυθιάζουν για τον αποφασιστικό ρόλο τηςκομματικής βάσης. Η πραγματικότητα είναι ότι ο συγκεντρωτισμός στη λήψηαποφάσεων σε κρίσιμες στιγμές είναι ο μόνος τρόπος για να διασφαλισθείη ενότητα θέλησης και δράσης, η αποτελεσματικότητα του πιο σκληρούταξικού αγώνα. Συγκεντρωτισμός και πειθαρχία σε αυτόν σημαίνειοργανωτική μετουσίωση της ιδεολογικής - πολιτικής πρωτοπορίας.

Βέβαια,η πραγμάτωση της ιδεολογικής - πολιτικής πρωτοπορίας διαμορφώνεται σεπρογενέστερη περίοδο, προϋποθέτει ουσιαστικές εσωκομματικέςδιαδικασίες, ώστε οι επιλογές να επισφραγίζονται από τη συνειδητή κάθεκομματικού μέλους συμμετοχή στην επεξεργασία, στην εξειδίκευση. Μεαυτήν την έννοια προηγείται η προγραμματική ετοιμότητα κάθε ΚΚ, ηιδεολογική θωράκιση μελών και στελεχών, η κομμουνιστική άσκηση αντοχήςσε νέες δοκιμασίες, διαφορετικών συνθηκών κλπ.

Χωρίς υπερβολή, θαλέγαμε ότι η επιτυχημένη ή όχι δράση του ΚΚ σε μια περίοδο, ο ρόλος τηςκαθοδήγησής του σε αυτήν, κρίνεται σε προηγούμενη περίοδο και με αυτήτην έννοια αφορά όλη την κομματική βάση.

Φυσικά, από χώρα σεχώρα, διαφέρει η κατάσταση μέσα σ' ένα ΚΚ, η ιστορία, οι παρακαταθήκεςτου, η φάση συγκρότησης, ανασυγκρότησης ή ανάπτυξής του, καθώς και οσυσχετισμός δυνάμεων στη χώρα.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, προβάλλειαναγκαία η εξασφάλιση της ιστορικής συνέχειας του ΚΚ με ανανέωση τωνδυνάμεών του, με διαμόρφωση ισχυρής κομμουνιστικής συνείδησης καιαντοχής όλων των δυνάμεών του, ιδιαίτερα των νεότερων ηλικιών.

Είναισίγουρο ότι αυτές οι ηλικίες θα ανταποκριθούν αν κατευθυνθούν προςαυτό. Με άλλα λόγια, είναι καθοδηγητική ευθύνη η αγωνιστική διάθεσηνέων κομμουνιστών να γίνει ατσάλινη συνείδηση, με γνώση της ιδεολογίας,της ιστορίας του Κόμματος και του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, μεσυμμετοχή στη διαδικασία επεξεργασίας πολιτικών θέσεων του Κόμματος, μεσυμβολή στην πάλη με τον οπορτουνισμό, με ανάλογα κριτήρια αξιολόγησης- ελέγχου - ανάδειξης των καθοδηγητικών οργάνων. Ετσι, η καθοδήγηση θαθερίσει ό,τι καλλιεργήσει, αλλά και η κομματική βάση θα δώσει τα νέαβλαστάρια της καθοδήγησης.

Πριν από δύο μήνες, σε Ανακοίνωση τουΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ για τα 90 χρόνια από την πρώτη έκδοση της«Κομμουνιστικής Επιθεώρησης» ξανατέθηκε το σύνθημα: «Κανείς κομμουνιστής, κανένα μέλος της Κομμουνιστικής Νεολαίας χωρίς την ΚΟΜΕΠ».

Το ερώτημα είναι: Πόσα καθοδηγητικά όργανα, με στόχο πόσες ΚΟΒ και ΟΒ, ώθησαν σε ανάλογη συζήτηση - στάση;

Το ίδιο θα λέγαμε για τις εκδόσεις ιδεολογικού - πολιτικού - ιστορικού βιβλίου.

Μεαφορμή τα 190 χρόνια από τη γέννηση του Ενγκελς κυκλοφόρησε από τη«Σύγχρονη Εποχή» έκδοση με έργα του, πολλά από τα οποία για πρώτη φοράστην ελληνική γλώσσα. Πρόκειται για έργα που στην κυριολεξία μιλάνε γιατο σήμερα, για το διεθνές εμπόριο, για την καπιταλιστική οικονομικήκρίση κλπ.

Τα κομματικά μέλη οφείλουν να κρίνουν τους καθοδηγητέςτους για το αν και πώς καλλιέργησαν κλίμα διάδοσης της ΚΟΜΕΠ, του«Ριζοσπάστη», του βιβλίου, αν και πώς συνέδεσαν αυτό το καθήκον με τοκαθήκον της πρωτοπόρας δουλειάς για την οργάνωση των αγώνων, τηςιδεολογικής - πολιτικής παρέμβασης μέσα στους αγώνες, κλαδικούς,τοπικούς, κατά επιχείρηση, γενικευμένους όπως της απεργίας στις 23Φλεβάρη.

Από το επίπεδο της καθοδήγησης εξαρτάται το επίπεδοκρίσης της κομματικής βάσης, αλλά και από το επίπεδο κρίσης τωνκομματικών μελών εξαρτάται το επίπεδο της καθοδήγησης, που τελικά ωςσύνολο διαμορφώνουν ένα ενιαίο επίπεδο κομμουνιστικών χαρακτηριστικώνστο Κόμμα.

Κόμμα - Κομμουνιστική Νεολαία

Από το επίπεδο του Κόμματος εξαρτάται το επίπεδο της ιδιαίτερης κομμουνιστικής οργάνωσης νεολαίας, στη χώρα μας της ΚΝΕ.

Καιαυτή η σχέση είναι αδήριτη. Σε κάθε περίοδο η κατάσταση στην ΚΝΕαντικατοπτρίζει προγενέστερα αλλά και μελλοντικά προβλήματα ή αντίθετακατακτήσεις του Κόμματος.

Είναι καθήκον της κομματικήςκαθοδήγησης, της ΚΟΒ, η εύστοχη σε προγραμματισμό, η πλούσια σεπεριεχόμενο, η ευέλικτη σε μορφές επικοινωνία της ΚΝΕ με τους μαθητέςκαι τις μαθήτριες, ιδιαίτερα στις εργατικές - λαϊκές γειτονιές, στα ΕΠΑΛ και στις επαγγελματικές σχολές.

Είναι επίσης κομματικόκαθήκον η ανάπτυξη της ικανότητας των νέων κομμουνιστών, που περνούναπό τα θρανία στην εργασία και την πιο πολύμορφη κοινωνική δράση, ναασκηθούν στη δουλειά με λαϊκές δυνάμεις με ανερχόμενες διαθέσειςαντίδρασης αλλά ισχυρές αστικές και οπορτουνιστικές επιρροές.

Είναικομμουνιστικό καθήκον να διδαχθούν αυτή τη σχέση, σήμερα μάλιστα που ηεργασιακή εμπειρία των νέων δε βοηθά ιδιαίτερα στη συλλογικότητα, γιατίσυχνά δουλεύουν αποκομμένοι ως διακινητές εμπορευμάτων, σεφασονατζίδικη δουλειά ηλεκτρονικών υπηρεσιών, σε τεχνικές - λογιστικές- νομικές και άλλες υπηρεσίες που διατηρούν την απομόνωση από τουςσυναδέλφους, την ψευδαίσθηση της αυτοαπασχόλησης, του «ανώτερουστρώματος» λόγω του ότι διαθέτουν πανεπιστημιακό πτυχίο, κλπ.

Γιαόλους αυτούς τους λόγους η δουλειά με τους νέους και τις νέες, τους έφηβους, ακόμα και με τα παιδιά είναι δουλειά υποδομής, είναι δουλειάστην εργατική τάξη, τη σημερινή και τη μελλοντική, δουλειά πουπραγματώνεται από κομματικά μέλη και καθοδήγηση ενιαία, σχεδιασμένα,μελετημένα, υπεύθυνα.