Σάββατο 11 Αυγούστου 2012

Μύθοι και αλήθειες για το μεταναστευτικό-Του Πάνου Τριγάζη

Του Πάνου Τριγάζη*



Το μεταναστευτικό είναι ένα πολύ δύσκολο ζήτημα, το οποίο απαιτεί σύνθετη προσέγγιση και δράση στο εθνικό, στο διεθνές και στο τοπικό επίπεδο, χωρίς επικίνδυνες απλουστεύσεις και ξενοφοβικές υστερίες.
Διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις απέτυχαν να διαμορφώσουν μια συνολική μεταναστευτική πολιτική και περιορίστηκαν σε σπασμωδικά μέτρα ήδη από τη δεκαετία του 1990, που η είσοδος οικονομικών μεταναστών στη χώρα μας άρχισε να παίρνει μαζικές διαστάσεις, με προέλευση τότε κυρίως την Αλβανία και άλλες Βαλκανικές χώρες.

Σε παλιές και αποτυχημένες συνταγές καταφεύγει και η σημερινή κυβέρνηση, η οποία διά του υπουργού κ. Δένδια και άλλων στελεχών της αναπαράγει όλα τα ξενοφοβικά επιχειρήματα για να δικαιολογήσει τις επιχειρήσεις «σκούπα», που πραγματοποιεί τις τελευταίες μέρες, για μαζικές συλλήψεις μεταναστών. Έφθασε, μάλιστα, ο κ. Δένδιας να χαρακτηρίζει «εισβολή» τη μαζική παρουσία μεταναστών στη χώρα μας. Με τέτοιους χαρακτηρισμούς ανάγεται το μεταναστευτικό σε ζήτημα εθνικής ασφάλειας με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους τρόπους και τα μέσα αντιμετώπισής του. Από την άλλη, η επιχείρηση εις βάρος των μεταναστών διεξάγεται με την κωδική ονομασία «Ξένιος Ζευς», προκαλώντας ειρωνικά σχόλια στο εξωτερικό.
Αλήθεια, έχει συναίσθηση η κυβέρνηση των αρνητικών συνεπειών για τη διεθνή εικόνα της χώρας μας από την συγκεκριμένη επιχείρηση; Και τι λέει η ΔΗΜ.ΑΡ., ο εκ των κυβερνητικών εταίρων, για το σοβαρότατο αυτό ζήτημα; Τι λέει ο διακεκριμένος νομικός Φώτης Κουβέλης; Μπορεί να συλλαμβάνονται μαζικά μετανάστες, μεταξύ των οποίων να είναι ενδεχομένως και άτομα που έχουν ζητήσει πολιτικό άσυλο εισερχόμενοι στη χώρα μας;
Ας δούμε, όμως, πώς απαντάει το Γραφείο στην Ελλάδα της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, στο οποίο προΐσταται ένας άνθρωπος με μεγάλη διεθνή πείρα και συμμετοχή σε ανθρωπιστικές αποστολές στην Αφρική, ο Γιώργος Τσαρμπόπουλος.
Τον περασμένο Ιούνιο, το Γραφείο αυτό δημοσιοποίησε ένα άκρως ενδιαφέρον κείμενο με τίτλο «Συμβολή στον διάλογο για το μεταναστευτικό και το άσυλο», με τη μορφή ερωτήσεων - απαντήσεων. Σταχυολογούμε ορισμένες:

Στο ερώτημα αν είναι δυνατό το «σφράγισμα» των συνόρων και πώς μπορεί να ελεγχθούν οι μαζικές αφίξεις παράτυπα εισερχομένων υπηκόων τρίτων χωρών, δίνεται η ακόλουθη απάντηση:

«Από όσα η εμπειρία έχει καταδείξει, κανένα μέτρο ελέγχου στα σύνορα δεν είναι αρκετό, από μόνο του, για να ανακόψει τις μετακινήσεις φτωχών ή απελπισμένων ανθρώπων, σε αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής ή ενός ασφαλούς καταφύγιου. Οι μικτές μεταναστευτικές ροές είναι μια παγκόσμια πραγματικότητα που σχετίζεται με ζητήματα υπανάπτυξης, φτώχειας, περιβαλλοντικών καταστροφών, διώξεων και ένοπλων συρράξεων, που απαιτούν ριζικές αλλαγές στα διεθνώς τεκταινόμενα. Οι συμφωνίες στήριξης των χωρών που παράγουν μικτά μεταναστευτικά ρεύματα, ή οι συμφωνίες επανεισδοχής με όμορες χώρες ή χώρες προέλευσης (διμερείς ή σε επίπεδο Ε.Ε.), μπορούν να περιορίσουν τις ροές, χωρίς πάντως να τις εξαλείψουν. Εξάλλου στην Ελλάδα, δεν είναι δυνατό να σφραγιστούν σύνορα μήκους 15.000 χλμ., απλά θα αλλάξουν οι δρόμοι διέλευσης (για παράδειγμα, από το χερσαίο τμήμα του Έβρου όπου θα κατασκευαστεί ο «φράχτης», πιο νότια από το ποτάμι ή, ενδεχομένως, προς τα νησιά του Β.Α. Αιγαίου). Από την άλλη μεριά, το «σφράγισμα» με την έννοια του αποκλεισμού δυνατότητας εισόδου για οποιονδήποτε στερείται νομιμοποιητικών εγγράφων, προσκρούει στο Διεθνές Δίκαιο (αλλά και στην ελληνική νομοθεσία που έχει κυρώσει τις διεθνείς συμβάσεις), στις περιπτώσεις που οδηγεί σε επαναπροώθηση των προσφύγων».
Σε ένα άλλο ερώτημα γύρω από το οποίο γίνεται μεγάλη σπέκουλα από τους ακροδεξιούς, δηλαδή για το ποιός είναι ο συνολικός αριθμός των «χωρίς χαρτιά» μεταναστών σήμερα στην Ελλάδα και αν είναι δυνατή και σε τι θα βοηθούσε η καταγραφή τους, η απάντηση της Ύπατης Αρμοστείας είναι:

«Ο συνολικός αριθμός όσων βρίσκονται χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα σήμερα στην Ελλάδα και που συλλήβδην αποκαλούνται 'λαθρομετανάστες', δεν είναι δυνατό να υπολογιστεί. Κάτι τέτοιο θα απαιτούσε μια σοβαρή και συντονισμένη προσπάθεια καταγραφής και ταυτοποίησης. Αυτό που πρέπει να τονιστεί είναι ότι δεν αποτελούν μια ενιαία κατηγορία. Μέσα στο σύνολο των όσων έχουν εισέλθει και διαμένουν παράτυπαστη χώρα, υπάρχουν τελείως ξεχωριστές και διακριτές ομάδες προσώπων, που κάθε μια έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά, διαφορετικές ανάγκες, διαφορετικά δικαιώματα και, συνεπώς, δημιουργούνται διαφορετικές προοπτικές ή υποχρεώσεις για την Ελλάδα αναφορικά με τη μεταχείρισή τους. Ανάμεσα στους 'χωρίς χαρτιά' υπάρχουν εξάλλου και αιτούντες άσυλο που δεν μπόρεσαν να υποβάλουν το σχετικό τους αίτημα (χαρακτηριστικό το παράδειγμα της περιορισμένης πρόσβασης στην Πέτρου Ράλλη), πρόσφυγες που δεν ζήτησαν άσυλο (μη εμπιστευόμενοι το προβληματικό σύστημα), ευάλωτες ομάδες όπως θύματα βασανιστηρίων, θύματα εμπορίας ανθρώπων ή ασυνόδευτα παιδιά ή και μετανάστες που απώλεσαν τη νομιμότητα από διοικητικές ή γραφειοκρατικές αγκυλώσεις της ελληνικής μεταναστευτικής πολιτικής».

Τέλος, για λόγους οικονομίας χώρου, θα περιοριστώ σε ένα ακόμη ερώτημα, αν είναι δυνατές οι μαζικές απελάσεις, στο οποίο δίνεται η ακόλουθη απάντηση:

"Η ευκολία με την οποία προβάλλεται η πρόταση των μαζικών απελάσεων, είναι παραπλανητική. Είναι γνωστές οι δυσκολίες για την υλοποίηση των απελάσεωνυπηκόων τρίτων χωρών χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα, όπως, για παράδειγμα, περιορισμένες συμφωνίες επανεισδοχής με άλλες χώρες, απουσία ή απροθυμία διπλωματικών αρχών της χώρας προέλευσης για ταυτοποίηση ατόμων στη διαδικασία της απέλασης, πρακτικά εμπόδια και διοικητικά προβλήματα κ.ά.). Είναι επομένως δεδομένο ότι το ανέφικτο της απέλασης σημαίνει πως πολλοί παράτυποι μετανάστες θα παραμείνουν στην Ελλάδα, για άγνωστο χρονικό διάστημα, ανεξάρτητα από την πολιτική βούληση της ελληνικής Πολιτείας ή και την επιθυμία της κοινής γνώμης. Γι' αυτούς, πρέπει να αναζητηθούν άλλα μέτρα και πολιτικές, που θα τους βγάλουν από την αφάνεια, τον αποκλεισμό και την περιθωριοποίηση, κάτι που θα συμβάλει και στην απεμπλοκή τους από τα κυκλώματα εκμετάλλευσης και, επομένως, στην καλύτερη διαχείριση των θεμάτων 'ασφάλεια' και 'παραβατικότητα'. Το ενδεχόμενο του ανέφικτου των απελάσεων αναγνωρίζει εξάλλου ο νομοθέτης, με την εξουσιοδότηση των αστυνομικών αρχών να εκδίδουν 'απόφαση αναβολής απομάκρυνσης' από τη χώρα, κάτι που σε συνδυασμό με την άδεια εργασίας που θα μπορούσε να χορηγηθεί υπό προϋποθέσεις, μπορεί να δημιουργήσει ένα καθεστώς προσωρινής παραμονής 'υπό ανοχή'".

* Ο Πάνος Τριγάζης είναι υπεύθυνος του Τμήματος Εξωτερικής Πολιτικής του ΣΥΝ

ΠΗΓΗ - ΑΥΓΗ

Δεν υπάρχουν σχόλια: