OΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΙΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΤΟΥ ΕΑΜ ΚΑΙ ΤΟΥ ΔΣΕ.Πάλη για την ισοτιμία, τη λαϊκή εξουσία, το σοσιαλισμό

Η 28η του Οκτώβρη σηματοδοτεί για το λαϊκό κίνημα διπλή επέτειο: Είναι η μέρα έναρξης της αντίστασης στην ιμπεριαλιστική εισβολή του ιταλικού φασισμού στα 1940, η αφετηρία των αγώνων της Εθνικής Αντίστασης. Αποτελεί όμως και την ημέρα ίδρυσης του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας καθώς στις 28 Οκτώβρη 1946, σε συνθήκες μονόπλευρου εμφυλίου πολέμου ενάντια στους κομμουνιστές και τους αγωνιστές της ΕΑΜικής αντίστασης, ιδρύθηκε το Γενικό Αρχηγείο του ΔΣΕ.

Η συμμετοχή των γυναικών της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων στους σκληρούς αγώνες της δεκαετίας '40-'49 αποτελεί πλούσια πηγή πείρας και διδαγμάτων.

Σε πείσμα των καπιταλιστών και της συστηματικής τους προσπάθειας να τη σβήσουν από τη μνήμη, να μπολιάσουν με τον αντικομμουνισμό και να φθείρουν τις συνειδήσεις, ειδικά των νέων γυναικών, η Ιστορία της συγκεκριμένης περιόδου προσφέρεται για την εξαγωγή συμπερασμάτων χρήσιμων και σήμερα, 70 χρόνια μετά τη συγκρότηση του ΕΑΜ και 65 μετά την ίδρυση του ΔΣΕ, για το πραγματικό περιεχόμενο της ισοτιμίας των γυναικών, για το δρόμο που οδηγεί στην κατάκτησή της, για τον αναπόσπαστο δεσμό ανάμεσα στην πάλη των γυναικών για ισοτιμία και την πάλη της εργατικής τάξης για κοινωνική απελευθέρωση.

Πολύτιμη συμβολή στον αγώνα

Την περίοδο της Εθνικής Αντίστασης, οι γυναίκες του λαού πήραν μαζικά μέρος σε αυτή μέσα από το ΕΑΜ. Μέσα από την «Εθνική Αλληλεγγύη» ανέλαβαν να στηρίξουν με κάθε τρόπο τους κρατούμενους και τις οικογένειές τους, το λαό που υπέφερε από την πείνα και τις κακουχίες. Μέσα από την ΕΠΟΝ και τον ΕΛΑΣ αγωνίστηκαν με μαχητικότητα και αυτοθυσία, σε πολλές περιπτώσεις και με το όπλο στο χέρι. Εδωσαν στον αγώνα θύματα, αλλά γνώρισαν και σημαντικές κατακτήσεις. Απέκτησαν και άσκησαν για πρώτη φορά το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι στις εκλογές που πραγματοποιήθηκαν για την ανάδειξη του Εθνικού Συμβουλίου της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ) στην Ελεύθερη Ελλάδα, τον Απρίλη του 1944. Ως αντιπρόσωποι σε αυτό αναδείχθηκαν πέντε γυναίκες, ενώ πολλές άλλες εκλέχτηκαν στα όργανα της Λαϊκής Αυτοδιοίκησης, συμμετείχαν στη σύνθεση των δικαστηρίων, στους θεσμούς της Λαϊκής Δικαιοσύνης. Το Εθνικό Συμβούλιο στην πρώτη του σύνοδο θεσμοθέτησε την ισοτιμία της γυναίκας.

Οι γυναίκες βρέθηκαν στις γραμμές του ΔΣΕ παίρνοντας τη σκυτάλη από τις αγωνίστριες του ΕΑΜ, τις αντάρτισσες του ΕΛΑΣ και τις μαχήτριες του Δεκέμβρη. Η συμμετοχή τους ήταν πραγματικά χωρίς προηγούμενο και άγγιξε όλες τις πτυχές της δράσης του ηρωικού λαϊκού αυτού στρατού. Στα μάχιμα τμήματα του ΔΣΕ αποτελούσαν το 30% σε σύνολο 30.000 μαχητών. Ελαβαν μέρος στην οργάνωση και την εκτέλεση επιχειρήσεων ως αξιωματικοί και υπαξιωματικοί, ως σαμποτέρ και σύνδεσμοι, στις διαβιβάσεις ως τηλεφωνήτριες, στη φροντίδα των τραυματιών ως τραυματιοφορείς και νοσοκόμες. Συνέβαλαν σε βαριές και ριψοκίνδυνες εργασίες, μεταφέροντας πολεμοφόδια και τρόφιμα κάτω από τους συνεχείς βομβαρδισμούς του εχθρού, κατασκευάζοντας οχυρωματικά έργα στην πρώτη γραμμή του μετώπου. Σήκωσαν στους ώμους τους τον αγώνα με το χωνί ενάντια στα όπλα, απευθυνόμενες στους αντιπάλους τους, καλώντας τους να εγκαταλείψουν τον αστικό στρατό και να πολεμήσουν στο πλευρό του ΔΣΕ.

Χωρίς να υστερούν καθόλου σε μαχητικότητα, ικανότητα και αυταπάρνηση στον ένοπλο αγώνα, οι μαχήτριες κέρδισαν επάξια την ισότιμη θέση τους, το σεβασμό και την εκτίμηση των συναγωνιστών τους, ξεπέρασαν τις προκαταλήψεις για τη θέση και το ρόλο τους. Επιδεικνύοντας θάρρος, πίστη και ελπίδα για την προοπτική του αγώνα, διάλεξαν τον ανυποχώρητο αγώνα για ένα καλύτερο μέλλον και στάθηκαν ακλόνητες στην επιλογή τους.

Μέτωπο στις ισοπεδωτικές πρακτικές

Ο Δημοκρατικός Στρατός διατήρησε ανοιχτό μέτωπο στις λανθασμένες λογικές και πρακτικές που εξομοίωναν άντρες και γυναίκες και ισοπέδωναν τις ιδιαίτερες ανάγκες των μαχητριών. Το Γενικό Αρχηγείο αντιμετώπισε αποφασιστικά λάθη και υπερβολές, ορίζοντας ότι η κατάταξη γυναικών στα μάχιμα τμήματα θα γινόταν μόνο εθελοντικά και έπειτα από έγκριση της διοίκησης.

«Είναι μεγάλη προσφορά για τον αγώνα να πολεμάς με το όπλο, αλλά αυτό θα το κάνουν όσες μπορούν», γράφει σε άρθρο της στο περιοδικό «Δημοκρατικός Στρατός», τον Απρίλη του 1948, η Ρούλα Κουκούλου, στέλεχος του ΚΚΕ και υπεύθυνη για τη δουλειά στις γυναίκες στο ΔΣΕ. Στη συνέχεια σημειώνει: «Στη χρησιμοποίηση γυναικών στο στρατό πρέπει να παίρνουμε υπόψη τις φυσικές οργανικές διαφορές της γυναίκας, τις ιδιαίτερες κλίσεις και δυνατότητές της, πατώντας πάντα πάνω στη σωστή βάση, ότι στο μεγάλο αγώνα μας άντρες και γυναίκες έχουμε ισότιμη υποχρέωση συμμετοχής, όμως ο καθένας απ' τη θέση που μπορεί να προσφέρει καλύτερα, από κει που είναι πιο κατάλληλος. Να ξεκαθαρίσουμε τη σύγχυση που υπάρχει στο ζήτημα της γυναικείας ισοτιμίας. Αλλο ισοτιμία κοινωνική και πολιτική της γυναίκας που είναι αίτημα του αγώνα μας και άλλο φυσική εξομοίωση του άντρα και της γυναίκας που είναι καθαρός παραλογισμός και εμποδίζει τη γυναικεία απόδοση στον αγώνα».

Ιδεολογικοπολιτική δουλειά με επίκεντρο τις γυναίκες

Τη μεγαλύτερη δυνατή βαρύτητα έδωσε ο ΔΣΕ στη διαπαιδαγώγηση των μαχητών και των μαχητριών, στην ιδεολογική και πολιτική δουλειά στις γυναίκες. Το Φλεβάρη του 1948, με απόφαση του ΚΚΕ και του Γενικού Αρχηγείου, πραγματοποιήθηκε ειδική σύσκεψη και αποφασίστηκε η τοποθέτηση γυναικών στελεχών δίπλα στον Πολιτικό Επίτροπο σε όλη την κλίμακα του ΔΣΕ, από το Γενικό Αρχηγείο ως τη διμοιρία. Στις πιο σκληρές και αντίξοες συνθήκες αναπτύχθηκε αξιοθαύμαστη ιδεολογικοπολιτική και διαφωτιστική δραστηριότητα. Λειτούργησαν σχολές μόρφωσης για τις αναλφάβητες μαχήτριες, οι οποίες έμαθαν ανάγνωση και γραφή στις ανάπαυλες της μάχης. Εκδίδονταν ειδικά έντυπα και εφημερίδες, όπως η «Μαχήτρια» και η «Αγωνίστρια». Καρπός της πρωτοφανούς ανάπτυξης του γυναικείου κινήματος ήταν και η δημιουργία της Πανελλαδικής Δημοκρατικής Ενωσης Γυναικών (ΠΔΕΓ), τον Οκτώβρη του 1948, και η πραγματοποίηση της Α΄ Συνδιάσκεψής της, σε ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες, μέσα στη φωτιά του πολέμου. Στόχος της ήταν ο συντονισμός και η ένταση της πάλης των γυναικών, το ανέβασμα της πολιτικής δουλειάς στις γυναίκες, ώστε να πολεμούν όχι μόνο με το όπλο, αλλά και με το μυαλό, με το λόγο και με την καρδιά.

Ολη αυτή η σύνθετη και πολύπλευρη προσπάθεια είχε ως αποτέλεσμα γυναίκες χωρίς πείρα, που σε αρκετές περιπτώσεις δεν ήξεραν ούτε να διαβάζουν, που ο ορίζοντάς τους μέχρι τότε περιοριζόταν αποκλειστικά και μόνο στο νοικοκυριό, στο χωράφι, στην οικογένεια, να γίνουν πρωτοπόρες μαχήτριες, συνειδητές αγωνίστριες, αφοσιωμένες στην υπόθεση της εργατικής τάξης, διατεθειμένες να καταβάλουν μεγάλες θυσίες, σε πολλές περιπτώσεις την ίδια τους τη ζωή.

Η παρακαταθήκη του αγώνα του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ, της ΕΠΟΝ και του ΔΣΕ διδάσκει πως το ιδεολογικό και πολιτικό ατσάλωμα για το δίκιο του αγώνα της εργατικής τάξης αποτελεί την πιο στέρεη, την πιο σταθερή βάση για την εξασφάλιση της ισοτιμίας και του αλληλοσεβασμού ανάμεσα στα δύο φύλα. Αποδεικνύει πως η ισοτιμία θα κατακτηθεί στο πεδίο της ταξικής πάλης, με τη συμβολή των γυναικών στον αγώνα για την ανατροπή της εξουσίας των μονοπωλίων, την κατάργηση της εκμετάλλευσης, στην πάλη για τη θεμελίωση της λαϊκής εξουσίας και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού.

Πηγή:www.rizospastis.gr ,Ευτυχία ΧΑΪΝΤΟΥΤΗ