ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ «ΟΧΙ» ΤΩΝ ΙΣΛΑΝΔΩΝ

«Δεν παίζουμε με τους όρους σας»



Του
Νίκου Σερβετά

Μια λογική αντίδραση σ’ ένα δρόμο που δεν πάει άλλο, ήταν το σχεδόν παμψηφεί «Όχι», που είπαν οι Ισλανδοί το περασμένο Σάββατο, στον νόμο που προσπάθησε να περάσει η κυβέρνηση τους, προκειμένου να επωμισθούν αυτοί τα χρέη που δημιούργησαν ντόπια και ξένα Golden Boys.

Η ιστορία λίγο πολύ γνωστή: Μία ισλανδική τράπεζα, σε συνεργασία με μία αγγλική και μία ολλανδική, έφτιαξαν ένα ιντερνετικό κατασκεύασμα, το Icesave, δημιούργησαν ένα νέο τραπεζικό «προϊόν» και, με χρήματα επενδυτών, προσέφεραν υψηλό επιτόκιο για επενδύσεις μεγάλου ρίσκου. Με την κρίση της ισλανδικής οικονομίας η ισλανδική τράπεζα (Landsbanki) χρεοκόπησε και παρέσυρε στην πτώση της το όλο κατασκεύασμα. Άγγλοι και Ολλανδοί επενδυτές απαίτησαν -και πήραν- τα χρήματα τους από τις τράπεζες των χωρών τους και αυτές, με τη σειρά τους, τα ζήτησαν από το δημόσιο της Ισλανδίας και μάλιστα με τόκο ύψους 5,5%.

Από αντικυβερνητική διαδήλωση στην πρωτεύουσα Reykjavik .

 Η σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση, η οποία πριν από ενάμισι χρόνο ανέλαβε να βγάλει τη χώρα από την κρίση που μόλις είχε ξεσπάσει, παρέβλεψε την ουσία του θέματος και την διάθεση των Ισλανδών -που με 60.000 υπογραφές (σε σύνολο 300.000 κατοίκων του νησιού) ζήτησαν δημοψήφισμα προκειμένου να ληφθεί τελική απόφαση- ψήφισε νόμο που προέβλεπε την αποζημίωση των ξένων τραπεζών. 

Οι όροι αποπληρωμής του χρέους ήταν εξοντωτικοί και για τον κάθε Ισλανδό ξεχωριστά και για την οικονομία της χώρας. Όμως, ο πρόεδρος της, Όλαφουρ Ράγκναρ Γκρίμσον, επικαλούμενος το λαϊκό αίσθημα, αρνήθηκε να επικυρώσει το νόμο και έστειλε το θέμα στην λαϊκή ετυμηγορία.

Σ’ αυτόν τον νόμο είπαν «Όχι» σχεδόν όλοι οι Ισλανδοί (93,2% όχι, 5,2% άκυρα-λευκά, 1,5% ναι). Τώρα η κυβέρνηση θα πρέπει να επαναδιαπραγματευτεί τους όρους αποπληρωμής του χρέους που -κακώς για τους πολλούς- ανέλαβε. Στην πορεία των διαπραγματεύσεων, τόσο οι Ισλανδοί όσο και οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι θα πρέπει να στρέψουν την προσοχή τους σε κάποιους σημαντικούς συντελεστές:

- Ένταξη της Ισλανδίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση: Τον Οκτώβριο του 2008, όταν ανέλαβε καθήκοντα πρωθυπουργού, η Γιοχάνα Σιγκουρνταρδότιρ δήλωσε ότι η Ισλανδία θα ενταχθεί στην Ε.Ε. και η κορώνα (το νόμισμα της χώρας) στην ζώνη του ευρώ, ενώ θα καταφύγει στο ΔΝΤ προκειμένου να καλύψει τις άμεσες ανάγκες. (σ.σ. Μάλλον χρειάζεται να είναι κάποιος/α πάρα πολύ προοδευτικός/η για να καταλήξει σ’ αυτόν τον πολιτικό σχεδιασμό…). Όταν, πριν περίπου τέσσερις μήνες, ξέσπασε η κρίση της Icesave, Άγγλοι και Ολλανδοί δήλωναν ότι θα μπλοκάρουν τις ενταξιακές διαδικασίες αν δεν αποπληρωθεί το χρέος. Σήμερα, ακριβώς αυτές οι δύο χώρες πρωτοστατούν στο να ενταχθεί η Ισλανδία στην Ε.Ε., αποβλέποντας, βέβαια, στα ευρωπαϊκά κονδύλια που θα εισρεύσουν στο Ρέκιαβικ, για να πάρουν από εκεί (δηλαδή από χρήματα άλλων ευρωπαίων φορολογουμένων) τα χρήματα τους.

- Ισλανδική παραγωγή: Σαν να λέμε «του σπανού τα γένια». Η χώρα ζούσε, μέχρι πριν από μερικά χρόνια, με το ενοίκιο που πλήρωνε το ΝΑΤΟ, για να έχει εκεί τη βάση του. Ένας λαός λίγο μικρότερος από τους δημότες Περιστερίου, δεν είναι δα και δύσκολο να ζήσουν, ειδικά αν δεν έχουν πρόβλημα ενέργειας (λόγω γεωγραφικής θέσης και εδάφους) και χωρίς αμυντικές δαπάνες. Ωστόσο, μόλις περιόρισαν τις στρατιωτικές δραστηριότητες τους οι Αμερικανοί, η χώρα οικονομικά κατέρρευσε. Σήμερα, οι κυβερνήσεις της Ισλανδίας, εκτός από το ψάρεμα ή την μετατροπή των πολιτών σε πειραματόζωα μεγάλων φαρμακευτικών εταιρειών  (εμπορεύτηκαν κατά καιρούς τα προσωπικά δεδομένα τους για «επιστημονικές έρευνες»), θα πρέπει να βρουν και κάποια άλλη παραγωγική δραστηριότητα. Διαφορετικά, αφήνουν γόνιμο έδαφος σε αυτούς που δημιουργούν «χρήμα από το χρήμα» και όχι από την παραγωγή αγαθών.

- Σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση: Μόλις ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος η Γιοχάνα Σιγκουρνταρδότιρ (η εκλογή της οποίας είχε συνοδευτεί με δάφνες και τυμπανοκρουσίες λόγω πολιτικής ιδεολογίας και προσωπικών επιλογών) έσπευσε να δηλώσει ότι παραμένει στη θέση της και δεν παραιτείται. «Αυτή η πλειοψηφία, όμως, δεν σημαίνει και άνευ όρων εξουσιοδότηση για διαπραγματεύσεις», είναι η ουσία δημοσιεύματος της εφημερίδας του Ρέκιαβικ, «Μοργκονμπλάδιδ», της περασμένης Τρίτης, σε άρθρο που ζητούσε ανάληψη ευθυνών και από τις κυβερνήσεις Αγγλίας και Ολλανδίας, μείωση του επιτοκίου και μεγαλύτερο χρονικό διάστημα αποπληρωμής μέρος του χρέους.

- Έλεγχος των κερδοσκόπων: Το ερώτημα δεν είναι νέο αλλά πολύ επίκαιρο. Γιατί τα τραπεζικά προϊόντα «υψηλού ρίσκου» -αυτά που δίνουν στους «επενδυτές» υψηλά επιτόκια- να τελούν υπό την εγγύηση του κράτους; Την απάντηση δεν θα την δώσουν, βέβαια, μόνοι τους οι Ισλανδοί, αλλά μπορούν να την βάλουν ψηλά στην ατζέντα των νέων τους διαπραγματεύσεων.

- Επόμενος αδύνατος κρίκος: Η αμερικανική εφημερίδα International Herald Tribune (γνωστή!) σε άρθρο της την προηγούμενη εβδομάδα, όπου εξηγεί τους στόχους της αμερικανικής οικονομικής πολιτικής σε διεθνές επίπεδο, έγραψε ότι «η Ευρωπαϊκή Ένωση «…μη έχοντας στρατηγική και προτεραιότητες, δεν μπορεί να αποτελέσει ισότιμο συνομιλητή της Ουάσιγκτον, όσο κι αν θέλει ο Λευκός Οίκος να συνεργαστεί ισότιμα μαζί της …». Αν η έλλειψη στρατηγικής και προτεραιοτήτων υπάρχει ηθελημένα ή από αδυναμία, δεν είναι του παρόντος. Γεγονός, όμως, είναι ότι αυτό το πρόβλημα αφήνει κενά, τα οποία με τη σειρά τους δημιουργούν προβλήματα, για τα οποία δεν υπάρχουν τα μέσα για να αντιμετωπιστούν. Αποτέλεσμα αυτού είναι, βέβαια, μετά την Ιρλανδία, την Ελλάδα και την Ισλανδία οι κερδοσκόποι ένθεν κακείθεν του Ατλαντικού να επιζητούν τον επόμενο στόχο τους!

Πηγή:www.epohi.gr