«Αριστερά» αδιέξοδα και οι πραγματικές ανάγκες του κινήματος

Σε αντίθεση με τη μετεκλογική ευφορία που κυριαρχούσε σε διάφορους αριστερούς ή και «αριστερούς» κύκλους μετά τις εκλογές του 2007, τώρα, μετά τις εκλογές του 2009 και την άνοδο του ΠΑΣΟΚ, το κλίμα φαίνεται πολύ διαφορετικό. Τόσο στους χώρους και στις συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ όσο και στους χώρους της μετέπειτα ΑΝΤΑΡΣΥΑ κυριαρχούσαν αυταπάτες και φαντασιώσεις για το ότι η ώρα της Αριστεράς, επιτέλους, ερχόταν. Με όχημα διάφορα «ενωτικά» εγχειρήματα, κόντρα στους «μοναχικούς δρόμους» και την «κομματοκεντρική» ανάπτυξη, τόσο οι χώροι του ΣΥΡΙΖΑ όσο και αυτοί της μετέπειτα ΑΝΤΑΡΣΥΑ «έταζαν» προς κάθε κατεύθυνση ότι υπάρχει «σχέδιο» αντιμετώπισης των αδιεξόδων και της χρεοκοπίας της Αριστεράς. Κυρίως οι χώροι του ΣΥΡΙΖΑ, κυριολεκτικά απογειωμένοι με τον Τσίπρα στο τιμόνι και τον Αλαβάνο στην πυξίδα, έφτασαν να ονειρεύονται μέχρι και κυβερνητικές ευθύνες με κινηματική στήριξη!

Οι πρώτες σφαλιάρες ήρθαν ένα χρόνο μετά, το Δεκέμβρη του 2008, για να έρθει το «τέλος» των αυταπατών το φθινόπωρο του 2009, όπου το εγχείρημα ΣΥΡΙΖΑ κινδύνεψε και κινδυνεύει να τιναχθεί κυριολεκτικά στον αέρα. Με τις διαφορετικότητες, βέβαια, το εγχείρημα της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, που υποτίθεται θα αντλούσε τη δυναμική που χρειαζόταν μετά το Δεκέμβρη του 2008, και παρά το αξιοπρεπές εκλογικό της αποτέλεσμα, δεν πείθει πρώτα και κύρια τις ίδιες της τις συνιστώσες, πόσω μάλλον τους γύρω.

Ακολουθεί και αυτή, παρά τα κατά καιρούς παχιά λόγια, μια πορεία αδυναμίας παρέμβασης στις εξελίξεις και στο κίνημα και η προσμονή νέων εκλογικών καταγραφών δεν σαγηνεύει πια τόσο όσο παλιότερα, ούτε προβάλλει σαν η διέξοδος που, υποτίθεται, θα συσπειρώσει αγωνιστές και θα δώσει την πολυπόθητη δυναμική.
Οι πρόσφατες εξελίξεις, η σκλήρυνση της επίθεσης, η συσπείρωση (έστω προσωρινή, υπό τον μανδύα της συναίνεσης) των βασικών μερίδων της μεγαλοαστικής τάξης απέναντι στα καινούρια δεδομένα των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών και πιέσεων, η φαινομενική «παντοδυναμία» του ΠΑΣΟΚ τροποποίησαν δεδομένα και κυρίως ανέδειξαν για πολλοστή φορά και ίσως πιο έντονα τα πολλά αδιέξοδα που βιώνει η Αριστερά. Ανέδειξαν ξανά μια γενικευμένη αδυναμία και βαθιά δομική ανεπάρκεια της υπαρκτής Αριστεράς σ’ όλες της τις τάσεις.

Κυρίως ανέδειξαν σαφή σημάδια χρεοκοπίας των τάσεων εκείνων που επένδυσαν πολλά σε λογικές «πόλων» και «ενότητας» σαν το φάρμακο διά πάσαν νόσον, χωρίς φυσικά και σε καμία περίπτωση να είναι σε θέση να γεμίσουν τα κενά οι λογικές και πρακτικές τύπου ΚΚΕ ή τύπου ΠΑΜΕ, το οποίο βέβαια ωφελήθηκε προσωρινά από το ξεφούσκωμα των εγχειρημάτων τύπου ΣΥΡΙΖΑ.

Πώς λοιπόν μπορεί να χαρακτηριστεί μια τέτοια εξέλιξη που σηματοδοτεί έτσι κι αλλιώς ένα μεγάλο στρίμωγμα για την Αριστερά και όχι μόνο την κυρίαρχη; Είναι αρκετά σύνθετη η κατάσταση για να χαρακτηριστεί με μια μονοκοντυλιά. Από μια άποψη, είναι αρνητικό να διαψεύδονται ελπίδες και προσδοκίες, άσχετα αν με πιο ψύχραιμες εκτιμήσεις δεν θα ήταν και τόσο δικαιολογημένες.

Από μια άλλη πλευρά, μια τέτοια εξέλιξη έχει θετικά χαρακτηριστικά διότι, έστω και με αρνητικούς συσχετισμούς, φέρνει τους αγωνιστές στην ανάγκη να αναζητήσουν λύσεις και προοπτικές έξω από την ευκολία, στη βάση του προβλήματος, που δεν είναι άλλο από την εξέλιξη και τη συμμετοχή στην ταξική πάλη που θα δώσει τις απαντήσεις και τη διέξοδο.

Ο προσανατολισμός της σύνδεσης με το κίνημα, της συμμετοχής στην ταξική πάλη, της αναζήτησης δεσμών με τις μάζες που καταπιέζονται και εξαθλιώνονται, της διαμόρφωσης σχημάτων και πρωτοβουλιών που θα ενώνουν τις μάζες στη βάση κοινών στόχων, με άμεσους αυτούς που θα καταφέρουν να ανατρέψουν πλευρές της επίθεσης, αναδεικνύεται έστω και λίγο θολά σαν τη μόνη προοπτική.

Το αρνητικό, βέβαια, που δεν είναι φυσικά καινούριο, βρίσκεται στο ότι οι μάζες, που κυριολεκτικά στενάζουν κάτω από το βάρος της επίθεσης και στέκονται αμήχανα μπροστά στην υποτιθέμενη παντοδυναμία του συστήματος, δεν μπορούν να περιμένουν τους αριστερούς, τους κομμουνιστές, τους πρωτοπόρους αγωνιστές να βγάλουν επιτέλους σωστά συμπεράσματα, να απαλλαγούν από τους παραμορφωτικούς φακούς, να αποτινάξουν από πάνω τους τη σκουριά που έφερε η ήττα, να στέκονται με ταξικά κριτήρια απέναντι στις εξελίξεις. Γι' αυτό και σε φάσεις σαν τις σημερινές μεγαλώνουν οι κίνδυνοι να «ακούσουν» οι μάζες αυτούς που κάνουν περισσότερο θόρυβο. Να θαμπωθούν από «λύσεις» που τους πλασάρει καλυμμένα το σύστημα μέσω καλοθελητών. Να μουδιάσουν μπροστά στους κινδύνους και τις απειλές.

Φυσικά, αυτό που αποτελεί ζήτημα ουσίας στην τωρινή φάση για να γίνουν οι προσπάθειες συγκρότησης ταξικού, επαναστατικού, κομμουνιστικού κινήματος πιο αποτελεσματικές, είναι τα συμπεράσματα που έβγαλαν ή δεν έβγαλαν οι τάσεις μέσα στην Αριστερά έστω και από τις πιο πρόσφατες εξελίξεις. Δεν θα αποφύγουμε να κάνουμε και τη δική μας απολογιστική εκτίμηση για το πώς σταθήκαμε απέναντι στις εξελίξεις τα τελευταία χρόνια. Αλλωστε έχουμε φροντίσει μια πρώτη προσέγγιση σ’ αυτή την κατεύθυνση να την πραγματοποιήσουμε στο πλαίσιο της 7ης Συνδιάσκεψης. Θα ξεκινήσουμε όμως με την εκίμησή μας για τη στάση-αποτίμηση των άλλων προσπαθειών που αναφέρονται στην Αριστερά, με πρώτους τους χώρους του ΣΥΡΙΖΑ και του ΣΥΝ.

Κάνουμε την «τιμή» να ξεκινήσουμε απ’ αυτούς γιατί από την πτώση των αυταπατών στους χώρους αυτούς ακούστηκε ο περισσότερος θόρυβος. Πέρα όμως απ’ αυτό, ξεκινάμε απ’ αυτούς γιατί, σύμφωνα πάντα με τους ίδιους, στους χώρους αυτούς χρειάζεται μια ουσιαστική συζήτηση και προσέγγιση των αιτίων της άσχημης κατάστασης στην Αριστερά. Οι χώροι αυτοί όπου σταθούν και όπου βρεθούν εξαγγέλλουν εσωτερικές και περιφερειακές ζυμώσεις και ζωντανές διαδικασίες προκειμένου να αναζωογονηθούν οι ελπίδες και η προοπτική. Υπάρχουν βέβαια και αρκετοί μέσα απ’ αυτούς τους χώρους που απαξιώνουν όλη αυτή τη ζυμωσολογία, χαρακτηρίζοντάς την «κλείσιμο στο καβούκι» και «εσωστρέφεια» που απλώς μεγαλώνει τις αποστάσεις του εγχειρήματος από τις μάζες και που το καταδικάζει σε στατικό μαρασμό.

Εδώ και μήνες λοιπόν διεξάγεται στο πλαίσιο των χώρων του ΣΥΝ και του ΣΥΡΙΖΑ μια ολόκληρη συζήτηση με όλες τις δυνατές διασταυρώσεις. Ολοι εναντίον όλων, όλοι φταίνε για όλους, πρώην σύμμαχοι γίνονται αντίπαλοι και ορκισμένοι πρώην εχθροί συνεργάζονται. Στο φόντο, η παταγώδης αποτυχία του όλου εγχειρήματος να καταφέρει την πολυπόθητη «σύγκλιση» ανάμεσα στις διάφορες τάσεις, όπως αυτάρεσκα δήλωναν όλες οι τάσεις παλιότερα. Το πιο ενδεικτικό των αδιεξόδων αυτών των χώρων είναι ότι όποιοι δεν βρίσκονται σ’ αυτούς τους χώρους και προσπαθούν να καταλάβουν γιατί όλοι αυτοί τσακώνονται ή και «ενώνονται» άκρη δεν βγάζουν. Και αυτό γιατί εδώ και μήνες η όλη αντιπαράθεση γίνεται μακριά από την πολιτική ουσία, με μπόλικα κρυμμένα χαρτιά και με πάμπολλες κρυμμένες επιδιώξεις και φιλοδοξίες, που δεν ομολογούνται στο προσκήνιο αλλά είναι γνωστές σε όλους στο παρασκήνιο.

Ούτε σύγκλιση λοιπόν αλλά ούτε και ουσιαστική πολιτική αντιπαράθεση. Και όλες οι τάσεις και όλοι οι χώροι έχουν ένα κρυφό χαρτί, έναν άσσο στο μανίκι. Χωρίς βέβαια να μπορεί κανείς με σαφήνεια να πει τι ελπίδες και τι προοπτική έχει η «καινούρια» λύση, η «καινούρια προοπτική». Σε άλλες στήλες της εφημερίδας ασχολούμαστε πιο αναλυτικά με τις εξελίξεις στον ΣΥΡΙΖΑ-ΣΥΝ, αλλά και με την κίνηση Αλαβάνου μαζί με συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ. Εδώ, το μόνο που θα θέσουμε είναι ότι οι άγριες εξελίξεις στην επίθεση του συστήματος έχουν προκαλέσει και θα προκαλέσουν τριγμούς και ανακατάταξη σ’ όλους τους πολιτικούς χώρους, από τους κυρίαρχους μέχρι την Αριστερά. Οι πιέσεις των καιρών είναι μεγάλες, η κυριαρχία του συστήματος σε συνδυασμό με την αδυναμία του κινήματος προκαλεί εκ των πραγμάτων αναζητήσεις λύσεων, διεξόδων, προοπτικών. Θέτουν και ξαναθέτουν το ζήτημα τι Αριστερά έχουμε και τι Αριστερά θέλουμε, γιατί καθυστερεί η συγκρότηση του ταξικού εργατικού κινήματος, πόσο η κοινή δράση μπορεί ή όχι να υπηρετήσει τις ανάγκες του κινήματος και σε ποια πολιτική βάση και με ποια προοπτική.

Πώς τοποθετείται η κίνηση Αλαβάνου απέναντι σ’ αυτά; Γιατί ξαναεμφανίζονται, παρά την προηγούμενη αποτυχία; Διδάχτηκε και τι απ’ όλα όσα συνέβησαν και συμβαίνουν, ώστε να επανέρχεται «εντός, εκτός και επί τα αυτά» με μια «καινούρια» πρόταση που φραστικά προσπαθεί να απαλλαγεί από τα αρνητικά φορτία της πρότασης του «αντινεοφιλελεύθερου μετώπου», από τις αρνητικές κληρονομιές του κυβερνητικού «κινηματισμού», από... από...

Σαφώς και στο ΚΚΕ(μ-λ) δεν έχουμε καμία αυταπάτη σε σχέση με τις δυνατότητες και τις προοπτικές που μπορεί να έχουν τέτοιες κινήσεις να συμβάλουν ουσιαστικά στην οικοδόμηση επαναστατικού κινήματος, τουλάχιστον έτσι όπως το οραματιζόμαστε. Σαφώς, με κινήσεις σαν κι αυτές, μας χωρίζουν πολλά σε σχέση με τις εκτιμήσεις τους και τους στόχους που βάζουν για να προωθηθεί η λαϊκή πάλη. Ωστόσο, δεν μας άφηναν ούτε μας αφήνουν αδιάφορους. Κυρίως για δύο λόγους. Πρώτον, γιατί θέλουμε να μελετάμε σοβαρά προτάσεις που αναφέρονται σε ανάγκες κοινής δράσης, τουλάχιστον όπως παρουσιάζονται. Και, δεύτερον, γιατί αν δεν έχουν στην πραγματικότητα στόχους διευκόλυνσης της παρέμβασης και συντονισμού δυνάμεων μέσα στο κίνημα, μπορούν να λειτουργήσουν σαν διαδικασία ενσωμάτωσης αγωνιστών και τάσεων της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς στο ρεφορμισμό και την υποταγή.

Χωρίς να κάνουμε τους προπέτες, η εμπειρία που έχουμε αποκομίσει από ανάλογα εγχειρήματα δείχνει ότι οι «οβιδιακές μεταμορφώσεις», οι «αυτοκριτικές», οι «συγνώμες», οι «αριστερές διαβεβαιώσεις» κρατάνε όσο καιρό χρειάζονται τέτοια εγχειρήματα να ξαναποκτήσουν «λάμψη», όσο χρειάζονται οι ξαναζεσταμένες σούπες να σερβιριστούν. Αν και μας απασχολεί για το πώς θα το αντιμετωπίσουμε, δεν είναι μόνο το ότι με όσα συμβαίνουν και αναπαράγονται στους χώρους που αναφέραμε δυσφημείται για πολλοστή φορά η Αριστερά και παρουσιάζονται στα μάτια των ανθρώπων του λαού σαν ένα συνονθύλευμα οπορτουνιστών που τα «βρίσκουν» και τα «χαλάνε» με κύριο γνώμονα το αν καταφέρνουν ή όχι να πλασάρονται στο αστικό παιχνίδι. Μας απασχολεί και το ότι μ’ αυτές τις πρακτικές που ακολουθούν αυτοί οι χώροι δυσφημείται και η κοινή δράση πάνω σε στόχους που υπηρετούν το κίνημα και οικοδομούν όρους αντίστασης.

Απαξιώνονται οι δυνατότητες που κρύβει η κοινή δράση, ιδιαίτερα στο να συνενώνει δυνάμεις προκειμένου να παρέμβουν στην ταξική πάλη και όχι για να διεκδικούν οφίτσια, κοινοβουλευτικές έδρες, κρατικές επιχορηγήσεις και άλλα ανάλογα. Απαξιώνονται και ευτελίζονται όσα κατάφερε η κοινή δράση στο να δημιουργεί γεγονότα, να κοντράρει κεντρικές επιλογές του συστήματος, να βοηθά δυνάμεις να παίρνουν την υπόθεση στα χέρια τους, προσπερνώντας τους ρεφορμιστές. Απαξιώνονται οι μορφές συνεργασίας και κοινής δράσης σε εποχές που το συνδικαλιστικό κίνημα παρουσιάζει τεράστια κενά στην οργάνωση των μαζών και της πάλης τους.

Το ειρωνικό είναι ότι όταν οι χώροι ΣΥΝ-ΣΥΡΙΖΑ, που, σημειωτέον, χλεύαζαν τη Μαχόμενη Αριστερά στη δεκαετία του '90, πήραν αυτή την πρωτοβουλία, έριχναν αναθέματα στο «μοναχικό δρόμο» και στην υποτιθέμενη «καθαρότητα». Είναι αυτοί που σήμερα έχουν ρίξει το περισσότερο νερό στο μύλο της «καθαρότητας» και του δρόμου που εκπροσωπεί το ΚΚΕ. Το οποίο (τρομάρα του) θεωρεί τον πολιτικό χώρο του «ευνοημένο » από τις εξελίξεις στους χώρους του ΣΥΝ-ΣΥΡΙΖΑ αλλά και την ανεπάρκεια της λεγόμενης εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς. Θεωρεί η ηγεσία του ΚΚΕ ότι τώρα που «οχυρώθηκε» και προς τα «δεξιά» και προς τα «αριστερά» δεν κινδυνεύει να αμφισβητηθεί η πρωτοκαθεδρία της στους χώρους της Αριστεράς στην Ελλάδα. Δεν θα κάνουμε τους προφήτες, αλλά το ΚΚΕ θα περάσει μεγάλες δοκιμασίες και φουρτούνες και λογαριάζει χωρίς πολλούς ξενοδόχους, κάνοντας αυτές τις αυτάρεσκες εκτιμήσεις.

Το ΚΚΕ, λοιπόν, με τις τεράστιες ευθύνες προβοκαρίσματος του κομμουνιστικού και αριστερού κινήματος, με την απαράδεκτη συμπεριφορά απέναντι σε γνήσια κινήματα που δεν ελέγχει, με τη χαφιεδολογία και την πρακτορολογία σαν μοναδικό μέσο απάντησης που έχει απέναντι σε διαφορετικές πολιτικές απόψεις, με την απαράδεκτη νοοτροπία να ταυτίζει το κίνημα με το κόμμα και να θεωρεί το κίνημα απλό υπηρέτη των κομματικών επιδιώξεων, είναι μακριά νυχτωμένο αν νομίζει ότι ξεμπέρδεψε. Αν νομίζει ότι μπορεί να καμαρώνει ότι «έλυσε» το πρόβλημα του κομμουνιστικού κινήματος, ότι απάντησε το πρόβλημα του εργατικού κινήματος, θα είναι έτοιμο να «αντεπιτεθεί» και το μόνο που μένει είναι να το ακολουθήσουν οι μάζες.

Μπορεί λοιπόν το ΚΚΕ μέσα σ’όλα τα εμπόδια που βάζει να λειτουργεί σε βάρος της κοινής δράσης. Μπορεί να οχυρώνεται, δεν θα καταφέρει όμως να ξεφύγει από τη ζωή και τις πιέσεις. Δεν θα τη βγάλει με λίγες απώλειες σε φάσεις σαν τις κινητοποιήσεις για το νόμο-πλαίσιο, σαν τις κινητοποιήσεις του Δεκέμβρη (έρχονται κοινωνικές εκρήξεις και κάποιοι σαν το ΚΚΕ θα πληρώσουν βαρύ το τίμημα και θα υποχρεωθούν όχι μόνο να συρθούν σε κοινές δράσεις αλλά και με τέτοιον τρόπο που θα τους κοστίζει).

Το κίνημα, όπως έγινε και στις αντιπολεμικές κινητοποιήσεις, επέβαλε την κοινή δράση στους αγώνες και θα την πάει βήματα αρκετά πιο μπροστά. Δεν μπορεί να γίνει διαφορετικά όταν το σύστημα, με το Πρόγραμμα Σταθερότητας, με τις περικοπές μισθών και επιδομάτων, με την επίθεση στις συντάξεις, με τον «Καλλικράτη», με την αγαστή σύμπνοια και «στήριξη» των ιμπεριαλιστών απειλεί να μην αφήσει τίποτε όρθιο.

Δεν θα μένουμε αμέτοχοι και πολιτικά απαθείς απέναντι στις εξελίξεις. Εκτιμάμε ότι η κοινή δράση μπορεί και πρέπει να αναπτυχθεί κυρίως και πρώτα στα πεδία όπου εκδηλώνεται η επίθεση. Ηδη γίνονται προσπάθειες, οι οποίες όμως πρέπει να εξελιχθούν, να μελετηθούν και να στηριχτούν πολιτικά και βασικά όσον αφορά τους στόχους πάνω στους οποίους θα πατήσει αυτή η κοινή δράση. Δεν είμαστε υπερβολικοί, αλλά η πραγματική κοινή δράση, που θέλει να συνδέσει τους αγωνιστές με το κίνημα και την ταξική πάλη, είναι «πολιτικά ορφανή» - και αυτό κόστισε. Το κενό από την έλλειψή της όχι μόνο δεν το κάλυψε η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, αλλά το διεύρυνε. Δεν είναι παράξενο αυτό γιατί, από μια άποψη, η ΑΝΤΑΡΣΥΑ εμφάνισε παθογένειες που εμφάνισε και ο χώρος ΣΥΝ-ΣΥΡΙΖΑ, παρά τις αρκετές διαφορές ανάμεσά τους. Το κοινό γνώρισμα είναι ότι και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ ούτε τη σύγκλιση βοήθησε ούτε την πολιτική αντιπαράθεση ουσίας πάνω στα μεγάλα προβλήματα και τις μεγάλες προκλήσεις. Και βέβαια κατάντησε την κοινή δράση ακόμη πιο αναποτελεσματική. Και όλα αυτά, φυσικά, δεν φάνηκαν από τα εκλογικά αποτελέσματα της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, αλλά από την πραγματική εικόνα και την πραγματική δυνατότητα παρέμβασης του χώρου αυτού στο κίνημα. Και αυτό που φάνηκε είναι η πλήρης αναντιστοιχία ανάμεσα στο εύρος αυτών που «συνασπίστηκαν» και την αναποτελεσματικότητά τους στο κίνημα. Η πλήρης αναντιστοιχία ανάμεσα στην «ευκολία» συνεννόησης ενόψει εκλογών και την πλήρη δυστοκία -μέχρι παράλυσης- ενόψει πρωτοβουλιών και αποφάσεων κοινής δράσης.

Πόσο «ενωμένοι» εμφανίζονται στα χαρτιά και πόσο διασπασμένοι μέσα στις κινητοποιήσεις. Πόσο «χαμογελαστοί» και «αγαπημένοι» στο προσκήνιο και πόσο διχασμένοι στο παρασκήνιο. Σημεία των καιρών, θα πείτε! Ναι, με δεδομένο όμως ότι «οι καιροί ου μενετοί», θα πρέπει και το ΚΚΕ(μ-λ) να συμβάλει με τις πολιτικές του προτάσεις και πρωτοβουλίες στη συζήτηση, στην αντιπαράθεση και κυρίως στη δράση με συστηματική απεύθυνση και κεντρικά και περιφερειακά προς όσους συμφωνούν για την πάλη. Κατά τα λοιπά, οι μεγάλες προκλήσεις είναι μπροστά. Θα επανέλθουμε σίγουρα!