ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ «ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΥΝΗΓΙ»*
Ένα μαθηματικό πρόβλημα: Πόσοι στρατιώτες απαιτούνται για να συγκρατήσουν την οργή εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων;
της Αρουντάτι Ρόι**
Οι χαμηλοί λόφοι της νότιας Ορίσα κατοικούνταν απο τους Ντόγκρια Κοντ πολύ πριν υπάρξει η χώρα που αποκαλείται Ινδία ή η πολιτεία που ονομάζεται Ορίσα. Οι λόφοι κοιτούσαν απο ψηλά τους Κοντ. Οι Κοντ κοιτούσαν τους λόφους και τους λάτρευαν σαν θεότητες. Σήμερα αυτοί οι λόφοι πουλήθηκαν για τον βωξίτη που περιέχουν. Για τους Κοντ ήταν σαν να πούλησαν τους θεούς τους. Ρωτάνε πόσο θα πουλούσαν τον θεό αν αυτός ονομαζόταν Ραμ ή Αλλάχ ή Χριστός;
Πιθανόν οι Κοντ να είναι ευγνώμονες που ο λόφος Νιγιαμγκίρι, όπου κατοικεί ο Νιγιάμ Ράτζα, ο Θεός του Παγκόσμιου Νόμου, πουλήθηκε σε μια εταιρία με το όνομα Βεντάντα (κλάδος της Ινδουιστικής φιλοσοφίας που διδάσκει την Θεμελιώδη Φύση της Γνώσης). Πρόκειται για μια απο τις μεγαλύτερες εξορυκτικές επιχειρήσεις στον κόσμο ιδιοκτησίας του Ανίλ Αγκαρβάλ, του ινδού δισεκατομμυριούχου που κατοικεί σε μια έπαυλη του Λονδίνου, η οποία ανήκε κάποτε στον Σάχη του Ιράν. Η Βεντάντα είναι μια μόνο απο τις πολλές πολυεθνικές επιχειρήσεις που έχουν βάλει στο μάτι την Ορίσα.
Αν οι λόφοι καταστραφούν, θα καταστραφούν και τα δάση που τους ντύνουν. Το ίδιο και τα ποτάμια και τα ρέματα που ξεκινούν απο ψηλά και αρδεύουν τα λιβάδια. Το ίδιο και οι Ντόγκρια Κοντ. Το ίδιο και οι εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι των φυλών που ζουν στην δασώδη καρδιά της Ινδίας, των οποίων η γη δέχεται παρόμοια επίθεση.
Στις καπνιασμένες και πολυπληθείς πόλεις μας, μερικοί λένε «Ε, και; Κάποιοι πρέπει να πληρώσουν το κόστος της προόδου». Μερικοί λένε ακόμη «Ας είμαστε ρεαλιστές, έφτασε το τέλος αυτών των ανθρώπων. Κοιτάξτε κάθε αναπτυγμένη χώρα, Ευρώπη, ΗΠΑ, Αυστραλία, όλες έχουν ένα «παρελθόν». Πράγματι. Γιατί λοιπόν να μην αποκτήσουμε κι «εμείς»;
Έτσι σκεφτόμενη η κυβέρνηση ανακοίνωσε την Επιχείρηση «Πράσινο Κυνήγι», έναν πόλεμο υποτίθεται ενάντια στους «μαοϊκούς» αντάρτες που έχουν το αρχηγείο τους στις ζούγκλες της κεντρικής Ινδίας. Φυσικά δεν είναι μόνο οι μαοϊκοί που εξεγείρονται. Εξελίσσεται ένα ολόκληρο φάσμα αγώνων σ’ όλη τη χώρα από πολλούς ανθρώπους: ακτήμονες, Νταλίτ, άστεγοι, εργάτες, αγρότες, υφαντουργούς. Αγωνίζονται ενάντια την καταστροφική δύναμη των αδικιών στις οποίες περιλαμβάνεται η ολοκληρωτική εξαγορά της γης και των αγαθών της απο τις εταιρίες. Όμως η κυβέρνηση έχει ξεχωρίσει τους μαοϊκούς σαν τη μεγαλύτερη απειλή. Δυο χρόνια πριν, όταν τα πράγματα δεν ήταν τόσο χάλια, ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε οτι οι μαοϊκοί «είναι η μεγαλύτερη εσωτερική απειλή» για τη χώρα. Αυτό μάλλον θα αποτελέσει την πιο δημοφιλή και επαναλαμβανόμενη φράση που έχει πει. Για κάποιο λόγο το σχόλιο που έκανε στις 6 Γενάρη 2009, σε μια συνάντηση των πρωθυπουργών των πολιτειών, όταν περιέγραψε τους μαοϊκούς σαν μια «μέτριας δυνατότητας οργάνωση» δεν ήταν τόσο δημοφιλές. Αποκάλυψε τις βαθύτερες ανησυχίες της κυβέρνησης του στις 18 Ιούνη 2009 όταν είπε στο Κοινοβούλιο: «Αν ο αριστερός εξτρεμισμός συνεχίσει να ανθεί σε περιοχές που έχουν πλούσια κοιτάσματα μεταλλευμάτων, τότε το επενδυτικό κλίμα θα επηρεαστεί στα σίγουρα».
Ποιοί είναι οι μαοϊκοί; Είναι μέλη του απαγορευμένου Κομμουνιστικού Κόμματος Ινδίας (Μαοϊκού), ΚΚΙ(Μ), ενός από τους πολλούς απογόνους του Κομμουνιστικού Κόμματος Ινδίας (Μαρξιστικού - Λενινιστικού) που καθοδήγησε την εξέγερση του Ναξαλμπάρι το 1969 και που διαλύθηκε αργότερα από την ινδική κυβέρνηση. Οι μαοϊκοί πιστεύουν ότι η ενδογενής, δομική ανισότητα της ινδικής κοινωνίας μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με την βίαιη ανατροπή του ινδικού κράτους. Οι προηγούμενες εκφράσεις τους, το Μαοϊκό Κομμουνιστικό Κέντρο (ΜΚΚ) στην Τζαρκάντ και τη Μπιχάρ και η Ομάδα Λαϊκός Πόλεμος (ΛΠ) στην Άντρα Πραντές είχαν τεράστια λαϊκή υποστήριξη. (Όταν άρθηκε για λίγο η απαγόρευση τους το 2004, ενάμιση εκατομμύριο άνθρωποι συμμετείχαν στο συλλαλητήριο τους στη Βαρανγκάλ). Τελικά η παρέμβαση τους στην Άντρα Πραντές κατέληξε άσχημα. Δημιούργησαν ένα βίαιο προηγούμενο που έσπρωξε ακόμη και τους σταθερότερους υποστηρικτές τους σε άγριους επικριτές. Μετά από έναν παροξυσμό δολοφονιών και αντι-δολοφονιών από την αστυνομία και τους μαοϊκούς ο «Λαϊκός Πόλεμος» αποδεκατίστηκε. Όσοι κατάφεραν να επιζήσουν διέφυγαν στη γειτονική Τσαντισγκάρντ. Εκεί βαθειά στην καρδιά του δάσους ενώθηκαν με συντρόφους που δούλευαν εκεί για δεκαετίες.
Δεν έχουν πολλοί «απ΄ έξω» την εμπειρία από πρώτο χέρι της πραγματικής φύσης του μαοϊκού κινήματος στα δάση. Μια πρόσφατη συνέντευξη ενός εκ των επικεφαλής του κόμματος, του συντρόφου Γκαναπάθι, στο περιοδικό Open δεν βοήθησε να αλλάξουν τα μυαλά όσων εξακολουθούν να πιστεύουν ότι οι μαοϊκοί έχουν μια άποψη ανηλεή και ολοκληρωτική που δεν επιδέχεται διαφωνίας. Ο σύντροφος Γκαναπάθι δεν είπε τίποτε που θα μπορούσε να πείσει το λαό ότι αν έρχονταν κάποτε οι μαοϊκοί στην εξουσία θα αντιμετώπιζαν αποτελεσματικά την σχεδόν παλαβή κατάσταση της ινδικής κοινωνίας των καστών. Η επικρότηση από μεριάς του της οργάνωσης Τίγρεις των Ταμίλ στη Σρι Λάνκα έστειλε ανατριχίλες ακόμη και στους πιο συμπαθούντες, και αυτό όχι μόνο εξαιτίας των άγριων μεθόδων που οι Τίγρεις Ταμίλ επέλεξαν να διεξάγουν τον πόλεμο αλλά και λόγω της κατακλυσμιαίας τραγωδίας που έπληξε το λαό των Ταμίλ, τον οποίο ισχυρίζονταν ότι εκπροσωπούσαν και για τον οποίο θα πρέπει να έχουν κάποια ευθύνη.
Σήμερα στην κεντρική Ινδία ο αντάρτικος στρατός των μαοϊκών αποτελείται σχεδόν 
αποκλειστικά από απελπιστικά φτωχούς ανθρώπους των φυλών που ζουν σε συνθήκες τόσο χρόνιας πείνας που φτάνει στα όρια του λοιμού, συνθήκες που μοιάζουν πιο πολύ με την υποσαχάρια Αφρική. Είναι άνθρωποι που 60 χρόνια μετά τη λεγόμενη ανεξαρτησία δεν έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση, την περίθαλψη ή την νομική στήριξη. Είναι άνθρωποι που τους έχουν εκμεταλλευτεί ανελέητα για δεκαετίες, τους εξαπάτησαν κατ’ εξακολούθηση μικροί επιχειρηματίες και τοκογλύφοι, οι γυναίκες τους βιάστηκαν από τους αστυνομικούς και το προσωπικό της δασοφυλακής. Το ταξίδι προς την απόκτηση κάποιου είδους αξιοπρέπειας οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στα μαοϊκά στελέχη που ζήσανε, δουλέψανε και αγωνίστηκαν στο πλάι τους για δεκαετίες.
Αν οι φυλές πήραν τα όπλα, το έκαναν γιατί η κυβέρνηση δεν τους επιφύλαξε τίποτε παρά βία και εγκατάλειψη ενώ τώρα θέλει να τους πάρει το τελευταίο πράγμα που τους απέμεινε, τη γη τους. Είναι ξεκάθαρο ότι δεν πιστεύουν την κυβέρνηση όταν τους λέει ότι θέλει απλά να «αναπτύξει» την περιοχή τους. Είναι ξεκάθαρο ότι δεν πιστεύουν ότι οι δρόμοι που φτιάχνονται μέσα στα δάση της Νταντεβάντα από τη Εταιρία Εθνικής Μεταλλευτικής Ανάπτυξης, δρόμοι φαρδείς και επίπεδοι σαν αεροδιάδρομοι, φτιάχνονται για να πηγαίνουν τα παιδιά τους σχολείο. Πιστεύουν ότι αν δεν αγωνιστούν για τη γη τους θα εξολοθρευτούν. Γι’ αυτό πήραν τα όπλα.
Ακόμη κι αν οι ιδεολόγοι του μαοϊκού κινήματος αγωνίζονται για την τελική ανατροπή του ινδικού κράτους, ακόμη κι αυτοί γνωρίζουν ότι ο τραχύς, υποσιτιζόμενος στρατός τους, οι περισσότεροι στρατιώτες του οποίου δεν έχουν ξαναδεί τρένο ή λεωφορείο ή ακόμη και μια μικρή πόλη, αγωνίζονται για την επιβίωση τους και μόνο.
Το 2008, μια ειδική ομάδα, που είχε διοριστεί από την Επιτροπή Σχεδιασμού, κατάθεσε μια αναφορά με τίτλο «Αναπτυξιακές προκλήσεις σε περιοχές που επηρεάζονται από τους εξτρεμιστές». Έλεγε: «το ναξαλίτικο (μαοϊκό) κίνημα πρέπει να θεωρηθεί σαν ένα πολιτικό κίνημα με ισχυρή βάση στους ακτήμονες, τη φτωχή αγροτιά και τους αντιβάσι. Η εμφάνιση και η ανάπτυξη του πρέπει να ιδωθεί μέσα στα πλαίσια των κοινωνικών συνθηκών και των εμπειριών του λαού του οποίου αποτελεί σημαντικό τμήμα. Το τεράστιο χάσμα ανάμεσα στην κρατική πολιτική και την εφαρμογή της είναι χαρακτηριστικό αυτών των συνθηκών. Αν και η μακροπρόθεσμη ιδεολογία του είναι η κατάληψη της κρατικής εξουσίας με τη βία, η καθημερινή πρακτική του θα πρέπει να ιδωθεί βασικά σαν αγώνας για κοινωνική δικαιοσύνη, ισότητα, προστασία, ασφάλεια και τοπική ανάπτυξη». Καμία σχέση με τη «μεγαλύτερη εσωτερική απειλή». Μιας και η μαοϊκή ανταρσία είναι της μόδας, όλοι, από τον πλουσιότερο σπόνσορα μέχρι τον κυνικότερο έκδοτη της μεγαλύτερης σε κυκλοφορία εφημερίδας της χώρας, δέχονται ξαφνικά ότι στη ρίζα του προβλήματος βρίσκονται οι δεκαετίες συσσωρευμένης ανισότητας. Αλλά αντί να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα, που θα σήμαινε ότι θα έπρεπε να σταματήσουν αυτό το κυνήγι χρυσού του 21ου αιώνα, προσπαθούν να στρέψουν την αντιπαράθεση σε μια εντελώς διαφορετική κατεύθυνση, με ένα μπαράζ ιερής αγανάκτησης κατά της μαοϊκής «τρομοκρατίας». Όμως μιλάνε μόνο μεταξύ τους.
Αυτοί που έχουν πάρει τα όπλα δεν περνάνε τον περισσότερο καιρό τους βλέποντας τηλεόραση ή διαβάζοντας εφημερίδες ή κάνοντας δημοψηφίσματα μέσω SMS απαντώντας στην ερώτηση της ημέρας: «είναι η βία καλό ή κακό πράγμα; απαντήστε με SMS στο…» Είναι εκεί έξω. Αγωνίζονται. Πιστεύουν ότι έχουν το δικαίωμα να υπερασπίσουν τα σπίτια τους και τη γη τους. Πιστεύουν ότι δικαιούνται δικαιοσύνη.
Για να κρατήσει τους πιο καλοστεκούμενους πολίτες της ασφαλείς απ΄ αυτούς τους επικίνδυνους ανθρώπους, η κυβέρνηση έχει κηρύξει τον πόλεμο εναντίον τους. Ένας πόλεμος, που σύμφωνα με τα λεγόμενα τους, μπορεί να κρατήσει από τρία ως πέντε χρόνια. Δεν είναι περίεργο που ακόμη και μετά τις επιθέσεις στο Μουμπάι ( Βομβάη) στις 26/11/08 η κυβέρνηση ήταν έτοιμη να συζητήσει με το Πακιστάν; Είναι έτοιμη να συζητήσει με την Κίνα. Όμως όταν πρόκειται για πόλεμο ενάντια στους φτωχούς, το παίζει σκληρή. Δεν αρκεί που Ειδικές Αστυνομικές Δυνάμεις - με συμβολικά ονόματα όπως Λαγωνικά, Κόμπρες και Σκορπιοί – αλωνίζουν τα δάση με το δικαίωμα να σκοτώνουν. Δεν αρκεί που η Κεντρική Αστυνομική Δύναμη, η Συνοριοφυλακή και το διαβόητο Τάγμα Νάγκα έχουν προκαλέσει χάος και έχουν διαπράξει ασυγχώρητα εγκλήματα σε απομακρυσμένα χωριά. Δεν αρκεί που η κυβέρνηση στηρίζει και εξοπλίζει τη Σάλβα Τζουντούμ, τη «λαϊκή πολιτοφυλακή» που έχει ξαμοληθεί στα δάση της Νταντεβάντα σκοτώνοντας, βιάζοντας και καίγοντας με αποτέλεσμα τριακόσιες χιλιάδες άστεγους και πρόσφυγες. Τώρα η κυβέρνηση σχεδιάζει να αναπτύξει την ινδο-θιβετιανή συνοριοφυλακή και δεκάδες χιλιάδες παραστρατιωτικούς. Σκοπεύει να στήσει ένα αρχηγείο ταξιαρχίας στην Μπιλασπούρ (με αποτέλεσμα την εκκένωση εννέα χωριών) και μια αεροπορική βάση στην Ρατζναντγκαόν (με αποτέλεσμα την εκκένωση επτά χωριών). Είναι φανερό ότι αυτές οι αποφάσεις πάρθηκαν εδώ και καιρό. Έχουν γίνει χαρτογραφήσεις, έχουν επιλεγεί τοποθεσίες. Ενδιαφέρον. Ο πόλεμος ετοιμάζεται εδώ και καιρό. Και τώρα τα ελικόπτερα της ινδικής Αεροπορίας έχουν το δικαίωμα να ανοίγουν πυρ «σε αυτοάμυνα», το δικαίωμα που η κυβέρνηση αρνείται στους φτωχότερους πολίτες της.
Να ανοίξουν πυρ σε ποιον; Πως, για όνομα του θεού, θα μπορέσουν οι δυνάμεις ασφαλείας 
να ξεχωρίσουν έναν μαοϊκό από έναν απλό άνθρωπο που τρέχει τρομαγμένος στη ζούγκλα; Οι Αντιβάσι που για αιώνες κουβαλάνε τόξα και βέλη θα θεωρηθούν τώρα μαοϊκοί; Θεωρούνται οι συμπαθούντες μη-ένοπλοι μαοϊκοί έγκυροι στόχοι; Όταν ήμουν στη Νταντεβάντα ο διευθυντής της αστυνομίας μου έδειξε φωτογραφίες 19 «μαοϊκών» που είχαν σκοτώσει τα «παιδιά του». Τον ρώτησα πως ήξερε ότι ήταν μαοϊκοί. Μου απάντησε: «κυρία μου, έχουν μαζί τους φάρμακα για την ελονοσία και απολυμαντικά, όλα αυτά έρχονται απ’ έξω».
Τι είδους πόλεμος πρόκειται να είναι η Επιχείρηση Πράσινο Κυνήγι; Θα μάθουμε ποτέ; Δεν έρχονται και πολλά νέα από τα δάση. Το Λαλγκάρ στη Δυτική Βεγγάλη έχει αποκλειστεί. Όσοι προσπαθούν να μπουν μέσα δέρνονται και συλλαμβάνονται. Και αποκαλούνται φυσικά μαοϊκοί.
Εν τω μεταξύ το ινδικό κατεστημένο έχει εξαπολύσει το πιο δυνατό του όπλο. Μέσα σε μια νύχτα τα ενσωματωμένα Μέσα αντικατέστησαν τη σταθερή τροφοδοσία με στημένες, αστήρικτες και υστερικές ιστορίες σχετικές με την «ισλαμική τρομοκρατία» με στημένες, αστήρικτες και υστερικές ιστορίες σχετικές με την «κόκκινη τρομοκρατία». Στο μέσο όλης αυτής της φασαρίας, στο Σημείο Μηδέν, σφίγγει συνεχώς και αμείλικτα ο βρόγχος της σιωπής. Η «λύση Σρι Λάνκα» μπορεί να παίζει στο τραπέζι. Δεν είναι άσχετο το γεγονός ότι η ινδική κυβέρνηση μπλόκαρε ευρωπαϊκή πρόταση στον ΟΗΕ που σκόπευε σε μια διεθνή έρευνα σχετικά με τα εγκλήματα πολέμου που έγιναν από την κυβέρνηση της Σρι Λάνκα κατά την τελευταία της επίθεση ενάντια στους Τίγρεις Ταμίλ.
Η πρώτη κίνηση σ’ αυτήν την κατεύθυνση είναι η ενορχηστρωμένη εκστρατεία να τσουβαλιαστούν όλες οι μυριάδες μορφές αντίστασης σ’ αυτήν τη χώρα κάτω από τη γενικό δίπολο στυλ Τζορτζ Μπους: Αν δεν είσαστε μαζί μας είσαστε με τους μαοϊκούς. Η υπερβολή της μαοϊκής «απειλής» βοηθά το κράτος να νομιμοποιήσει τη στρατιωτικοποίηση του. (Και φυσικά δεν κάνει κακό στους μαοϊκούς. Ποιο πολιτικό κόμμα θα στενοχωριόταν αν το ξεχώριζαν και του έδειχναν τέτοια προσοχή;) Ενόσω όλη η προσοχή στρέφεται σ΄ αυτόν το νέο Πόλεμο κατά της Τρομοκρατίας το κράτος θα βρίσκει την ευκαιρία να σαρώσει εκατοντάδες άλλα κινήματα αντίστασης στη διάρκεια της στρατιωτικής επιχείρησης, ονοματίζοντας τους όλους σαν μαοϊκούς συμπαθούντες. Χρησιμοποιώ τον μέλλοντα, όμως η διαδικασία είναι ήδη σε εξέλιξη. Η κυβέρνηση της Δ. Βεγγάλης προσπάθησε να το κάνει στη Ναντιγκράμ και στο Σινγκούρ και απέτυχε. Ήδη σήμερα στο Λαλγκάρ η Επιτροπή Αντίστασης κατά της Αστυνομικής Βίας – που είναι ένα λαϊκό κίνημα, ξέχωρο, αν και φιλικό προς τους μαοϊκούς – αναφέρεται συχνά σαν η νόμιμη πτέρυγα του ΚΚΙ(Μ). Ο ηγέτης της Τσατραντάρ Μαχάτο, που πιάστηκε και κρατείται χωρίς εγγύηση, αποκαλείται συχνά ως «μαοϊκός ηγέτης». Όλοι γνωρίζουμε την περίπτωση του Δρ. Μπιναγιάκ Σεν, ενός γιατρού και ακτιβιστή των πολιτικών ελευθεριών που πέρασε δυο χρόνια στη φυλακή με την απολύτως ψευδή κατηγορία ότι ήταν αγγελιοφόρος των μαοϊκών. Ενώ τα φώτα λάμπουν πάνω από την Επιχείρηση Πράσινο Κυνήγι, σε άλλα μέρη της Ινδίας, μακριά από το θέατρο του πολέμου, η επίθεση ενάντια στα δικαιώματα των φτωχών, των εργατών, των ακτημόνων, αυτών που η κυβέρνηση θέλει να αποκτήσει τη γη για το «δημόσιο συμφέρον» επιταχύνεται. Η δυστυχία τους θα βαθύνει και θα τους είναι πιο δύσκολο να ακουστούν. Μόλις αρχίσει ο πόλεμος, όπως όλοι οι πόλεμοι, θα αποκτήσει μια ορμή, μια λογική και μια οικονομική πλευρά εντελώς δικές του. Θα γίνει ένας τρόπος ζωής σχεδόν αδύνατο να αντιστραφεί. Η αστυνομία θα συμπεριφέρεται σαν το στρατό, μια ανελέητη μηχανή θανάτου. Το είδαμε να συμβαίνει στη Νάγκαλαντ, στη Μανιπούρ και στο Κασμίρ. Η μόνη διαφορά είναι ότι στην «καρδιά» της Ινδίας θα φανεί πολύ γρήγορα στα μέλη των δυνάμεων ασφαλείας ότι οι ίδιοι είναι λίγο λιγότερο εξαθλιωμένοι απ’ αυτούς που θα πολεμούν. Με τον καιρό οι διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στο λαό και σ’ αυτούς θα γίνουν πορώδεις. Όπλα και πυρομαχικά θα πουλιούνται και θα αγοράζονται. Στην πράξη αυτό συμβαίνει ήδη. Είτε πρόκειται για δυνάμεις ασφαλείας είτε για μαοϊκούς είτε για άμαχους, οι φτωχότεροι είναι αυτοί που θα πεθάνουν σ’ αυτόν των Πόλεμο των Πλουσίων. Πάντως αν νομίζουν κάποιοι ότι αυτός ο πόλεμος θα τους αφήσει ανεπηρέαστους θα πρέπει να το ξανασκεφτούν. Οι οικονομικοί πόροι που θα καταναλωθούν θα σακατέψουν την οικονομία αυτής της χώρας.
Την περασμένη εβδομάδα ομάδες πολιτικών ελευθεριών απ’ όλη τη χώρα οργάνωσαν μια σειρά συναντήσεων στο Δελχί για να συζητήσουν πως θα αντιστραφεί η πλημμυρίδα και θα σταματήσει ο πόλεμος. Οι συζητήσεις έδειξαν ότι, μακριά από τα φώτα της τηλεόρασης και τη μαζική υστερία των ΜΜΕ, η μεσαία τάξη της Ινδίας έχει ακόμη ανθρώπινη καρδιά. Δεν αποτελεί επομένως έκπληξη ότι οι άνθρωποι αυτοί κατηγορήθηκαν από τον υπουργό Εσωτερικών ότι δημιουργούν ένα «διανοητικό κλίμα» που τρέφει την «τρομοκρατία». Αν αυτή η δήλωση είχε σκοπό τον εκφοβισμό και το σκύψιμο του κεφαλιού εντούτοις είχε το αντίθετο αποτέλεσμα.
Οι ομιλητές εκπροσωπούσαν ένα ευρύ φάσμα απόψεων από το φιλελευθερισμό μέχρι την ριζοσπαστική αριστερά. Αν και κανείς από τους ομιλητές δεν αυτοπροσδιορίστηκε σαν μαοϊκός, εντούτοις λίγοι αντιτάχτηκαν από θέση αρχής στην άποψη ότι οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα να υπερασπίσουν τους εαυτούς τους απέναντι στην κρατική βία. Πολλοί δήλωσαν ότι αισθάνονταν άσχημα σχετικά με τη μαοϊκή βία, σχετικά με τα «λαϊκά δικαστήρια» που απένειμαν συνοπτικά δικαιοσύνη, σχετικά με τον αυταρχισμό που εκ των πραγμάτων θα διεισδύσει σε έναν ένοπλο αγώνα και θα περιθωριοποιήσει τους αόπλους. Όμως ακόμη κι όταν έκφραζαν την ανησυχία τους, γνώριζαν ότι τα λαϊκά δικαστήρια υπάρχουν γιατί τα δικαστήρια της Ινδίας είναι απρόσιτα στους απλούς ανθρώπους και ότι ο ένοπλος αγώνας που ξέσπασε στην καρδιά της χώρας δεν είναι η πρώτη αλλά η τελευταία επιλογή απελπισμένων ανθρώπων που αγωνίζονται για την επιβίωση τους. Όλοι κατανοούσαν ότι δε μπορούμε να εξισώνουμε την κρατική βία με τη βία της ένοπλης αντίστασης. Μάλιστα ο συνταξιούχος δικαστής Π. Β. Σαβάντ έφτασε στο σημείο να ευχαριστήσει τους μαοϊκούς που ανάγκασαν το κατεστημένο της χώρας να δώσει προσοχή στην στυγερή αδικία του συστήματος. Ο Χαργκοπάλ από την Άντρα Πραντές μίλησε για την εμπειρία του σαν ακτιβιστή κατά το διάλειμμα των μαχών στην πολιτεία του. Ανάφερε το γεγονός ότι μέσα σε λίγες μέρες το 2002 στη Γκουτζαράτ ο όχλος των Χιντού σκότωσε περισσότερους ανθρώπους απ΄ ότι οι μαοϊκοί στις πιο αιματηρές μέρες στην Άντρα Πραντές.
Άνθρωποι που ήρθαν από τις εμπόλεμες ζώνες, από το Λαλγκάρ, τη Τζαρκάντ, την Τσατισγκάρ και την Ορίσα περιέγραψαν την αστυνομική καταστολή, τις συλλήψεις, τα βασανιστήρια, τους φόνους, τη διαφθορά και το γεγονός ότι σε μέρη όπως η Ορίσα φαίνεται ότι έπαιρναν εντολές κατευθείαν από αξιωματούχους των μεταλλευτικών εταιριών. Άλλοι περιέγραψαν τον περίεργο και επιζήμιο ρόλο που παίζουν ορισμένες ΜΚΟ που χρηματοδοτούνται από οργανισμούς βοήθειας πλήρως αφοσιωμένους στην προώθηση εταιρικών συμφερόντων. Μίλησαν επανειλημμένα για το πώς στην Τζαρκάντ και την Τσατισγκάρ οι ακτιβιστές αλλά και απλοί άνθρωποι – κάθε ένας που θεωρούνταν αμφισβητίας – κατηγορούνταν για μαοϊκός και φυλακιζόταν. Είπαν ότι αυτό και μόνο έσπρωχνε τους ανθρώπους να πάρουν τα όπλα και να ενωθούν με τους μαοϊκούς. Αναρωτήθηκαν πως μια κυβέρνηση, που παραδέχεται την ανικανότητα της να επανεγκαταστήσει ακόμη και ελάχιστους από τα 50 εκατομμύρια ανθρώπους που έχουν ξεσπιτωθεί εξαιτίας των «αναπτυξιακών» σχεδίων, μπόρεσε ξαφνικά να βρει
Υπήρξε μια εποχή, περίπου 10 χρόνια πριν, που σε ανάλογες συναντήσεις οι συμμετέχοντες συζητούσαν για το μοντέλο «ανάπτυξης» που τους επέβαλε η Νέα Οικονομική Πολιτική. Σήμερα η απόρριψη αυτού του μοντέλου είναι πλήρης. Απόλυτη. Όλοι από τους γκαντιστές μέχρι τους μαοϊκούς συμφωνούν σ’ αυτό. Το μόνο ερώτημα σήμερα είναι ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να το διαλύσουν.
Όταν οι άνθρωποι κακοποιούνται, ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος απάντησης από την αντίσταση; Δεν είναι ότι τους προσφέρεται και κάποια άλλη επιλογή, εκτός από την αυτοκτονία, όπως έχουν κάνει ως τώρα 180.000 αγρότες πιασμένοι στη δίνη των δανείων. (Έχω την αίσθηση ότι το ινδικό κατεστημένο και οι εκπρόσωποι του στα ΜΜΕ είναι πιο άνετοι όταν φτωχοί άνθρωποι αυτοκτονούν από απόγνωση παρά στην ιδέα ότι θα αντισταθούν).
Αρκετά χρόνια τώρα, ο λαός στην Τσατισγκάρ, την Ορίσα, τη Τζαρκάντ και τη Δ. Βεγγάλη – ορισμένοι απ’ αυτούς μαοϊκοί, πολλοί όχι – κατάφεραν να κρατήσουν σε απόσταση τις μεγάλες επιχειρήσεις. Το ερώτημα σήμερα είναι πως η Επιχείρηση Πράσινο Κυνήγι θα αλλάξει τη φύση αυτού του αγώνα; Με τι βρίσκεται αντιμέτωπος πλέον αυτός ο κόσμος;
Είναι αλήθεια ότι ιστορικά οι μεταλλευτικές εταιρίες κέρδισαν σχεδόν όλες τις μάχες ενάντια στους ντόπιους. Απ’ όλες τις εταιρίες, αυτές είναι που έχουν το πιο ανηλεές παρελθόν, αν εξαιρέσουμε τις εταιρίες όπλων. Είναι κυνικές και με μεγάλη εμπειρία σε παρόμοιες μάχες. Όταν οι άνθρωποι λένε «θα δώσουμε τη ζωή μας, αλλά ποτέ τη γη μας» αυτό δεν τους επηρεάζει στο ελάχιστο. Τα έχουν ξανακούσει αυτά σε χίλιες διαφορετικές γλώσσες, σε εκατό διαφορετικές χώρες.
Για τι χρήματα μιλάμε; Υπολογίζεται ότι η άξια των αποθεμάτων βωξίτη μόνο στην Ορίσα είναι 2,27 τρις δολάρια (πάνω από δυο φορές το ΑΕΠ της Ινδίας. Αυτά σε τιμές 2004. Οι σημερινές τιμές πρέπει να φτάνουν τα 4 τρις δολάρια.
Απ’ αυτά η κυβέρνηση θα πάρει ένα 7% σε δικαιώματα. Συχνά, αν η εταιρία είναι γνωστή και αναγνωρισμένη, παρ’ όλο που το μετάλλευμα είναι ακόμη στο βουνό έχει ήδη διαπραγματευτεί μελλοντικές αγορές. Έτσι, αν για τους αντιβάσι το βουνό είναι μια θεότητα, για την εταιρία είναι μια φτηνή αποθήκη. Αλλά το περιεχόμενο της αποθήκης πρέπει να είναι προσβάσιμο. Από τη μεριά της εταιρίας ο βωξίτης πρέπει να εξορυχτεί. Αν αυτό δεν γίνει ειρηνικά θα πρέπει να γίνει με τη βία. Αυτές είναι οι πιέσεις και οι ανάγκες της ελεύθερης αγοράς.
Αυτά όσον αφορά τον βωξίτη της Ορίσα. Σ’ αυτά τα 4 τρις δολάρια να προσθέσουμε την αξία των εκατομμυρίων τόνων υψηλής ποιότητας σιδηρομεταλλεύματος στην Τσατισγκάρ και την Τζαρκάντ και τα 28 άλλα πολύτιμα μεταλλεύματα, όπως ουράνιο, ασβεστόλιθο, δολομίτη, άνθρακα, κασσίτερο, γρανίτη, μάρμαρο, χαλκό, διαμάντια, χρυσό, κουάρτζ, βηρύλλιο, αλεξανδρίτη, χαλαζία, φθορίτη και πυρίτιο. Προσθέστε σ’ αυτά τα εργοστάσια παραγωγής ενέργειας, τα φράγματα, τους αυτοκινητόδρομους, τα εργοστάσια χάλυβα, τσιμέντου, αλουμινίου και όλα τα σχέδια υποδομών που έχουν υπογραφεί. Αυτά μας δίνουν μια ιδέα για το μέγεθος της επιχείρησης και την αγωνία των ιδιοκτητών. Το δάσος, γνωστό παλιά ως Νταντακαράνια, που εκτείνεται από τη Δ. Βεγγάλη μέχρι τη Τζαρκάντ, την Ορίσα, την Τσατισγκάρ και τμήματα της Άντρα Πραντές και της Μαχαράστρα είναι η γη εκατομμυρίων ανθρώπων των φυλών. Τα Μέσα το αποκαλούν Κόκκινο Διάδρομο ή Μαοϊκό Διάδρομο. Δεν έχει καμία σημασία που το Πέμπτο άρθρο του Συντάγματος παρέχει προστασία στους αντιβάσι και απαγορεύει την απαλλοτρίωση της γης τους. Μια σειρά επιχειρήσεις από σχετικά άγνωστες μέχρι τις μεγαλύτερες εξορυκτικές βιομηχανίες και χαλυβουργίες του κόσμου διαγκωνίζονται στο ποιος θα αποκτήσει τη γη των αντιβάσι.
Υπάρχει μια συμφωνία για κάθε βουνό, ποτάμι και δάσος. Μιλάμε για μια κοινωνική και περιβαλλοντική κατασκευή τεράστιας κλίμακας. Οι περισσότερες απ’ αυτές είναι μυστικές συμφωνίες. Δεν γίνονται γνωστές στο κοινό. Έχω την εντύπωση ότι αυτά τα σχέδια καταστροφής ενός από τα πιο παρθένα δάση και οικοσυστήματα στον κόσμο, καθώς και των ανθρώπων που ζουν σ’ αυτά, δεν θα συζητηθούν στη Συνδιάσκεψη για την Αλλαγή του Κλίματος στην Κοπεγχάγη. Τα 24ωρα κανάλια της τηλεόρασης είναι τόσο απασχολημένα με το κυνήγι μακάβριων ειδήσεων σχετικά με τη μαοϊκή βία – κατασκευάζοντας τις όταν τους τελειώνουν τα αληθινά γεγονότα – που δεν δείχνουν κανένα ενδιαφέρον γι’ αυτήν την πλευρά της υπόθεσης. Αναρωτιέμαι γιατί.
Ίσως γιατί το αναπτυξιακό λόμπι με το οποίο είναι τόσο γοητευμένοι λέει ότι η εξορυκτική βιομηχανία θα εκτινάξει το ΑΕΠ και θα προσφέρει δουλειά σε όλους όσους έχουν εκτοπιστεί. Αυτό δεν λαμβάνει υπ’ όψη την περιβαλλοντική καταστροφή. Αλλά ακόμη κι έτσι δεν αληθεύει. Τα περισσότερα χρήματα πηγαίνουν στους τραπεζικούς λογαριασμούς των εξορυκτικών εταιρειών. Λιγότερο από το 10% πηγαίνει στο κρατικό θησαυροφυλάκιο. Ένα ελάχιστο ποσοστό εκτοπισμένων βρίσκει δουλειά αλλά κι αυτή είναι σε άθλιες συνθήκες και με μισθούς σκλάβου. Υποτασσόμενοι σ’ αυτόν τον παροξυσμό απληστίας ενισχύουμε τις οικονομίες άλλων χωρών καταστρέφοντας την οικολογία μας.
Οι εξορυκτικές εταιρίες θέλουν πολύ αυτόν τον «πόλεμο». Είναι παλιά τους τέχνη. Ελπίζουν στο ότι οι επιπτώσεις της βίας θα διώξουν όσους ως τώρα κατάφεραν να αντισταθούν στις προσπάθειες να τους διώξουν. Το αν αυτό θα είναι το αποτέλεσμα ή απλά θα πληθύνουν τις τάξεις των μαοϊκών μένει να ιδωθεί.
Αντιστρέφοντας αυτό το επιχείρημα ο Δρ. Ασόκ Μίτρα, πρώην υπουργός Οικονομικών της Δ. Βεγγάλης, σε ένα άρθρο του ισχυρίζεται ότι «οι άγριες κατά συρροή δολοφονίες» στις οποίες επιδίδονται οι μαοϊκοί είναι μια κλασσική τακτική, παρμένη από τα εγχειρίδια της πολεμικής τέχνης. Ισχυρίζεται ότι οι μαοϊκοί έχουν φτιάξει και εκπαιδεύσει ένα αντάρτικο στρατό που είναι έτοιμος να καταλάβει το ινδικό κράτος και ότι η μαοϊκή «βία» είναι προμελετημένη ώστε το ινδικό κράτος να αντιδράσει βίαια και τυφλά, να προβεί σε απάνθρωπες πράξεις κι έτσι να εξοργιστούν οι αντιβάσι. Αυτή την οργή, λέει ο Δρ. Μίτρα, ελπίζουν οι μαοϊκοί να τη μετατρέψουν σε εξέγερση. Αυτή είναι η κατηγορία για «τυχοδιωκτισμό» που αρκετά ρεύματα της Αριστεράς προσάπτουν στους μαοϊκούς. Ισχυρίζονται ότι οι μαοϊκοί ιδεολόγοι δεν διστάζουν μπροστά στην καταστροφή των ίδιων ανθρώπων που εκπροσωπούν ώστε να προκαλέσουν την επανάσταση που θα τους φέρει στην εξουσία. Ο Ασόκ Μίτρα είναι παλιός κομμουνιστής με δράση στην εξέγερση του Ναξαλμπάρι τις δεκαετίες ‘60 και ’70 στη Δ. Βεγγάλη. Οι απόψεις του δεν μπορούν να απορριφτούν ασυζητητί. Όμως πρέπει να έχουμε υπ’ όψη μας ότι οι αντιβάσι έχουν μια μακρά και θαρραλέα ιστορία αντίστασης που προηγείται της γέννησης του μαοϊσμού. Το να τους βλέπουμε σαν απλές μαριονέτες στα χέρια μερικών μεσοαστών μαοϊκών ιδεολόγων δεν τους περιποιεί τιμή.
Ο Δρ. Μίτρα αναφέρεται μάλλον στην κατάσταση στο Λαλγκάρ όπου ως τώρα δεν έχει γίνει λόγος για μεταλλευτικό πλούτο. (Για να μην ξεχνιόμαστε, η τωρινή εξέγερση στο Λαλγκάρ ξεκίνησε με την επίσκεψη του πρωθυπουργού με σκοπό τα εγκαίνια ενός εργοστάσιου χάλυβα. Κι όπου υπάρχει εργοστάσιο χάλυβα, μπορεί το σιδηρομετάλλευμα να είναι πολύ μακρύτερα;). Η λαϊκή οργή έχει να κάνει με την απελπιστική φτώχεια και τις δεκαετίες δυστυχίας στα χέρια της αστυνομίας και των Χαρμάντ, της ένοπλης πολιτοφυλακής του ΚΚΙ (Μαρξιστικού) που κυβερνά τη Δ. Βεγγάλη για πάνω από 30 χρόνια.
Ακόμη κι αν παραβλέψουμε το τι κάνουν στο Λαλγκάρ δεκάδες χιλιάδες αστυνομικοί και παραστρατιωτικοί και δεχτούμε την άποψη περί μαοϊκού «τυχοδιωκτισμού» η εικόνα πάλι δεν είναι πλήρης.
Το πραγματικό πρόβλημα είναι ότι η ναυαρχίδα της Ινδίας, το αναπτυξιακό της «θαύμα», εξόκειλε. Και αυτό με τεράστιο κοινωνικό και περιβαλλοντικό κόστος. Και τώρα, καθώς τα ποτάμια ξεραίνονται και τα δάση εξαφανίζονται, καθώς ο υδροφόρος ορίζοντας υποχωρεί και οι άνθρωποι κατανοούν τι τους έχουν κάνει, τα πράγματα σοβάρεψαν. Σ’ όλη τη χώρα υπάρχει αναταραχή, γίνονται διαμαρτυρίες από ανθρώπους που αρνούνται να χάσουν τη γη τους και την πρόσβαση τους στις πηγές φυσικών αγαθών, αρνούμενοι να πιστέψουν πλέον σε ψεύτικες υποσχέσεις. Ξαφνικά γίνεται φανερό ότι 10% ανάπτυξη και δημοκρατία είναι αλληλοαποκλειόμενα πράγματα. Για να βγει ο βωξίτης από τους λόφους, για να βγει ο σίδηρος απο το υπέδαφος των δασών, για φύγει το 85% των κατοίκων της Ινδίας από την ύπαιθρο και να έρθει στις πόλεις, θα πρέπει η Ινδία να γίνει αστυνομικό κράτος. Η κυβέρνηση θα πρέπει να στρατιωτικοποιηθεί. Για να νομιμοποιηθεί αυτή η στρατιωτικοποίηση χρειάζεται ένας εχθρός. Οι μαοϊκοί είναι αυτός ο εχθρός. Είναι για τους φονταμενταλιστές των εταιριών ό,τι και οι Μουσουλμάνοι για τους φονταμενταλιστές Χιντού.
Είναι τραγικό λάθος να φανταστούμε ότι οι παραστρατιωτικές μονάδες, η 
αεροπορική βάση στη Ρατζναντγκαόν, το αρχηγείο της ταξιαρχίας στη Μπιλασπούρ, ο Νόμος για τις Παράνομες Πράξεις, ο Ειδικός Νόμος για τη Δημόσια Ασφάλεια στην Τσατισγκάρ και η Επιχείρηση Πράσινο Κυνήγι γίνονται μόνο και μόνο για να διωχτούν μερικές χιλιάδες μαοϊκοί από τα δάση. Σ’ όλες τις συζητήσεις σχετικές με την Επιχείρηση Πράσινο Κυνήγι, είτε ξεκινήσει είτε όχι, διακρίνω τον πυρήνα μιας επερχόμενης Κατάστασης Ανάγκης. (Να ένα μαθηματικό πρόβλημα: αν χρειάζονται 600.000 στρατιώτες για να κρατήσουν μια μικρή κοιλάδα στο Κασμίρ, πόσοι θα χρειαστούν για να συγκρατήσουν την αυξανόμενη οργή εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων;)
Ίσως αντί να ανακρίνουν με χρήση ναρκωτικών τον Κομπάντ Γκάντι, το πρόσφατα συλληφθέντα μαοϊκό ηγέτη, θα ήταν καλύτερα να συζητήσουν μαζί του;
Εν τω μεταξύ, μπορεί κάποιος που θα πάει στη Συνδιάσκεψη για την Αλλαγή του Κλίματος της Κοπεγχάγης φέτος, να ρωτήσει τη μόνη ερώτηση που θα άξιζε να γίνει; Μπορείτε σας παρακαλώ να αφήσετε το βωξίτη στη θέση του στο βουνό;
** Η Αρουντάτι Ρόι είναι συγγραφέας και ενεργό μέλος κοινωνικών κινημάτων στην Ινδία. Το πρώτο της μυθιστόρημα, «Ο Θεός των μικρών πραγμάτων», κέρδισε το βραβείο Μπούκερ το 1997. Στα ελληνικά κυκλοφορούν και άλλα βιβλία της. Το άρθρο αυτό που με μικρές περικοπές μεταφράστηκε στα ελληνικά από το Άρη Λάμπρου για λογαριασμό της «Προλεταριακής Σημαίας», δημοσιεύτηκε στην ινδικό Outlook με τίτλο « Mr Chidambaram’s War» αναφερόμενο στον σημερινό ομοσπονδιακό υπουργό Εσωτερικών, με ημερομηνία 9/11/2009. Στα αγγλικά βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://outlookindia.com/article.aspx?262519. Η δημοσίευση δεν συνιστά απαραίτητα και συμφωνία με τις απόψεις που διατυπώνονται.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου