Το κείμενο που ακολουθεί είναι προδημοσίευση από τη Προλεταριακή Σημαία που θα κυκλοφορήσει αύριο.
Η ζωή στους βράχους –Αλίντα Δημητρίου
Μια ταινία …που έχει ψυχή!
Από την Πέμπτη 19 του Νοέμβρη ξεκίνησε στο Τριανόν, η προβολή του τελευταίου ντοκιμαντέρ της Αλίντας Δημητρίου, «Η ζωή στους βράχους». Για την ταινία και ευρύτερα την δουλειά της Δημητρίου, με αφορμή και το προηγούμενο ντοκιμαντέρ, τα «Πουλιά στο Βάλτο» που πήρε το βραβείο κοινού στο Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης, το 2008, έχουμε γράψει και άλλες φορές. Δεν σκοπεύω να τα επαναλάβω. Άλλωστε ήδη αρκετοί τακτικοί αναγνώστες της «Προλεταριακής Σημαίας», είμαι σε θέση να γνωρίζω, πως έχουν την ίδια πολύ θετική γνώμη, μιας και οι δύο ταινίες έχουν προβληθεί σε διάφορες πόλεις και περιοχές με πολυπληθές –πάντα –κοινό. Σύμφωνα με το λιτό προλογικό σημείωμα που την συνοδεύει, στην ταινία, τριαντατρείς Γυναίκες καταθέτουν τη μαρτυρία τους για τις διώξεις που υπέστησαν αυτές και οι οικογένειες τους, μετά την υπογραφή της Βάρκιζας στις 12 Φεβρουαρίου 1945, επειδή έλαβαν μέρος στην Εθνική Αντίσταση. Άλλες από αυτές τις Γυναίκες για να διασωθούν πήγαν στο Δημοκρατικό Στρατό, ενώ άλλες συνελήφθηκαν και είτε φυλακίστηκαν είτε τις έστειλαν εξορία. Πρόθεση της ταινίας είναι να αποκαλύψει το ρόλο μιας κοινωνικής ομάδας «χωρίς φωνή» ο οποίος αγνοείται από την επίσημη γραπτή ιστορία Στην ταινία, ομάδα «χωρίς φωνή» είναι οι Γυναίκες.
Αυτή η νέα αναφορά, υποκινήθηκε, από την εντυπωσιακή, πλέον διαδρομή που κάνουν αυτά τα δύο ντοκιμαντέρ, εκτός του εμπορικού κυκλώματος, από χέρι σε χέρι στην κυριολεξία, σχεδόν σε όλη την Ελλάδα. Σωματεία, δημοτικές τοπικές κινήσεις, πολιτικές και νεολαιίστικες οργανώσεις, λέσχες και στέκια, πρωτοβουλίες πολιτών και άλλες κοινωνικές συλλογικότητες, διοργανώνουν προβολές και συζητήσεις, συνήθως με απρόσμενη επιτυχία και κοσμοσυρροή. Στην Αθήνα τον περασμένο Μάη οι γυναίκες του ΚΚΕ(μ-λ) οργάνωσαν μια πολύ πετυχημένη προβολή της ταινίας «Πουλιά στο Βάλτο». Στα Χανιά- πρόσφατα- στο Δημαρχείο η προβολή των Πουλιών έγινε σε ένα κατάμεστο χώρο κυρίως από μαθητές και φοιτητές, σε μια εκδήλωση που οργάνωσε η τοπική «Μαθητική Αντίσταση». Λίγες εβδομάδες πριν, έγινε μια προβολή στο Κάδρος στην περιοχή της Κανδάνου, στιγμιότυπα της οποίας μπορεί να δει κανείς στο διαδίκτυο(1) και να συγκινηθεί από την ζεστή υποδοχή των κατοίκων εκεί, νέων και ηλικιωμένων. Τα ίδια στην Ξάνθη, στην Καβάλα, στο Κιλκίς στην Θεσσαλονίκη, σε συνοικίες της Αθήνας κλπ Όπως, μου είπε πρόσφατα η Αλίντα, οι ταινίες ενηλικιώθηκαν και κάνουν πλέον το δικό τους ταξίδι. Δεν δημιουργούν μόνο συγκίνηση αλλά προκαλούν συζητήσεις, παρακινούν σε έρευνα και αναζήτηση και αγγίζουν εκπληκτικά τους νέους ανθρώπους. Στην πολύ καλή συνέντευξη που έδωσε στην «Κυριακάτικη Αυγή» (2), λέει ακριβώς: «Οι ταινίες πραγματικά κυκλοφορούν σε όλη την Ελλάδα. Σε εξήντα περίπου γωνιές της χώρας έχουν προβληθεί και το πιο σημαντικό είναι ότι προωθούνται από τους νέους. Βλέπουν τη στάση των Γυναικών εκείνης της εποχής, και την κάνουν πλατφόρμα δράσης για τις δικές τους ανάγκες, για τα δικά τους οράματα. Τον αγώνα αυτών των γυναικών τον κάνουν δική τους υπόθεση και έτσι προχωρούν οι ταινίες. Είναι το πιο αισιόδοξο μήνυμα. Όταν κάποιος νέος δει τις ταινίες το θεωρεί καθήκον του να τις προβάλει στο χώρο που δραστηροποιείται. Και αυτό μου θυμίζει τον Αλέκο Ξένο, συνθέτη της Αντίστασης, που έλεγε «γράφαμε εδώ ένα τραγούδι και στο επόμενο χωριό που πηγαίναμε το βρίσκαμε μπροστά μας». Νομίζω πως από αυτή την σκοπιά, δίχως καμιά διάθεση για υπερβολή, η Δημητρίου κέρδισε το στοίχημα. Και μάλιστα σχεδόν μόνη της, δίχως διαφήμιση και υποστήριξη, παρά μόνο βασισμένη στην δύναμη του λόγου των Γυναικών της και στον ενθουσιασμό των νέων ανθρώπων. Και αν η πολυποίκιλη Αριστερά ήταν πιο ευρύχωρη και λιγότερη φοβική στην σκέψη, θα έπρεπε να κάνει τα πάντα για να δούνε τις δύο ταινίες όσο γίνεται περισσότεροι νέοι, να ενώσει ακροατήρια από όλες τις διασπασμένες μερίδες της, και να βοηθήσει για κοινές εκδηλώσεις , συζητήσεις και προβληματισμούς. Οι εκπαιδευτικοί της να έβρισκαν τρόπους να «βάλουν» την ταινία στα σχολεία η να οργανώσουν εκδηλώσεις-προβολές κοντά σε αυτά, το ίδιο οι καθηγητές της στα Πανεπιστήμια και αλλού.
Η Αλίντα Δημητρίου έχει μια τριαντάχρονη, τουλάχιστον, πορεία σαν δημιουργός ντοκιμαντέρ κάνοντας την αρχή το 1977 με τους «Καρβουνιάρηδες». Έχει πάνω από πενήντα ντοκιμαντέρ στο ενεργητικό της. Με τα δύο τελευταία ήρθε κοντά στο πλατύ κοινό και είμαι ευτυχισμένος, που έστω και καθυστερημένα, αυτές οι δημιουργίες ήταν η αφορμή να γνωρίσω την Δημητρίου. Όλη αυτή η προσπάθεια που έκανε και κάνει με αυτές τις ταινίες ( αλλά και αυτές που σχεδιάζει) είναι μια κορύφωση αυτής της προσωπικής διαδρομής, ένα έργο ζωής και είμαι πολύ χαρούμενος που η αυτή η προσπάθεια βρήκε τον δρόμο της σε πιο μεγάλα ακροατήρια και πετυχαίνει τον σκοπό της. Διαβάζω αυτές τις ημέρες τις απανωτές συνεντεύξεις της σε αθηναϊκές εφημερίδες(3) και σε ραδιόφωνα και βλέπω με ικανοποίηση, πως η Αλίντα, με νεανική ζωντάνια, πείσμα και πάντα ετοιμόλογα, αντιμετωπίζει και τις πιο δύσκολες ερωτήσεις, αξιοποιεί το βήμα που τις δίνεται για να υπερασπίσει όχι μόνο την δουλειά της αλλά και την αληθινή ιστορία και τους αγώνες της Μεγάλης Δεκαετίας. Την διαχρονικότητα των ιδανικών για την κοινωνική απελευθέρωση και την πίστη που δίκαια έχει στους νέους και το μέλλον . Δεν μου επιτρέπει ο χώρος να παραθέσω ορισμένες από τις απαντήσεις της Αλίντας αναφορικά με τον Εμφύλιο, για τα ιδανικά αυτών που αγωνίστηκαν, για την λήθη και την συναίνεση κλπ, παρότι θα το ήθελα πολύ. Συνιστώ όμως στους αναγνώστες της Σημαίας να ανατρέξουν σε αυτές τις συνεντεύξεις για να καταλάβουν καλύτερα τι εννοώ. Η Αλίντα δίνει μια πολυμέτωπη μάχη, μια μάχη σύγχρονη, επίκαιρη, αναγκαία για το μέλλον, πολύ πιο αποτελεσματική από τα συνηθισμένα μνημόσυνα και τις βαρετές και απόμακρες αναλύσεις.
Σε μια στιγμή μάλιστα που η επαναφορά της συζήτησης για την Μεγάλη Δεκαετία, γίνεται από ορισμένους κυρίαρχους κύκλους με σκοπό την διαστρέβλωση και τις κάθε λογής εξισώσεις των θυτών με τα θύματα, η Δημητρίου με τις ταινίες της αλλά και με τις παρεμβάσεις της, χωρίς στρογγυλέματα, επιμένει να πηγαίνει κόντρα στο ρεύμα. Απέναντι στον υπερτονισμό του αδελφοκτόνου, ιστορικά αδικαιολόγητου και μάταιου αγώνα υπερασπίζεται την ταξική και κοινωνική διάσταση του. Στον τεμαχισμό της ιστορίας αντιπαραβάλλει, με την ενότητα των δύο ταινιών, το ενιαίο και αδιαίρετο του αγώνα για την εθνική και κοινωνική λευτεριά του λαού ενάντια στους ξένους αλλά και τους εσωτερικούς εχθρούς της προόδου. Στην ιστορία που είναι γραμμένη από τους επώνυμους με τις πολλές προσαρμογές αντιπαραθέτει την ιστορία των ανώνυμων απλών ανθρώπων, έτσι όπως αυτοί πρωτογενώς την βιώσανε δίχως επιτηδεύσεις και εξιδανικεύσεις. Στο μοντέλο του αρεστού από τους πολυποίκιλους καθεστωτικούς κύκλους ( και αδρώς επιχορηγούμενου) καλλιτέχνη, προβάλλει το παράδειγμα του ανεξάρτητου δημιουργού, δίχως δεσμεύσεις και συμβάσεις που επιδιώκει να συνομιλήσει με τα ανώνυμα ακροατήρια των απλών ανθρώπων.
Φέτος συμπληρώθηκαν εξήντα χρόνια από τον Αύγουστο του 1949, όταν ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας, ηττημένος, υποχώρησε προς τις τότε Λαϊκές Δημοκρατίες. Έχω την γνώμη πως αυτή η διαδρομή των Γυναικών, που η Δημητρίου τις έδωσε την ευκαιρία να μιλήσουν, αποτελεί – από όσο γνωρίζω- ίσως την πιο γόνιμη αναφορά και προσφορά γι αυτήν την «στρόγγυλη» επέτειο. Μια αναφορά που αποτελεί σπορά για το μέλλον και -ταυτόχρονα- καταλυτική απάντηση στους κάθε λογής αναθεωρητές της ιστορικής αλήθειας.
Για αυτούς τους λόγους αξίζει να υποστηριχτεί η προσπάθεια της Αλίντας Δημητρίου και να γεμίσει ασφυχτικά η αίθουσα στο Τριανόν όλες τις ημέρες που θα προβάλλεται η ταινία της. Και επίσης να συνεχιστεί με μεγαλύτερο πάθος αυτό το ταξίδι των ταινιών της σε όσο γίνεται περισσότερα σημεία, πόλεις και χωριά, της χώρας.
Δημήτρης Παυλίδης
1. http://www.kandanos.eu/node/725
2. http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=504459
3.http://camerastyloonline.wordpress.com/2009/11/15/alinda_dimitriou_talks_about_i_zoi_stous_vraxous/
3. http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11431&subid=2&pubid=8266934
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου