Στη μνήμη της Αννίτας
Στα εντεινόμενα αδιέξοδα του κυρίαρχου αστικού πολιτικού συστήματος και στην πρωτοφανέρωτη στη μεταπολεμική μας ιστορία προοπτική κατάληψης της κυβερνητικής διαχείρισης από ένα ριζοσπαστικό κόμμα της Αριστεράς, οι οργανικοί διανοούμενοι του αστισμού, συνειδητοποιούν ότι δεν αρκεί η καλλιέργεια φοβιών στα συντηρητικά αντανακλαστικά κυρίως των πληττόμενων μικροαστικών στρωμάτων, χρειάζεται και η καλλιέργεια συγχύσεων στις ιδεολογικές γραμμές των αριστερών. Συνειδητός εκφραστής αυτής της προσπάθειας το συγκρότημα Λαμπράκη. Ανακάλυψε, προς το σκοπό αυτό, από το Πάνθεον των ιστορικών προσώπων του εργατικού-κομμουνιστικού κινήματος, μια αμόλυντη και ιδιαίτερα γοητευτική μορφή, εκείνη της Ρόζας Λούξεμπουργκ.
Η επιλογή δεν είναι καθόλου τυχαία, ευρύτατα γνωστή μεν η κόκκινη Ρόζα, αλλά με έργο σε μεγάλο βαθμό άγνωστο στα μεγάλα αριστερά ακροατήρια, εκτός από ορισμένα τσιτάτα, μέχρι τις μέρες μας. Η ευθύνη γι’ αυτή την αγνόηση οφείλεται, βέβαια, στην κυριαρχία του λενινισμού, όπως τον κωδικοποίησε ο σταλινισμός στο πλαίσιο της Γ’ Διεθνούς. Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία…
Αποκομμένο από τις ιστορικές συνθήκες γραφής
Με βάση αυτή πάντως την πραγματικότητα, ένα απόσπασμα από άρθρο της Ρόζας, χωρίς αναφορά στο χρόνο και το λόγο γραφής του, ξεκομμένο από όλη την ουσία του έργου της, αρκεί για τη δημιουργία σύγχυσης και εντυπώσεων. Όταν, μάλιστα, αυτό εμπεριέχεται σε ενθουσιαστικό, αλλά ανυπόγραφο άρθρο της on line έκδοσης του «Βήματος» της προηγούμενης Κυριακής, κάτω από μια μεγάλη προσωπογραφία της και ένα παραπλανητικό τίτλο… Πολύ περισσότερο όταν απόσπασμα του …αποσπάσματος φαίνεται – χωρίς βέβαια εισαγωγικά -να παραθέτει την ίδια μέρα και ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ στη συζήτηση που είχε με τον κ. Καραγκούνη (σελ. 10 του έντυπου «Κυριακάτικου Βήματος») αποδίδοντάς το σε μερίδα συντρόφων του μέσα στο κόμμα.
Το συγκεκριμένο απόσπασμα αναφέρει: «Στην αστική κοινωνία ο ρόλος της Αριστεράς είναι ο ρόλος του κόμματος της Αντιπολίτευσης. Σε κόμμα εξουσίας επιτρέπεται να υψωθεί μόνο πάνω στα ερείπια του αστικού κράτους»
Ας θυμίσουμε για την ιστορία ότι το απόσπασμα είναι από ένα άρθρο της, που αφορούσε τη συμμετοχή ενός σοσιαλιστή του Α. Μίλλεραν σε μια γαλλική κυβέρνηση στα 1899, στην οποία συμμετείχε και ο σφαγέας των Κομμουνάρων, στρατηγός Γκαλλιφέ.
Αποκομμένο το απόσπασμα από τις ιστορικές συνθήκες γραφής του, είναι φυσικό να οδηγεί τον αναγνώστη του, στην άποψη ότι η Ρόζα Λούξεμπουργκ αποκλείει κάθε κυβέρνηση της Αριστεράς κάθε συνεργασία μέσα στην αστική δημοκρατία. Ακριβώς το αντίθετο, απαντάει η Λούξεμπουργκ, «αυτό σημαίνει ότι το σοσιαλιστικό κόμμα (είμαστε ακόμη στο πλαίσιο της Β΄ Διεθνούς και πριν τη διάσπασή της) έχει καθήκον να μην περιορίζει την πάλη του στο κοινό με την μικρομπουρζουαζία έδαφος, αλλά αντίθετα συστηματικά να προχωρεί πέρα από τις επιδιώξεις των μικροαστικών κομμάτων». Να δημιουργεί όρους, δηλαδή, ηγεμονίας μέσα στο αστικό σύστημα, χωρίς αυταπάτες βέβαια ότι η συμμετοχή σε μια κυβέρνηση ή ακόμη περισσότερο ο σχηματισμός μιας κυβέρνησης από ένα αριστερό κόμμα, σημαίνει και αυτόματα ότι διαλύθηκε και το αστικό κράτος και φτάσαμε στη σοσιαλιστική κοινωνία …
Και προπαντός να μην ξεχνά ότι: «Μόνο ο τελικός σοσιαλιστικός σκοπός δίνει στην πάλη… για τη βελτίωση της κατάστασης των εργαζομένων και για κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, όπως επίσης και στην κοινοβουλευτική πάλη για δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, ένα χαρακτήρα πραγματικά σοσιαλιστικό… (Ότι) όλο το μυστικό των ιστορικών ανατροπών μέσω της πολιτικής εξουσίας, έγκειται ακριβώς στη μετατροπή των απλών ποσοτικών μεταβολών σε μια καινούργια ποιότητα, συγκεκριμένα στη μεταβολή από μια ιστορική περίοδο, από μια κοινωνική μορφή, σε μια άλλη…».
Η πάλη για την δημοκρατική μορφή κυβέρνησης είναι μια σχολή
Ο δρόμος προς αυτόν τον τελικό στόχο είναι μακρύς και ανειρήνευτος και δεν κατακτιέται προφανώς με έφοδο στα όποια χειμερινά ανάκτορα ή με μια νικηφόρα εκλογική αναμέτρηση. Αντίθετα, απαιτεί για την Ρόζα –όπως και για μας σήμερα - ένα συνεχώς διευρυνόμενο δημοκρατικό κοινωνικό και πολιτικό μέτωπο. Σ’ αυτόν το δρόμο, η Λούξεμπουργκ ανατρέποντας τις αυταπάτες και τα επιχειρήματα του αναθεωρητισμού του Μπερνστάιν, μας καλεί σε ένα καθημερινό αγώνα, μέσα στον οποίο το δίλημμα μεταρρύθμιση ή επανάσταση οφείλει να μετατραπεί σε «Μεταρρύθμιση και Επανάσταση»!
«Να καταλάβουμε επιτέλους ότι ο ρόλος του κόμματος βασίζεται στη συνειδητή διεύθυνση της μαζικής πάλης, εναντίον της σημερινής κοινωνίας, μια πάλη που πρέπει να υπολογίζει τις ζωτικές ανάγκες στο εσωτερικό της καπιταλιστικής κοινωνίας. Να καταλάβουμε ότι οι οικονομικοί αγώνες για τα καθημερινά συμφέροντα της εργατικής τάξης, ότι η πάλη για την δημοκρατική μορφή κυβέρνησης είναι μια σχολή…» ουσιαστικής δημοκρατικής προσωπικής συλλογικής και πολιτικής βίωσης.
Μέσα στην οποία οφείλουμε να κατανοούμε ότι «η πραγματική ιστορία είναι όπως και η φύση, πολύ πιο ιδιότροπη και εφευρετική από τη λογική που ταξινομεί και συστηματοποιεί». Να συνειδητοποιήσουμε ότι μόνο «… μέσα στην Ιστορία, μέσα στην πάλη μαθαίνουμε πώς πρέπει να αγωνιζόμαστε… (Ότι) ο πρώτος κανόνας των πολιτικών μαχητών είναι να βαδίζουν με την εξέλιξη της εποχής τους και αδιάκοπα να παρακολουθούν τις αλλαγές στον κόσμο για να αλλάζουν τη στρατηγική μας». Η αντίληψη αυτή προϋποθέτει -όπως έκανε και εκείνη σε όλη της τη ζωή- ανοιχτές κεραίες καρδιάς και μυαλού, ανιδιοτέλεια προσφοράς, συνεχή ασυμβίβαστη κριτική των επιλογών μας, πέρα από προσωπικές φιλοδοξίες παραγοντισμούς και εσωκομματικούς μηχανισμούς… Δηλαδή εσωτερική επαναστατική υπέρβαση της κυρίαρχης περί πολιτικής, αστική αντίληψη, καθώς και των καουτσικό - λενινιστικών αντιλήψεων περί πρωτοπόρων μαχητών, κόμματος Νέου Τύπου και των διαφόρων επιπέδων «κομματοπατέρων», όπως ειρωνικά ονομάτιζε την κομματική γραφειοκρατία, όσο επίπονο προσωπικά και συλλογικά και αν είναι…
Να ξαναδέσουμε τη σπασμένη κόκκινη κλωστή της μεγάλης ελπίδας
Αυτή τη στάση ζωής κι αγώνα, μας δίνει με το παράδειγμα της, τόσο σε πολιτικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο. Όχι ως αμόλυντη ήρωας στο πάνθεον του εργατικού κινήματος. Αλλά ακριβώς ως γυναίκα, γεμάτη εξάρσεις, αντιφάσεις, αγάπη για την ποίηση και ανεξάντλητη αγωνιστική ενεργητικότητα. Ως γυναίκα που μέσα στη σκληρότητα του αγώνα, απολαμβάνει τη χαρά ενός φιλιού με τον αγαπημένο της, την ένταση μιας ερωτικής σχέσης ανάμεσα σε δύο φυλακές, την ομορφιά ενός πουλιού μέσα από το κελί της, και κλαίει με το βλέμμα ενός εξαντλημένου βουβαλιού… την ίδια ώρα που ελπίζει «να πεθάνω στο πόστο μου, στο οδόφραγμα ή στη φυλακή» (από γράμμα στη Σόνια Λίπκνεχτ μέσα από την φυλακή). Που αναζητά ως γυναίκα τον ανδρικό θαυμασμό, ενώ μάχεται την ίδια ώρα, με το νυστέρι της κριτικής της -«αυτό το ξίφος το πιο αποτελεσματικό από το ρόπαλο του Λένιν» σύμφωνα με την Κλάρα Τσέτκιν- τα από τα πάνω θέσφατα της ανδροκρατούμενης κομματικής ηγεσίας. Που αναζητά εναγώνια την ειλικρίνεια της συντροφικότητας, που κατακτά τη βαθιά φιλία και εκτίμηση ακόμη και με πρόσωπα που συγκρούονταν οι επιλογές της όπως ο Ζωρές, ο Καούτσκι ή ο Λένιν. Όλα αυτά αποκτούν ανάμεσα μας σήμερα, μια εκπλήσσουσα επικαιρότητα, δένουν με την ανάγκη ενός αναστοχασμού των προσωπικών μας στάσεων και πολιτικών δράσεων.
Αν πράγματι θέλουμε ως Αριστερά και αριστεροί του σήμερα, να ξαναδέσουμε τη σπασμένη κόκκινη κλωστή της μεγάλης ελπίδας, που γέννησαν οι αγώνες των εργαζομένων τους δύο προηγούμενους αιώνες. Για να ανοιχτούν οι δρόμοι του αύριο, προς την κατεύθυνση που μας υποδεικνύει ο σ. Νίκος Πουλαντζάς - δένοντας τις αναλύσεις του για το κράτος και τον σοσιαλισμό με εκείνες της Ρόζας- μιας πορείας «ριζικού μετασχηματισμού του κράτους συναρθρώνοντας τη διεύρυνση και το βάθεμα των θεσμών της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και των ελευθεριών (όλων των ελευθεριών χωρίς ιεραρχήσεις και εξαιρέσεις) με την ανάπτυξη μορφών άμεσης δημοκρατίας στη βάση και τη διασπορά αυτοδιαχειριστικών εστιών» καθώς και των αυτόνομων νέων κοινωνικών κινημάτων, όπως συμπλήρωνε ο άλλος υπερασπιστής των αντιλήψεων εκείνης, αείμνηστος δάσκαλος Αριστόβουλος Μάνεσης.
Άλκης Ρήγος
Πηγή : H Εποχή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου