ISKRA.GRΕΝΑ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΑΙΡΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ!
Του ΠΑΝΑΓ. ΛΑΦΑΖΑΝΗ
Τα κείμενα που ακολουθούν είναι εκτενή αποσπάσματα από δύο άρθρα μου που δημοσιεύτηκαν, το πρώτο στο περιοδικό «Δίαυλος» στο τεύχος Φεβρουαρίου του 1998 (!) και το δεύτερο στην Κυριακάτικη Αυγή της 3/01/1999, πρώτες μέρες του νέου έτους τότε.
Το πρώτο άρθρο, λοιπόν, υπό τον τίτλο «Ευρωπαϊκή Ένωση ή ένωση αγορών και νομίσματος», είναι δημοσιευμένο ένα, σχεδόν, χρόνο πριν εισαχθεί το ευρώ (εισήχθη την 1.1.1999) στις 11 πρώτες χώρες της Ε.Ε. και το δεύτερο, υπό τον τίτλο «1999: Η καπιταλιστική κρίση, το ευρώ και τα «κεντροαριστερά» φούμαρα» δημοσιεύτηκε τις πρώτες μέρες του 1999,όταν ήταν θέμα ημερών η λειτουργία του ευρώ στους 11.
Φυσικά και τα δύο αυτά κείμενα είδαν το φως τρία και δύο χρόνια πριν τεθεί σε πρώτη κυκλοφορία το ευρώ στην Ελλάδα.
Νομίζω ότι τα δύο αυτά κείμενα είναι, σχεδόν, «προφητικά» για τις σημερινές τραγικές εξελίξεις στην ευρωζώνη.
Αν σήμερα ελάχιστοι «τολμάνε» να στραφούν κατά του ευρώ, το να έγγραφε κάποιος ενάντια στο ευρωνόμισμα το 1998, πριν καν τεθεί σε κυκλοφορία, θεωρείτο σκέτη «παραφροσύνη» και «ιεροσυλία».
Πολύ περισσότερο θωρείτο κάποιος ως «άνθρωπος του Νεάντερνταλ» αν το 1999 τολμούσε να ψελλίσει κάτι για την επερχόμενη καπιταλιστική κρίση, η οποία αν απεφεύχθη το 2000-01 με μια μικρή ύφεση, ξέσπασε αργότερα το 2008 με θυελλώδεις διαστάσεις.
Τέλος, η αξία αυτών των κειμένων έχει και μια άλλη πλευρά. Αποκαλύπτει, πριν ακόμα εγκαθιδρυθεί το ευρώ, τους μηχανισμούς που θα οδηγούσαν στη σημερινή κρίση της ευρωζώνης.
Υ.Γ. Τα κείμενα αυτά, καταδεικνύουν, επίσης, ότι οι σημερινές θέσεις του υπογράφοντος για το ευρώ, την ευρωζώνη και την ΕΕ δεν είναι καθόλου σημερινές... Αντίθετα, ο υπογράφων ήταν τότε μια από τιςλίγες φωνές εναντίωσης στην ένταξη της Ελλάδας στο ευρώ...
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΛΑΦΑΖΑΝΗΣ
ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ Ή ΕΝΩΣΗ ΑΓΟΡΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ;
Περιοδικό Δίαυλος, Φεβρουάριος 1998
Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΛΑΦΑΖΑΝΗ
Όλη η Ευρωπαϊκή Ένωση, εδώ και καιρό, χορεύει στους ρυθμούς κατά πρώτο λόγο του ενιαίου νομίσματος ("ευρώ") και κατά δεύτερο λόγο της μελλοντικής διεύρυνσης από τις 10 χώρες της Κεντρικής -Ανατολικής Ευρώπης και την Κύπρο, διεύρυνση που προβλέπεται ότι θα εξελιχθεί σε δύο φάσεις (6+5).
Οι κυρίαρχοι πολιτικοί και οικονομικοί κύκλοι σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά και σε κάθε μεμονωμένη χώρα, μοιάζουν να έχουν πάθει παράκρουση με την προοπτική του "ευρώ". Δεν συζητάω, φυσικά, για την Ελλάδα, όπου ο στόχος της ένταξης της στον ενιαίο νόμισμα έχει πάρει, χωρίς καμία ουσιαστική συζήτηση, το χαρακτήρα νέας μεγάλης "εθνικής ιδέας", η οποία συνοδεύεται και από τον περίφημο "μονόδρομο" για την υλοποίηση της.
Το "ευρώ" ούτε λίγο ούτε πολύ σε όλη την Ευρώπη τείνει να παρουσιαστεί ως το φάρμακο για όλες τις ασθένειες. Στην ουσία για τους κυρίαρχους πολιτικούς και οικονομικούς κύκλους, ιδιαίτερα της Γερμανίας, θεωρείται ως το μέσον και ο δρόμος για τη βίαιη καπιταλιστική ανασυγκρότηση και αντεπίθεση της Ένωσης προκειμένου η τελευταία να αναβαθμίσει τη θέση της στον διεθνή ανταγωνισμό, αν όχι για να κατακτήσει την ηγεμονία σης παγκόσμιες χρηματαγορές και αγορές προϊόντων και υπηρεσιών.
Αυτή η άνευ ιστορικού προηγούμενου νομισματοποίηση του ευρωπαϊκού οράματος και τηςευρωπαϊκής προοπτικής όχι μόνο όφειλε να ανησυχεί, αλλά και να τρομάζει με τη μονομέρεια της.
Κι όμως, όσοι αντιμετωπίζουν, κριτικά το όλο εγχείρημα, αναδεικνύοντας τις εξόφθαλμες αντιφάσεις, και τις επώδυνες παρενέργειες του στιγματίζονται, περίπου, ως «παλαιοημερολογίτες» ή «άνθρωποι των σπηλαίων» και κατηγορούνται ως αντιευρωπαϊστές (Είναι άκρως αξιοπερίεργο ότι οι ίδιοι κύκλοι που αντιμάχονται τον ελληνικό εθνικισμό, υιοθετούν με τόσο φανατικό τρόπο ένα άκριτο και σχεδόν ολοκληρωτικού χαρακτήρα "ευρωπαϊκό" εθνικισμό!)
Σε πείσμα των κρατούντων απόψεων, οι οποίες έχουν περιβληθεί το φωτοστέφανο θρησκευτικού δόγματος, θα προσπαθήσω όσο το δυνατόν πιο συνοπτικά να τεκμηριώσω ότι:
ΠΡΩΤΟΝ: Το "ευρώ" έτσι όπως οικοδομείται, αποτελεί μηχανισμό κοινωνικής εκθεμελίωσης της Ευρώπης.
ΔΕΥΤΕΡΟΝ: Η διαμόρφωση του "ευρώ" δεν πρόκειται να αποβεί παράγοντας σταθερότητας αλλάπεραιτέρω αστάθειας και ανασφάλειας για την Ευρώπη ως σύνολο και τα κράτη μέλη της.
ΤΡΙΤΟΝ: Ο αποκλειστικά αγοραίος και μονεταριστικός δρόμος οικοδόμησης δεν οδηγεί κατ' ανάγκη στην ενοποίηση αλλά μάλλον στην αποενοποίηση και σε περαιτέρω αποκλίσεις, παράλληλα με την πολιτική επικυριαρχία των ισχυρών κρατών εντός της ευρωπαϊκής Ζώνης.
ΤΕΤΑΡΤΟΝ: Η Ελλάδα θα υποστεί βαρύτατες οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες (πασιφανείς ήδη) για να εισέλθει στο ευρώ, οι οποίες όχι μόνο δεν θα ανακοπούν, αλλά θα επιταθούν στη συνέχεια, προκειμένου η χώρα να παραμείνει στη Ζώνη του ενιαίου νομίσματος.
ΠΕΜΠΤΟΝ: Η σχεδιαζόμενη διεύρυνση της Ένωσης, τέλος, υπ' αυτές τις ευρωπαϊκές συνθήκες θα έχει άκρως δυσμενείς επιπτώσεις για τις πιο αδύνατες χώρες, ενώ θα ενισχύσει την πολιτική και οικονομική θέση των ισχυρότερων χωρών. [...]
ΤΟ "ΕΥΡΩ" ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΑΣΤΑΘΕΙΑΣ
Ο τρόπος που οικοδομείται, κατά Μάαστριχτ και Άμστερνταμ, το "ευρώ" δεν είναι τίποτα άλλο παρά αυτόματος μηχανισμός που υπαγορεύει στις εθνικές κυβερνήσεις να προχωρήσουν στην κοινωνική αποδόμηση της Ευρώπης. Γεγονός που θα έχει (και έχει ήδη) όλο και πιο εκρηκτικές κοινωνικές επιπτώσεις στην Ελλάδα, τόσο για να εισέλθει στο "ευρώ" όσο και, εφόσον μπει, για να παραμείνει εντός της νομισματικής Ζώνης. Τούτη την αυτονόητη, σχεδόν, αλήθεια την υποκρύπτουν ή τη συγκαλύπτουν οι κυρίαρχοι κύκλοι.
Τίποτα πιο ατεκμηρίωτο, επίσης, δεν υπάρχει από τους ισχυρισμούς ότι η προώθηση, μετά την ενιαία αγορά, του ενιαίου νομίσματος θα συμβάλλει στην οικονομική σταθερότητα και προοπτική της Ένωσης. Αντιθέτως, τόσο τα υπέρμετρα άνισα επίπεδα ανάπτυξης και παραγωγικότητας ανάμεσα στα κράτη μέλη και τις περιφέρειες (καμιά ουσιαστική μέριμνα για πραγματική οικονομική σύγκλιση), όσο και η σχετικά περιορισμένη κινητικότητα κεφαλαίων και πολύ περισσότερο η κινητικότητα εργασίαςανάμεσα στα κράτη μέλη, θα επιτείνουν, σε συνθήκες ενιαίου νομίσματος, τις ανισορροπίες και τιςαποκλίσεις, θέτοντας σε δοκιμασία το ίδιο το "ευρώ" και την ύπαρξή του, Και αυτό πολύ περισσότερο αν συνυπολογίσουμε τις υφέσεις και κάθε μορφής «κυκλικές» ή άλλες κρίσεις (νομισματικές, χρηματιστηριακές) που κατά καιρούς ξεσπάνε στον καπιταλισμό, όσο και αν επιμελώς φροντίζουν να τις αγνοούν οι θιασώτες του "ευρώ".
Φανταστείτε, λοιπόν, μία "νομισματική" κρίση σαν αυτή που εμφανίστηκε στην Ευρώπη το Σεπτέμβρη του '92, τινάζοντας στον αέρα το Ευρωπαϊκό Νομισματικό Σύστημα (ΕΝΣ) και εξωθώντας, σχεδόν, όλα τα ευρωπαϊκά νομίσματα σε μία και δύο υποτιμήσεις. Σκεφθείτε, επίσης, ότι οι βαθύτερες οικονομικές ανισορροπίες, που ήταν η αιτία αυτής της κρίσης, συνέβαιναν σε περίοδο ύπαρξης του "ευρώ", όπου οι κυβερνήσεις δεν είχαν τη δυνατότητα να προσφύγουν σε υποτιμήσεις. Τότε τα μόνα "σταθεροποιητικά" μέσα που θα τους απέμεναν θα ήταν η ένταση της λιτότητας, η αναγκαστική αποδιάρθρωση σημαντικού μέρους του παραγωγικού δυναμικού και η περαιτέρω αύξηση της ανεργίας.
Η δραχμή, για παράδειγμα, από το 74 έως σήμερα έχει χάσει περίπου το 100% της αξίας της εξαιτίας αλλεπάλληλων υποτιμήσεων και διολίσθησης. θεωρείστε, λοιπόν, έστω λίγο σχηματικά, τι θα έπραττε η Ελλάδα αν ήταν όλη αυτήν την περίοδο στο "ευρώ", χωρίς επομένως δυνατότητα μείωσης της συναλλαγματικής της ισοτιμίας. Οι οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες θα ήταν τραγικές. Εκεί οδηγούμαστε με ιαχές ενθουσιασμού.
Ο τραγέλαφος ολοκληρώνεται αν προσμετρήσουμε τις υφέσεις που κατά καιρούς πλήττουν τα κράτη μέλη και την Ευρωπαϊκή Ένωση ως σύνολο και οι οποίες μπορεί να προκαλούνται από εσωτερικούς ή εξωγενείς παράγοντες. Σε μία τέτοια περίπτωση ούτε οι χώρες μέλη μεμονωμένα ούτε η Ευρωπαϊκή Ένωση ως σύνολο θα έχουν τη δυνατότητα να αναθερμάνουν την οικονομία τους, ενώ δεν θα μπορεί να χαραχθεί ούτε ευρωπαϊκή συναλλαγματική πολιτική με πολιτικά κριτήρια και με στόχο την ανάκαμψη.
Αντιλαμβανόμεθα, λοιπόν, ότι σε μία τέτοια περίπτωση οι υφέσεις θα γίνονται πολύ πιο οδυνηρές και μακροχρόνιες, με καταστροφικές κοινωνικές επιπτώσεις, ενώ το "ευρώ" θα κινδυνεύει να τιναχτεί στον αέρα.
ΠΡΟΣ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ Ή ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΕΠΙΚΥΡΙΑΡΧΙΑ
Ο συλλογισμός των περισσοτέρων, ίσως, εκ των καλοπροαίρετων υποστηρικτών του "ευρώ" είναι ότι, παρά τα προβλήματα και τις αντιφάσεις του εγχειρήματος, το ενιαίο νόμισμα θα αποβεί μοχλός προς τηνπολιτική και οικονομική ενοποίηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο συλλογισμός μοιάζει απλός και περίπου αυτονόητος: η ενιαία αγορά + το ενιαίο νόμισμα θα πιέσουν σιγά - σιγά τα πράγματα και θα καταστήσουν λίγο πολύ αναπότρεπτη την πολιτική και οικονομική ενοποίηση (δεν συζητώ εδώ τον χαρακτήρα, το περιεχόμενο και τον προσανατολισμό της). Ο αυτοματισμός αυτός που προσπαθούν να μας υποβάλλουν είναι αρκετά απλοϊκός, αν όχι και αφελής.
Η ιστορία της διαμόρφωσης κρατικοπολιτικών ενοτήτων (εθνών, ομοσπονδιών, συνομοσπονδιών)υπήρξε ακριβώς αντίστροφη: η πολιτική ενότητα διαμόρφωνε την αγορά και το νόμισμα και όχι το αντίθετο. Δεν υπάρχει ιστορικό προηγούμενο η αγορά και το νόμισμα να υπήρξαν το όχημα πολιτικής ενοποίησης. Μόνο ένας εκχυδαϊσμένος αγοραίος και νομισματικός οικονομισμός, μπορεί να υποστηρίζει ένα τέτοιο αυτοματισμό. Η πολιτική ενοποίηση απαιτεί ένα αντίστοιχο μεγάλο κίνημα, μία ισχυρότατη πολιτική βούληση και κοινωνική ώθηση.
Μία τέτοια πολιτική βούληση δεν υπάρχει και πολύ περισσότερο δεν υπάρχει ανάλογο πολιτικό κίνημα και ούτε φαίνεται πώς μπορεί να διαμορφωθεί στην πορεία, όταν το "ευρώ" θα ταυτίζεται στα μάτια των λαών με την επιδείνωση της θέσης τους, με μεγαλύτερες ανισότητες και αποκλίσεις. Το πιθανότερο, λοιπόν, είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση να διαμορφωθεί ως μία Ζώνη απελευθερωμένης αγοράς και νομίσματος εντός της οποίας θα κυριαρχούν οικονομικά οι πιο προωθημένες μερίδες του κεφαλαίου και οι πιο προηγμένες οικονομίες, ενώ πολιτικά θα ηγεμονεύει η Γερμανία με "κανίς" της Γαλλία (Γερμανο-Γαλλικός άξονας). Δυστυχώς αυτή είναι η οικονομική και πολιτική πραγματικότητα που οικοδομείται στην Ευρώπη και η οποία όλα δείχνουν πως θα ενισχυθεί με τη σχεδιαζόμενη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. [...]
1999: Η ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ, ΤΟ «ΕΥΡΩ» ΚΑΙ ΤΑ «ΚΕΝΤΡΟΑΡΙΣΤΕΡΑ» ΦΟΥΜΑΡΑ
«Κυριακάτικη ΑΥΓΗ», 3 Ιανουαρίου 1999
Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΛΑΦΑΖΑΝΗ
Παρά τα περί του αντιθέτου λεγόμενα ο «θριαμβευτής παγκοσμιοποιημένος» καπιταλισμός εισέρχεται στο 1999 με ορατή πλέον την προοπτική της ύφεσης, αν όχι και μιας γενικευμένης οικονομικής κρί-σης, που θα επιτείνει τα ήδη αυξανόμενα φαινόμενα φτώχειας και εξαθλίωσης. Οι πιο οξυδερκείς και αμερόληπτοι εκ τον οικονομικών αναλυτών κρούουν από καιρό τον κώδωνα του κινδύνου. [...]
Η τεράστια υπερσυσσώρευση κεφαλαίων, προϊόν άγριας εκμετάλλευσης, στο πλανητικό κέντροαδυνατεί να βρει επενδυτικές διεξόδους, είτε εδώ είτε στην περιφέρεια, δημιουργώντας στα μεγάλα Χρηματιστήρια της Δύσης τεράστιες κερδοσκοπικές «σαπουνόφουσκες» έτοιμες να εκραγούν. Ας μην ξεχνάμε ότι το Χρηματιστήριο του Τόκυο γνώρισε τη μεγαλύτερη του άνοδο λίγο πριν από την πρόσφατη ιαπωνική κατάρρευση. Όπως γνωστό είναι, επίσης, ότι λίγο πριν από την κρίση του '29 τα Χρηματιστήρια της Νέας Υόρκης και του Λονδίνου πέταγαν σε ιστορικά ύψη.
Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ «ΕΥΡΩ»
Οι κυρίαρχοι ευρωπαϊκοί κύκλοι μπροστά στους πολλαπλούς κινδύνους προσπαθούν να μας εμφανίσουν το «ευρώ», που ξεκίνησε από σήμερα την περιπέτεια του στις έντεκα χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ως παράγοντα σταθερότητας και ελπίδας για το μέλλον. Λάθος και παραπλάνηση. [...]
Έχουμε ενώπιον μας έναν πρωτοφανή μηχανισμό αυτόματης εκθεμελίωσης και διαμόρφωσης μιας Ευρώπης «φρούριο» για τους μεγάλους επιχειρηματικούς και κερδοσκοπικούς ομίλους στη φρενήρη κούρσα τους για παγκόσμια κυριαρχία.
Η Ελλάδα όχι μόνο δεν πρόκειται ν' ανασάνει μπαίνοντας στην ΟΝΕ, αλλά εισερχόμενη θα ξεκινήσει μια νέα περίοδο λιτότητας και απορρύθμισης χωρίς ορατή ημερομηνία λήξης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση του ενιαίου νομίσματος θα είναι η Ευρώπη της ανεργίας, των ευρυνόμενων περιφερειακών και κοινωνικών ανισοτήτων και της συνεχούς οικονομικής και κοινωνικής αβεβαιότητας. Αυτά, δυστυχώς, θα είναι τα επόμενα ευρωπαϊκά χρόνια
ΠΗΓΗ-WWW.ISKRA.GR
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου