Με αφορμή την ολοκλήρωση του Εργατικού Τουρνουά του ΠΑΜΕ.

Εκατοντάδες αράδες γράφτηκαν, αρκετά ευχολόγια ακούστηκαν για άλλη μία φορά με αφορμή τα εκτεταμένα επεισόδια στον τελικό Κυπέλλου. Η συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου, που παρακολουθούσε ως θεατής τους βανδαλισμούς, μόνο ως ειρωνεία και χλεύη μπορεί να δεχτεί το γεγονός πως αυτοί που υποκριτικά κόπτονται για τη βία και το μέλλον του ποδοσφαίρου, είναι οι ίδιοι που θεσμικά το διοικούν. Οι ίδιοι που καταγγέλλουν τα φαινόμενα βίας είναι αυτοί που έχουν χρηματικές συνδιαλλαγές με συνδέσμους και χαϊδολογούν αυτιά, που χρησιμοποιούν κάθε είδους ευτελή επιχειρηματολογία για να δικαιολογήσουν κάθε φορά τη σαπίλα ώστε να μην τιμωρηθεί το προϊόν τους.

Αυτός είναι ο επαγγελματικός αθλητισμός που πατάει κάθε φορά σε ένα συνεχώς εξελισσόμενο και αναμορφωμένο πλέγμα κανόνων που φροντίζει να καθαγιάζει τις ΠΑΕ και να περιφρουρεί το προϊόν τους. Είναι τέτοια η δυσωδία που αναδίνεται από τα συνεχόμενα χτυπήματα, που η πλειοψηφία των φιλάθλων τα παρατηρεί αηδιασμένη και εξ αποστάσεως.

Το σταθερό χάρισμα χρεών στις ΠΑΕ, ο εναγκαλισμός των παιχνιδιών με το στοίχημα, οι κατ´ εξακολούθηση καταγγελίες για στημένα παιχνίδια σε όλες τις κατηγορίες, η καθοριστική παρέμβαση των μάνατζερ στα αθλήματα, το 3ο ημίχρονο που διαμορφώνει αποτελέσματα στις δικαστικές αίθουσες, το άμεσο κλείσιμο υποθέσεων που ζέχνουν από παντού, είναι ορισμένες πλευρές που φανερώνουν τη σήψη του επαγγελματικού αθλητισμού.

Το Εργατικό Τουρνουά του ΠΑΜΕ

Οι παραπάνω αναφορές φωτογραφίζουν το εκρηκτικό και, παράλληλα, απωθητικό μείγμα που δεν έχει καμία σχέση με τον αθλητισμό. Σε αυτές τις συνθήκες πραγματοποιήθηκε φέτος το αναβαθμισμένο Εργατικό Τουρνουά του ΠΑΜΕ.

Ύστερα από 3,5 μήνες και 75 αγώνες, ολοκληρώθηκε η φετινή διοργάνωση. Πήραν μέρος 350 εργαζόμενοι και σπουδαστές, νέοι από σχολές κατάρτισης και μαθητείας, αρκετοί μετανάστες, συμμετέχοντας μέσα από τις ομάδες τους. Από την αρχή φάνηκε η δυναμική της πρωτοβουλίας με τη συμμετοχή αρκετών ομάδων από τους κλάδους της βιομηχανίας, από τις τηλεπικοινωνίες, από το χώρο των υπηρεσιών. Ξεχωριστή σημασία για το χαρακτήρα του τουρνουά είχε η συμμετοχή δυο ομάδων από τις θεραπευτικές κοινότητες.

Η διοργάνωση δεν ήταν απλά ένα αθλητικό γεγονός, δεν προσεγγίστηκε ο χαρακτήρας του τουρνουά με αμιγώς αθλητικούς όρους. Ήταν ένα αθλητικό γεγονός με πολιτικό περιεχόμενο. Μια διοργάνωση που επιδιώκαμε να πλησιάσει το ποδόσφαιρο της αλάνας, της αθωότητας, χωρίς χρηματικά έπαθλα και ατομικά πριμ, χωρίς να υπάρχουν μπόνους, χορηγίες και τηλεοπτικά δικαιώματα. «Αν μια λασπωμένη μπάλα ερχόταν κατά πάνω μου, θα έκανα κοντρόλ με το στήθος, ακόμα κι αν φορούσα το ακριβότερο κοστούμι του κόσμου», έλεγε ο Maradona. Είναι σίγουρο πως η λαχτάρα για τη νίκη και η ένταση που υπήρξε στο τουρνουά βρίσκει εξήγηση στην παραπάνω φράση, αποδεικνύει πως το πάθος δε χρειάζεται χορηγούς και παχυλά συμβόλαια, δε χρειάζεται ντόπα και επιχειρηματική δραστηριότητα.

Ο χαρακτήρας του τουρνουά δεν ήταν ανταγωνιστικός. Δεν ενδιέφερε η πρώτη θέση. Οι 40 ομάδες που πήραν μέρος, από τα πιτσιρίκια της Lemonde που θα προσπαθήσουν για την 1ηνίκη τους στο επόμενο τουρνουά ως την ομάδα του Ματσούκη που «σήκωσε κούπα», είναι άξιοι συγχαρητήριων.

Η διοργάνωση εξ αρχής είχε συγκεκριμένες, κοφτές, ξεκάθαρες αρχές και συνθήματα.

Να μην υπάρχει οικονομική επιβάρυνση στις ομάδες, ώστε να διευκολυνθεί η συμμετοχή των εργαζομένων και της νεολαίας. Η επαφή με αρκετούς δήμους του Λεκανοπεδίου και με τον Οργανισμό Νεολαίας και Άθλησης (ΟΝΑ), διεκδικώντας δωρεάν τα γήπεδα για τη διεξαγωγή των αγώνων, ήταν βασικός όρος και διεκδίκηση. Η δυσκολία που προέκυψε κατά την εξέλιξη του τουρνουά με τον ΟΝΑ, όπου η Διοίκηση ζήτησε συμβολικό ποσό, έγινε αντικείμενο ενημέρωσης σε όλες τις ομάδες και υπήρχε σύμφωνη γνώμη να καθυστερήσει ή και να σταματήσει το τουρνουά, αν δε λυθεί θετικά το πρόβλημα.

Με άξονα το κοινό ενδιαφέρον των εργαζομένων για τον αθλητισμό και κυρίως για το ποδόσφαιρο, μέσα από την επαφή και τη συσπείρωση που δημιουργήθηκε, άνοιξαν συζητήσεις, έσπασαν αρνητικές εντυπώσεις που υπάρχουν για τη συνδικαλιστική δράση, εξαιτίας του ρόλου του εργοδοτικού και κυβερνητικού συνδικαλισμού. Συντριπτικό κομμάτι εργαζομένων που πήρε μέρος και δεν είναι οργανωμένο στο συνδικάτο του, ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με τις ταξικές δυνάμεις. Παράλληλα, με τη συμμετοχή του δυνάμωσε το αίτημα για μαζικό λαϊκό αθλητισμό, για φυσική άσκηση χωρίς εμπόδια.

Η τελική φάση του τουρνουά ήταν αφιερωμένη στην πάλη ενάντια σε όλα τα ναρκωτικά. Το υπηρέτησαν με τη συμμετοχή τους όλες οι ομάδες, κυρίως όμως οι δυο ομάδες από τις θεραπευτικές κοινότητες της «Διάβασης» και του «Νόστου». Παιδιά δυναμικά και αγωνιστές παρέδωσαν μαθήματα μπάλας, αλλά κυρίως μαχητικότητας. Η σχέση που αναπτύχθηκε μπορεί να συνεχιστεί. Να παρουσιαστούν οι δραστηριότητές τους, τα προγράμματά τους, να παρθούν κοινές πρωτοβουλίες.

Τα σωματεία να αναπτύξουν πολύπλευρη δράση

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να κατανοηθεί από το παλιότερο ως το πιο νέο σωματείο πως οι ανάγκες της εργατικής οικογένειας δεν περιορίζονται μόνο στις μάχες για τις συλλογικές συμβάσεις, τις απολύσεις, τις εργασιακές σχέσεις, δεν μπορεί να περιστέλλει τη δράση του στους τέσσερις τοίχους ενός εργασιακού χώρου. Προφανώς, η ιεράρχηση δε θα ξεκινήσει από τη δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου, όταν, λ.χ., ένας κλάδος φθίνει και αρκετές οικογένειες κυριολεκτικά πεινούν, αλλά, από την άλλη, το δικαίωμα στον πολιτισμό, στον αθλητισμό ιδιαίτερα σε κόσμο που βασανίζεται, δε χωρά υποτίμηση. Το κενό που αφήνουν τα σωματεία στο σύνολο των αναγκών της εργατικής οικογένειας θα το καλύπτει ο αντίπαλος, θα παίρνει μέτρα η εργοδοσία, θα σπονσοράρει αθλητικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις, εκδρομές, δραστηριότητες.

Στην ιστορία του εργατικού κινήματος τόσο στη χώρα μας όσο και σε διεθνές επίπεδο, διακρίνουμε έντονη τη δραστηριότητα και τις πρωτοβουλίες γύρω από τον αθλητισμό. Με άξονα την ΟΚΝΕ το 1936 και έπειτα από πολλές και δύσκολες προσπάθειες, δημιουργήθηκε η Ομοσπονδία Ποδοσφαιρικών Αθλητικών Σωματείων Αθήνας (ΟΠΑΣΑ), με τη συμμετοχή 150 σωματείων και χιλιάδων νέων που λάμβαναν μέρος στις εκδηλώσεις και τα πρωταθλήματα. Την ίδια περίοδο περίπου (μέσα δεκαετίας του ´20), ως αντίβαρο στην εμπορευματοποίηση του αθλητισμού, διοργανώνονται οι εργατικές Ολυμπιάδες - Σπαρτακιάδες με συμμετοχή χιλιάδων αθλητών σε πάνω από 20 αθλήματα (αγώνες δρόμου, κολύμβηση, ποδόσφαιρο, ποδηλασία, σκοποβολή, γυμναστικοί αγώνες κ.λπ.).

Ιδιαίτερη σημασία έχει το ιστορικό παράδειγμα της ΕΠΟΝ, που σε συνθήκες δύσκολες έφερε τα πάνω - κάτω, διαδίδοντας σε όλες τις περιοχές τον αθλητισμό, δίνοντας παράλληλα πολιτιστική πνοή δημιουργώντας παντού χορωδίες, θεατρικούς ομίλους κ.ο.κ. Τα παραπάνω, μαζί με την έντονη εκδοτική δραστηριότητα, αποτελούσαν πρωτοβουλίες ενθάρρυνσης και εμψύχωσης του λαού και της νεολαίας. Η ΕΠΟΝ έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο ώστε να δημιουργηθούν εκατοντάδες αθλητικές ομάδες σε όλη τη χώρα και σε όλα τα αθλήματα. Πήρε σάρκα και οστά ο κλασικός αθλητισμός φτάνοντας μέχρι το πιο απομακρυσμένο χωριουδάκι, αναπτύχθηκαν τα ομαδικά αθλήματα, στη βάση της υγιούς άμιλλας. Η εμπειρία της ΕΠΟΝ δεν αποτελεί γλυκιά ανάμνηση, αλλά οδηγό.

Οι απλές συνθήκες που χρειάζονται για να παιχτεί ποδόσφαιρο, δηλαδή ουσιαστικά μια μπάλα και τέσσερα δοκάρια, αν δεθούν με οργάνωση και διάθεση, αν αγκαλιαστούν από τα σωματεία, μπορούν να δώσουν ένα όμορφο αποτέλεσμα, αναβαθμισμένο, που να αφήνει το στίγμα του. Το Εργατικό Τουρνουά, μας δίδαξε στην πράξη πως πάνω από 350 εργαζόμενοι και πολλαπλάσιοι γύρω τους, δέχτηκαν με ενθουσιασμό αυτήν την πρωτοβουλία. Αρχικές επιφυλάξεις στην πορεία έσπασαν, το κέφι ξεπέρασε τους δισταγμούς. Σίγουρα δεν έγιναν όλα καλά, σε καμία περίπτωση η διοργάνωση δεν ήταν αψεγάδιαστη. Έχουμε δεσμευτεί στις ομάδες που συμμετείχαν φέτος για καλύτερη και πιο οργανωμένη διεξαγωγή του επόμενου τουρνουά με παράλληλο πολλαπλασιασμό και άλλων πολύμορφων πρωτοβουλιών. Η αύξηση των πρωτοβουλιών, όμως, σημαίνει δουλειά από τα κάτω, διαρκή ανησυχία και δράση για ότι βασανίζει και θυμώνει την εργατική οικογένεια, τους εργαζόμενους, τη νεολαία.

Η φετινή προσπάθεια πρέπει να αποτελέσει αφετηρία να δυναμώσει η παρέμβαση των σωματείων σε κάθε μέτωπο, να παρθούν πρωτοβουλίες που θα ξεφεύγουν από τα τετριμμένα και τη συνήθεια. Δεν πάμε να ξεγελάσουμε τους εργαζόμενους. Αποδείχτηκε στην πράξη πως δραστηριότητες που τις υποτιμάμε ή τις θεωρούμε υποδεέστερες, μπορούν να αγκαλιάσουν κόσμο, να συσπειρώσουν, να δυναμώσουν την πάλη. Ο μονοδιάστατος προσανατολισμός ενός σωματείου δε βοηθάει στη μαζικοποίησή του. Οι σύγχρονες ανάγκες, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι νέοι άνθρωποι, τα νέα ζευγάρια, απαιτούν πιο ολοκληρωμένη παρέμβαση, που να ακουμπάει όλες τις πλευρές της ζωής των εργαζομένων.