Άρθρο της Ελεάννας Ιωαννίδου* στο PressInAction.gr
Tη στιγμή που διαβάζετε αυτές τις γραμμές, το Τριμελές Δικαστήριο Ανηλίκων Λάρισας πιθανόν να έχει πάρει την απόφασή του. Μπορεί να έχει αναβάλει, να έχει αθωώσει, να έχει καταδικάσει. Θα έχει, όμως, στο εδώλιό του κατηγορούμενους ως τρομοκράτες ένδεκα εφήβους, που συμμετείχαν, μαζί με χιλιάδες άλλους συνομηλίκους τους σε ολόκληρη την χώρα, στις πορείες διαμαρτυρίας που ακολούθησαν την δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου.
Με δεδομένη την τελεσίδικη απαλλαγή των ενηλίκων συγκατηγορουμένων τους και την δυσκολία εξατομίκευσης της ποινικής ευθύνης σε μαζικές κινητοποιήσεις, πολύ φοβάμαι πως η δίκη αυτή γίνεται, για να λειτουργήσουν οι ανήλικοι αυτοί ως εξιλαστήρια θύματα για προληπτικούς και μόνο λόγους.
Μ΄άλλα λόγια, ένδεκα νέοι βρίσκονται κατηγορούμενοι ως τρομοκράτες «για παραδειγματισμό».
Ο στόχος επιτεύχθηκε. Και στόχος δεν ήταν η καταδίκη τους, αλλά η κατηγορία τους. Το να μαθαίνουν οι άλλοι έφηβοι -και οι γονείς τους- ότι παιδιά της γενιάς τους βρέθηκαν κατηγορούμενα ως τρομοκράτες είναι αρκετό. Η μαμά-Πολιτεία θέλει να το σκεφτούν καλά αν θα συμμετέχουν στην επόμενη έκρηξη κοινωνικής οργής.Η στρατηγική του φόβου
Την ίδια ώρα ετοιμάζεται το έδαφος για τον επόμενο παραδειγματισμό: Η κυβέρνηση, αντί να καταργήσει, όπως υποσχέθηκε προεκλογικά, τον «κουκουλονόμο» 3772/2009, επέλεξε να περάσει, μέσα στον Αύγουστο και χωρίς ουσιαστική δημόσια διαβούλευση, τον νόμο 3875/2010, που διευρύνει πέρα από κάθε έννοια συνταγματικής νομιμότητας τα όρια του αξιοποίνου αντίστοιχων πράξεων και γίνεται καταστροφικό εργαλείο στα χέρια όποιου δικαστή επιλέξει στο μέλλον ανάλογη «παραδειγματική τιμωρία».
Με το νέο νόμο, οποιαδήποτε συμμετοχή σε δημόσια διαμαρτυρία, η οποία τυχόν εκτραπεί σε τέλεση αξιόποινων πράξεων, μπορεί να στοιχειοθετήσει κατηγορία για τρομοκρατία. Και η λέξη «τρομοκρατία» έχει βαρύνουσα σημασία. Δεν είναι ένα απλό κακούργημα, είναι πολιτικό, ένα κακούργημα που στρέφεται, στη συνείδηση των πολλών, κατά της Δημοκρατίας και φορτίζει ισοδύναμα τις πράξεις ενός νεαρού διαδηλωτή με αυτές των εκτελεστών της 11ης Σεπτεμβρίου.
Ο «τρόμος» είναι μια λέξη που απευθύνεται στο θυμικό, και δη στο συλλογικό θυμικό. Δεν είναι έννοια ορθολογική, άρα πολιτική, αλλά μια έννοια που διεγείρει το φόβο στην κοινωνία. Ο τρόμος της τρομοκρατίας πατάει πάνω στον φόβο της κοινωνίας. Κι επιτελεί μια μαγική λειτουργία: φέρνει τον κοινωνικό φόβο σε ανταγωνιστική θέση με την κοινωνική αγανάκτηση.
Σε συνθήκες επίτασης της κοινωνικής αδικίας, το μοναδικό αντίδοτο της εξουσίας, για να μην εκραγεί η δικαιολογημένη κοινωνική αγανάκτηση, είναι ο φόβος: ο φόβος για τη ζωή, ο φόβος για το μέλλον, ο φόβος απέναντι στο νόμο, ο φόβος για την ανατροπή της όποιας κοινωνικής δομής.
Οι νέοι, όμως, που η αλαζονεία της ηλικίας τους δεν είναι γόνιμο έδαφος για το φόβο, γιατί έχουν άγνοια κινδύνου, μιας και δεν έχουν παρελθόν για να συγκρίνουν με το μέλλον τους, είναι αστάθμητος παράγοντας για την συντήρηση του κοινωνικού, οικονομικού και πολιτικού συστήματος. Και μάλιστα ενός συστήματος που δεν αφήνει πλέον παρά ελάχιστους ικανοποιημένους. Για την έσχατη αυτοπροστασία του, το σύστημα αυτό κρέμασε πάνω απ' τα κεφάλια μιας ολόκληρης γενιάς μια νέα κατηγορία: αυτήν του τρομοκράτη. Κατηγορία που μπορεί να χρησιμοποιηθεί όχι μόνο από τις διωκτικές, αλλά και από τις δικαστικές αρχές κατά το δοκούν, με πολιτικά και όχι νομικά κριτήρια: ως απειλή της απαξιωτικής τιμωρίας σε απλούς (και όχι ποινικούς) εκφραστές της κοινωνικής αγανάκτησης.
Η αγανάκτηση είναι απελευθερωτική
Οι νέοι, όμως, πάντα αποζητούν έναν δίκαιο στόχο, ένα όραμα, που να προβάλλει στα μάτια τους με όρους δικαιοσύνης. Πού θα διοχετεύσουν οι νέοι την ορμή της ηλικίας τους; Και τι άλλο μπορούν να εκφράσουν στις παρούσες κοινωνικές συνθήκες, παρά την αγανάκτησή τους για τον κόσμο που τους παραδίδουμε;
Αφού εμείς βολευτήκαμε, εξασφαλίσαμε τις δουλίτσες μας που κατέφαγαν το μέλλον των παιδιών μας, τις κατ' αποκλειστικότητα συντάξεις μας, τα δάνεια, τα σπίτια, τα οικόπεδα και τα αυτοκίνητά μας, δεν αφήσαμε στα παιδιά μας ούτε καν καθαρό αέρα να αναπνεύσουν και καθαρό νερό να πιούν, ούτε καν χρόνο να σκεφτούν ή να χαρούν την εφηβεία τους. Τους μαθαίνουμε να δουλεύουν. Να δουλεύουν ασταμάτητα και μηχανικά, χωρίς κριτική σκέψη -μ' αυτήν δεν περνάς στο πανεπιστήμιο.
Αυτοί οι νέοι, όμως, που τόσο απαξιώνουμε, ήταν εκείνοι που, δυο χρόνια πριν, σχεδόν προφητικά εξεγέρθηκαν απέναντι σ' αυτό που ζούμε σήμερα. Κεντρικό σύνθημα της διαμαρτυρίας τους ήταν «στις τράπεζες λεφτά και στα παιδιά σας σφαίρες». Είδαν αυτό που μόλις είχε έρθει και προσπάθησαν να μας αφυπνίσουν. Με τον δικό τους τρόπο, έστω και με ακρότητες. Τους νέους αυτούς δεν πρέπει να τους τιμωρούμε για την αγανάκτησή τους. Η αγανάκτηση αυτή είναι απελευθερωτική, γιατί εδράζεται στην αίσθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης, που, όσο παραμένει ζωντανή, αποτελεί εγγύηση πως η κοινωνία μας είναι ακόμη ανθρώπινη, έχει ακόμη τους σπόρους αλληλεγγύης, πρόνοιας και ουσιαστικής ισότητας, που μπορούν κάποτε να ανθίσουν.
Χρέος των νέων είναι να παλέψουν, για να δημιουργήσουν τις συνθήκες, ώστε να αναπτυχθούν αυτές οι αξίες. Και δικό μας χρέος είναι να βρούμε τους τρόπους να τους βοηθήσουμε να διοχετεύσουν δημιουργικά και όχι καταστροφικά την νεανική ορμή τους.
Γράφει ο Χριστιανόπουλος «και τι δεν κάνατε, για να με θάψετε, αλλά ξεχάσατε πως ήμουν σπόρος» και μας θυμίζει πως οι σημερινές συνθήκες της αστυνομικής καταστολής, του τρομονόμου και της οικονομικής και κοινωνικής αφαίμαξης, είναι αυτές που δημιουργούν εύφορο έδαφος για τον σπόρο του Δεκέμβρη και δικαστήρια σαν το σημερινό μόνο σε νέους Δεκέμβρηδες μπορούν να οδηγήσουν.
*Η Ελεάννα Ιωαννίδου είναι δικηγόρος, εκπρόσωπος Τύπου των Οικολόγων Πράσινων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου