"Η διάλυση της «Διεθνούς Ενωσης Εργατών» (Α' Διεθνής)"-Ο ΜΑΡΞ ΣΤΟΝ ΜΠΟΛΤΕ

Λονδίνο 23 του Νοέμβρη 1871

... Η Διεθνής ιδρύθηκε για να αντικαταστήσει τις σοσιαλιστικές ή μισο-σοσιαλιστικές αιρέσεις με την πραγματική οργάνωση της εργατικής τάξης για τον αγώνα. Το αρχικό καταστατικό, και η ιδρυτική Διακήρυξη το δείχνουν αυτό με την πρώτη ματιά. Από την άλλη μεριά, η Διεθνής δε θα μπορούσε να κρατηθεί αν η πορεία της ιστορίας δεν είχε τσακίσει κιόλας τις αιρέσεις. Η ανάπτυξη των σοσιαλιστικών αιρέσεων και η ανάπτυξη του πραγματικού εργατικού κινήματος είναι πάντα αντίστροφα ανάλογες. Οσον καιρό οι αιρέσεις είναι (ιστορικά) δικαιολογημένες, η εργατική τάξη είναι ακόμα ανώριμη για ένα ανεξάρτητο ιστορικό κίνημα. Μόλις φτάσει αυτήν την ωριμότητα, όλες οι αιρέσεις είναι ουσιαστικά αντιδραστικές. Ωστόσο, επαναλήφθηκε στην Ιστορία της Διεθνούς, εκείνο που δείχνει παντού η ιστορία.

Αυτό που πάλιωσε προσπαθεί ν' αποκατασταθεί ξανά και να επιβληθεί μέσα στα πλαίσια της νεοκαταχτημένης μορφής.

Και η Ιστορία της Διεθνούς ήταν ένας συνεχής αγώνας του Γενικού Συμβουλίου ενάντια στις αιρέσεις και τους ερασιτεχνικούς πειραματισμούς που προσπαθούσαν να επιβληθούν μέσα στην ίδια τη Διεθνή ενάντια στο πραγματικό κίνημα της εργατικής τάξης. Ο αγώνας αυτός γινόταν στα Συνέδρια, μα πολύ περισσότερο ακόμα στις ιδιαίτερες διαπραγματεύσεις του Γενικού Συμβουλίου με τα ξεχωριστά τμήματα.

Επειδή στο Παρίσι οι προυντονιστές (μουτουαλιστές¹) ήταν oι συνιδρυτές της Ενωσης, ήταν φυσικό τα πρώτα χρόνια να κρατούν αυτοί το πηδάλιο στο Παρίσι. Φυσικά, ενάντιά τους σχηματίστηκαν εκεί αργότερα κολεχτιβιστικές, θετικιστικές κ.τ.λ. ομάδες.

Στη Γερμανία - η κλίκα των λασσαλικών. Εγώ ο ίδιος αλληλογραφούσα δυο χρόνια με τον περιβόητο Σβάιτσερ και του απόδειξα με αναμφισβήτητο τρόπο ότι η οργάνωση του Λασσάλ είναι μια απλή αιρετική οργάνωση και σαν τέτοια είναι εχθρική προς την οργάνωση του πραγματικού εργατικού κινήματος που επιδιώκει η Διεθνής. Αυτός όμως είχε το «λόγο» του να μην το καταλαβαίνει.

Στα τέλη του 1868 μπήκε στη Διεθνή ο Ρώσος Μπακούνιν, με σκοπό να συγκροτήσει μέσα της μια δεύτερη Διεθνή, με αρχηγό τον ίδιο και με τον τίτλο «Alliance de la Democratie Socialiste²». Ο Μπακούνιν - άνθρωπος χωρίς καμιά θεωρητική γνώση - είχε την αξίωση να αντιπροσωπεύει σε τούτη τη χωριστή οργάνωση την επιστημονική προπαγάνδα της Διεθνούς και να την κάνει ειδικότητα αυτής της δεύτερης Διεθνούς μέσα στη Διεθνή.

Το πρόγραμμά του ήταν ένα επιπόλαια συναγμένο δεξιά και αριστερά ανακάτωμα - ισότητα των τάξεων (!), κατάργηση του κληρονομικού δικαιώματος σαν αφετηρία του κοινωνικού κινήματος (σαινσιμονική ανοησία), αθεϊσμός που υπαγορεύεται στα μέλη σαν δόγμα κ.τ.λ. και για βασικό δόγμα (προυντονιστική) αποχή από την πολιτική κίνηση.

Αυτό το παιδικό παραμύθι βρήκε απήχηση (και έχει ακόμα κάποιο στήριγμα) στην Ιταλία και στην Ισπανία, όπου οι πραγματικοί όροι του εργατικού κινήματος είναι ακόμα λίγο ανεπτυγμένοι, και μέσα σε μερικούς ματαιόδοξους, φιλόδοξους και κούφιους δογματιστές, στη ρομανική Ελβετία και στο Βέλγιο.

Για τον κύριο Μπακούνιν η διδασκαλία του (τα σκουπίδια του που τα μάζεψε διακονεύοντας από τον Προυντόν, τον Σαιν-Σιμόν κ.ά.) ήταν και είναι πάρεργο - απλώς μέσο για την προσωπική του ανάδειξη. Αν θεωρητικά είναι μηδενικό, σαν μηχανορράφος βρίσκεται στο στοιχείο του.

Το Γενικό Συμβούλιο χρειάστηκε να παλέψει χρόνια ενάντια σε τούτη τη συνωμοσία (που ως ένα ορισμένο σημείο την υποστήριζαν οι Γάλλοι προυντονιστές, ιδιαίτερα στη νότια Γαλλία). Τελικά, με τις αποφάσεις της συνδιάσκεψης Ι, ΙΙ και ΙΙΙ, ΙΧ, ΧVI και XVII³ κατάφερε το χτύπημα που ετοιμαζόταν από πολύν καιρό.

Είναι αυτονόητο ότι το Γενικό Συμβούλιο δεν υποστηρίζει στην Αμερική αυτό που πολεμά στην Ευρώπη. Οι αποφάσεις Ι, ΙΙ, ΙΙΙ και ΙΧ δίνουν τώρα στην Επιτροπή της Νέας Υόρκης τα νόμιμα όπλα για να ξεμπερδέψουν με όλες τις αιρέσεις και τις ερασιτεχνικές ομάδες και στην ανάγκη να τις αποκλείσουν.

...Το πολιτικό κίνημα της εργατικής τάξης έχει φυσικά για τελικό σκοπό την κατάχτηση της πολιτικής εξουσίας για λογαριασμό της και γι' αυτό, φυσικά, είναι αναγκαία μια οργάνωση της εργατικής τάξης που να υπάρχει από προηγούμενα, που να είναι αναπτυγμένη ως έναν ορισμένο βαθμό και που βγαίνει μέσα από τους ίδιους τους οικονομικούς της αγώνες.

Από την άλλη μεριά όμως κάθε κίνημα με το οποίο η εργατική τάξη αντιμετωπίζει σαν τάξη τις κυρίαρχες τάξεις και προσπαθεί να τις καταβάλει με πίεση απ' έξω, είναι ένα πολιτικό κίνημα. Λ.χ. η προσπάθεια να υποχρεωθούν οι ξεχωριστοί κεφαλαιοκράτες σε κάποιο ξεχωριστό εργοστάσιο ή και σε κάποιον ξεχωριστό κλάδο της βιομηχανίας με απεργίες κ.λπ. να περιορίσουν τις ώρες εργασίας, είναι ένα καθαρά οικονομικό κίνημα. Απεναντίας το κίνημα που έχει για σκοπό να επιβάλει την ψήφιση ενός νόμου για το οχτάωρο κ.τ.λ. είναι ένα πολιτικό κίνημα. Και έτσι από τα σποραδικά οικονομικά κινήματα των εργατών φουντώνει παντού ένα πολιτικό κίνημα, δηλ. ένα κίνημα της τάξης για να επιβάλει τα συμφέροντά της με γενική μορφή, με μορφή που έχει γενική, κοινωνικά αναγκαστική ισχύ. Αν αυτά τα κινήματα προϋποθέτουν την ύπαρξη από τα πριν μιας ορισμένης οργάνωσης, τότε με τη σειρά τους και στην ίδια κλίμακα αποτελούν επίσης μέσο για την ανάπτυξη αυτής της οργάνωσης.

Οπου η εργατική τάξη δεν είναι ακόμα αρκετά προχωρημένη στην οργάνωσή της για να επιχειρήσει μιαν αποφασιστική εκστρατεία ενάντια στη συλλογική εξουσία, δηλ. ενάντια στην πολιτική εξουσία των κυρίαρχων τάξεων, πρέπει οπωσδήποτε να διαπαιδαγωγηθεί γι' αυτό με αδιάκοπη ζύμωση ενάντιά τους και με εχθρική στάση απέναντι στην πολιτική των κυρίαρχων τάξεων. Στην αντίθετη περίπτωση μένει παιχνίδι στα χέρια τους, όπως το απόδειξε η επανάσταση του Σεπτέμβρη στη Γαλλία και όπως το αποδείχνει ως έναν ορισμένο βαθμό το παιχνίδι που μ' επιτυχία παίζουν ως τώρα ακόμα ο κύριος Γλάδστων και Σία στην Αγγλία.

1. mutualistes, έτσι λέγονταν οι προυντονιστές, γιατί είχαν ρίξει το σύνθημα της «αμοιβαίας βοήθειας» (mutuel = αμοιβαίος). (Σημ. Συντ.)

2. Ενωση της σοσιαλιστικής δημοκρατίας. (Σημ. Συντ.)

3. Οι αποφάσεις της Συνδιάσκεψης του Λονδίνου της Ι Διεθνούς (Σεπτέμβρης 1871), που αναφέρει ο Μαρξ, είναι αφιερωμένες στα παρακάτω ζητήματα: Στέριωμα της Διεθνούς, δυνάμωμα του συγκεντρωτισμού και του ηγετικού ρόλου του Γενικού Συμβουλίου. Ανάγκη ενός ανεξάρτητου πολιτικού κόμματος του προλεταριάτου και της αδιάσπαστης σύνδεσης του πολιτικού αγώνα με τον οικονομικό, διάλυση της μπακουνιστικής φραξιονιστικής ομάδας. (Σημ. Συντ.)

ΠΗΓΗ-ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ