ΒΕΝΕΖΟΥΕΛΑ: Υποτίμηση, αυξήσεις μισθών, εθνικοποιήσεις καταστημάτων

O πρόεδρος της Βενεζουέλας, Ούγκο Τσάβες, αναγκάστηκε να υιοθετήσει μια αντιλαϊκή πρακτική για να διασώσει τη δημοσιονομική σταθερότητα της χώρας, δημιουργώντας μεγάλα ερωτηματικά για την οικονομική και σοσιαλιστική πολιτική που έχει ακολουθήσει, ενώ το μέτρο της δραστικής υποτίμησης του μπολίβαρ δεν μπορεί να αφήσει στο πολιτικό επίπεδο αδιάφορους τους ιδεολογικούς και πολιτικούς συμμάχους του στην περιοχή, την Κούβα του Φιντέλ και του Ραούλ Κάστρο, τη Βολιβία του Μοράλες και τη Βραζιλία του μετριοπαθούς Λούλα. Το δολάριο από τα 2,15 μπολίβαρ υποτιμήθηκε κατά 20,90% στα 2,60 μπολίβαρ για τις εισαγωγές βασικών προϊόντων, κυρίως τρόφιμα, φάρμακα και μηχανολογικό εξοπλισμό, και κατά 100% στα 4,30 μπολίβαρ για τις εισαγωγές αυτοκινήτων, χημικών, καταναλωτικών ειδών και άλλων αγαθών και τον τουρισμό. Η «διπλή υποτίμηση» οδήγησε μέσα σε λίγες ώρες στη μαύρη αγορά το δολάριο στα 7 μπολίβαρ.  Μια εβδομάδα μετά την υποτίμηση, ο Τσάβες προχώρησε σε αύξηση του ελάχιστου μισθού κατά 25%, 10% για το Μάρτιο και 15% για το Σεπτέμβριο και στη συγχώνευση των υπουργείων Σχεδιασμού και Οικονομικών, ενώ ανάθεσε το υπουργείο Ενέργειας στον Αλί Ροντρίγκες, τη στιγμή που η χώρα μαστίζεται από μπλακ άουτ, λόγω της ξηρασίας που πλήττει τις υδροηλεκτρικές μονάδες. Προηγούμενα ο Τσάβες είχε χαρακτηρίσει νεοφιλελεύθερες πολιτικές τις συμβουλές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας να προχωρήσει σε υποτίμηση. «Στοχεύουμε να στηρίζουμε την ενίσχυση της παραγωγικής οικονομίας, να μειώσουμε τις εισαγωγές που δεν είναι απολύτως αναγκαίες και να προσφέρουμε κίνητρα στις εξαγωγές», τόνισε στο τηλεοπτικό του μήνυμα ο 55χρονος πρόεδρος της Βενεζουέλας, υπογραμμίζοντας ότι «χρειαζόμαστε να σταματήσουμε την εξάρτηση της χώρας μόνο από τις εξαγωγές πετρελαίου». Επικίνδυνη η υποτίμηση του μπολίβαρ Η υποτίμηση αυτή ήταν η τέταρτη από το 2003, ενώ τον Ιανουάριο του 2008 ο Τσάβες υιοθέτησε το νέο μπολίβαρ, που αντικατέστησε 1.000 παλιά μπολίβαρ, και αποτελούσε ένδειξη της νέας ισχυρής οικονομίας της χώρας.  Με την υποτίμηση τα δημόσια ταμεία θα διπλασιάσουν σχεδόν τα έσοδά τους σε μπολίβαρ από τις εξαγωγές πετρελαίου, ενώ το κράτος θα πληρώνει τις εισαγωγές του με 2,60 μπολιβάρ για το κάθε δολάριο και θα λαμβάνει 4,30 μπολίβαρ για κάθε δολάριο που θα εξάγει.  Σύμφωνα με τον Χοσέ Γκέρα, τον πρώην επικεφαλής οικονομολόγων της Κεντρικής Τράπεζας της Βενεζουέλας, «θα υπάρχει περισσότερο χρήμα για την κυβέρνηση και λιγότερο για τον κόσμο», προειδοποιώντας πως «υποτίμηση χωρίς φορολογικά και νομισματικά μέτρα σημαίνει πληθωρισμός». Η ενίσχυση του πληθωρισμού οδηγεί σχεδόν αυτόματα σε νέες υποτιμήσεις και σε περαιτέρω απώλεια της αγοραστικής δύναμης των εργαζομένων.  Ο πληθωρισμός στη Βενεζουέλα έφθασε στο 25,10% το 2009, αποτελώντας τον υψηλότερο στη Νότιο Αμερική για τέταρτο διαδοχικό έτος, ενώ η υποτίμηση αναμένεται ότι θα επιταχύνει ακόμη περισσότερο την άνοδο των τιμών. Ο Αλί Ροντρίγκες, ο πρώην υπουργός Οικονομικών και νυν Ενέργειας, εκτιμά ότι η υποτίμηση θα αυξήσει τον πληθωρισμό κατά 3 με 5% για το 2010 σε σχέση με τις αρχικές εκτιμήσεις για άνοδο κατά 20 με 22%. Μετά την ανάπτυξη... η ύφεση Μετά από μια σχεδόν 5ετία θετικών ρυθμών ανάπτυξης η οικονομία οδηγήθηκε σε ύφεση 2,90% το 2009, ενώ τα έσοδα από το πετρέλαιο, που στηρίζουν περίπου το 50% των φορολογικών εσόδων της χώρας, μειώθηκαν περίπου κατά 50% από τα τέλη του 2008 και το πρώτο εξάμηνο του 2009, λόγω της πτώσης της τιμής του πετρελαίου και τη μείωση της παραγωγής. Το πετρέλαιο αποτελεί το 94% των εξαγωγών της χώρας. Η ανεργία σημείωσε οριακή άνοδο στο 6,60% το 2009, με 800.000 ανέργους σε έναν πληθυσμό 28,60 εκατομμυρίων ατόμων, ενώ το 2008 ήταν στο 6,10% και τον Ιανουάριο του 2009 ήταν στο 9,50%. Η επικαλούμενη δομική φτώχεια υποχώρησε στο 23,60% το 2009, από το 31,20% του 2008, ενώ η δομική ακραία φτώχεια υποχώρησε στο 7,90% το 2009, από το 13% του 2008, σύμφωνα με το Instituto Nacional de Estadísticas (INE). Η ακραία φτώχεια μειώθηκε κατά 1,60% στο 6% το 2009 σε ετήσια βάση, ενώ έφθανε στο 17,10% το 1998, καταγράφοντας πτώση 11% σε μια 10ετία. Σύμφωνα με το διευθυντή του ΙΝΕ περίπου το 45% των δαπανών του προϋπολογισμού για το 2010 θα αποτελείται από κοινωνικές δαπάνες. Στρατός εναντίον κερδοσκόπων Η ανακοίνωση της υποτίμησης δημιούργησε τεράστιες ουρές στα καταστήματα ειδών λιανικής και κυρίως εισαγόμενων προϊόντων, όπως ηλεκτρονικών ειδών, γιατί οι καταναλωτές ορθώς προβλέπουν την άνοδο των τιμών. Ο Τσάβες ανακοίνωσε το νέο σύστημα ισοτιμιών βράδυ Παρασκευής, όταν οι περισσότεροι παρακολουθούσαν στην τηλεόραση έναν αγώνα μπέιζμπολ. Την επομένη η είδηση για την υποτίμηση του νομίσματος κυκλοφόρησε αμέσως από τις εφημερίδες και τους ραδιοσταθμούς και πολλοί έσπευσαν σε καταστήματα με ηλεκτρικά είδη, για να προμηθευτούν κάτω από έναν καυτό ήλιο εισαγόμενες τηλεοράσεις και υπολογιστές πριν αυξηθούν οι τιμές.  Η αντιπολίτευση βρήκε ευκαιρία να επικρίνει την οικονομική πολιτική του προέδρου Τσάβες, ενώ ο δήμαρχος του Καράκας, Αντόνιο Λεντέσμα, πρόβλεψε ότι θα επιδεινωθεί το επίπεδο διαβίωσης. «Αν χρειαστείς ένα ψυγείο για το σπίτι αύριο θα κοστίζει διπλάσια τιμή σε σχέση με την Παρασκευή», δήλωσε ο δεξιός δήμαρχος του Καράκας.  Η κυβέρνηση παραδέχτηκε ότι αναμένεται αύξηση τιμών σε αρκετά είδη, αλλά εκτιμά ότι η αύξηση θα γίνει σταδιακά. Η κρατική τηλεόραση και το ραδιόφωνο στις ειδήσεις τους απέφυγαν να χρησιμοποιήσουν τον όρο «υποτίμηση» και έκαναν λόγο για «προσαρμογή» της ισοτιμίας του εθνικού νομίσματος. Ο Τσάβες δεν δίστασε να κινητοποιήσει εναντίον των «κερδοσκόπων και των αστών ολιγαρχών» και την Εθνοφυλακή. «Θέλω να κατέβει στους δρόμους με το λαό για να αγωνιστεί εναντίον της κερδοσκοπίας», δηλαδή να ελέγξει τις τιμές στα εμπορικά καταστήματα. Την ίδια στιγμή απείλησε με εθνικοποίηση των εταιρειών λιανικής που αυξάνουν τις τιμές. «Είμαι ικανός να πάρω το χασάπικο από τον ιδιοκτήτη του και να το δώσω στους εργαζομένους», προειδοποίησε ο Τσάβες. Η κυβέρνηση της χώρας έκλεισε μέσα σε μια εβδομάδα περίπου 1.500 εμπορικά καταστήματα και προχωρά στην εθνικοποίηση της αλυσίδας Exito συμφερόντων της γαλλικής Casino και επιχειρηματιών της Κολομβίας. Το κοινοβούλιο ψήφισε την Πέμπτη νόμο για την υπεράσπιση των καταναλωτών που προσφέρει στην κυβέρνηση την εξουσία εθνικοποίησης των εμπορικών καταστημάτων που αυξάνουν τις τιμές, κερδοσκοπούν και μποϊκοτάρουν.  Τις τελευταίες ημέρες συνελήφθησαν ακόμη τρία υψηλόβαθμα στελέχη των τραπεζών InverUnion και Mi Casa για απάτη, με τις συλλήψεις διεφθαρμένων τραπεζιτών να φθάνουν τις δεκατρείς σε ένδεκα τράπεζες το τελευταίο τρίμηνο. Προεκλογικός πυρετός O Τσάβες στοιχηματίζει σε θρίαμβο του Σοσιαλιστικού Κόμματος (SPUV) στις βουλευτικές εκλογές του Σεπτεμβρίου, εκτιμώντας πως θα διασφαλιστεί η ειρήνη και η ανάπτυξη. «Η αστική τάξη θα προσπαθήσει να κερδίσει. Δεν μπορούμε να το επιτρέψουμε …Θα καταστρέψουν τους νόμους για την γη και θα επιστρέψουν οι τσιφλικάδες. Ξέρω καλά πως οι αγρότες δεν θα το δεχθούν. Θα έχουμε ανεξέλεγκτη βία», τόνισε ο Τσάβες.  Παράλληλα, η εκλογική αρχή της Βενεζουέλας προχώρησε στην αλλαγή της σύνθεσης των εκλογικών περιφερειών σε οκτώ ομόσπονδα κρατίδια, στην πλειοψηφία τους ελεγχόμενα από την αντιπολίτευση, αλλάζοντας τον αριθμό των βουλευτών που εκλέγονται και τα όρια των περιφερειών τους.  Στις βουλευτικές εκλογές 110 βουλευτές εκλέγονται άμεσα, 52 από λίστες κομμάτων και πολιτικές οργανώσεις και 3 από περιφέρειες ιθαγενών.  Η αποχώρηση της αντιπολίτευσης από τη βουλή το 2005 έχει δημιουργήσει στην πράξη ένα μονοκομματικό κοινοβούλιο, αφού μόνο καμιά δεκαριά διαφωνούντες βουλευτές κάνουν κάποιο είδος κοινοβουλευτικής αντιπολίτευσης. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα ελέγχει στην πράξη και τις 167 έδρες του κοινοβουλίου. Η άνοδος της τιμής του πετρελαίου από τα χαμηλά του 2009 εκτιμάται ότι θα επιτρέψει στον Τσάβες να στηρίξει οικονομικά τα κοινωνικά προγράμματα και να διασφαλίσει την εμπιστοσύνη του κόσμου.  Βοήθεια στην Αϊτή H Βενεζουέλα, πάντως, έστειλε αμέσως στην Αϊτή 80 τόνους τρόφιμα με αεροπλάνα που έστειλε η Ρωσία, ενώ ήδη έφθασαν και 5.400 τόνοι τροφίμων με τέσσερα πλοία, 120 ειδικοί για φυσικές καταστροφές και 116 τόνοι βαριών μηχανημάτων. Ο Τσάβες υποσχέθηκε τη δωρεά όλων των καυσίμων που έχει ανάγκη η Αϊτή, ενώ την ίδια στιγμή δεν έχει πάρει θέσει στον πρόταση για διαγραφή του χρέους της Αϊτής, που ανέρχεται στα 1,30 δισ. δολάρια, δεδομένου ότι η Βενεζουέλα είναι ο μεγαλύτερος πιστωτής της μαρτυρικής χώρας γιατί της προσφέρει με το πρόγραμμα «Υπέρ της Καραϊβικής» πετρέλαιο σε φθηνή τιμή και εξαιρετικά χαμηλότοκες πιστώσεις. Πηγή:Η ΕΠΟΧΗ-Του Αργύρη Παναγόπουλου